Kırmızı kan hücreleri, vücudun doku ve hücrelerine oksijen taşımaktan sorumludur. Kırmızı kan hücrelerinin normal ömrü ortalama 90-120 gündür. Bundan daha kısa sürede kırmızı kan hücrelerinin yıkıma uğraması (hemoliz) ve yerine yenilerinin üretilememesi durumunda hemolitik anemi ortaya çıkar.
Vücut hücre ve dokuları işlevlerini sürdürebilmek için oksijene ihtiyaç duyarlar. Hemolitik anemi durumunda, bu yapılar oksijensiz kaldıkları için çalışamaz hâle gelir ve ölmeye başlar.
Hemolitik Anemi Belirtileri
Hemolitik anemi ilk olarak şu belirtilerle kendini gösterebilir:
- Bitkinlik, daha çabuk yorulmak
- Baş ağrıları
- Konsantre olmada ve düşünmede zorlanma
- Ruh hâlinde değişimler
Hemolitik anemi ciddileşmeye başladığı şu belirtiler ortaya çıkabilir:
- Göz akının mavileşme
- Kırılgan tırnaklar
- Ayağa kalkınca baş dönmesi
- Cildin solgunlaşması
- Nefes darlığı
- Dilde yaralar
- Sarılık
- Göğüs ağrısı
- Kalp yetmezliği
Hemolitik Anemi Nedenleri
Hemolitik anemi kalıtsal (genlerle geçmiş) ve edinsel (sonradan alınmış) olarak ikiye ayrılır.
1) Kalıtsal Hemolitik Anemi
Kalıtsal hemolitik anemi, kırmızı kan hücreleri üretimini kontrol eden bir veya daha fazla gende bozukluk olması sonucu ortaya çıkar.
Orak Hücre Anemisi
Orak hücre anemi ciddi bir kalıtsal hastalıktır. Bu hastalıkta vücut anormal hemoglobinler üretir. Bu yüzden kırmızı kan hücreleri orak şekli alır. Bu kan hücreleri sadece 10-20 gün yaşayabilir.
Talasemi
Talasemi hemoglobinin çeşitli türlerini vücudun üretemediği kalıtsal bir hastalıktır. Bu yüzden yeterince sağlıklı kırmızı kan hücresi bulunmaz.
Diğer Kalıtsal Hemolitik Anemi Nedenleri
- Sferositoz
- Eliptositoz
- Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliği
- Piruvat kinaz eksikliği
2) Edinsel Hemolitik Anemi
Edinsel hemolitik anemide kırmızı kan hücreleriniz normal olabilir. Ama başka hastalık ve faktörler bu hücreleri yıkıma uğratıyor ve dolaşımdan atılmasına neden oluyordur.
Bağışıklık Sistemi Kaynaklı Hemolitik Anemi
Bağışık sisteminin bazı hastalıklar sonucunda, kırmızı kan hücrelerini tehlikeli olarak algılayıp, yıkıma uğratması durumudur. Bu hastalıklar şunlardır:
- Lupus, romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar
- Non-Hodgkin lenfoma
- Epstein-Barr virüsü
- CMV enfeksiyonu
- Hepatit
- AIDS
- Kan nakli
- Penisilin gibi bazı ilaçların yan etkileri
- HELLP sendromu
Kırmızı Kan Hücrelerinin Hasar Görmesi
Kırmızı kan hücreleri hasar gördüğünde normalden hızlı yıkıma uğrarlar. Bu hasarlar şu durumlar neticesinde gerçekleşebilir:
- Kan damarlarında değişiklikler
- Yapay kalp kapakçığı
- Hemodiyaliz: böbrek yetmezliği durumunda kandan atık ürünleri temizleme işlemi
- Preeklampsi ya da eklampsi
- Hızlı tansiyon yükselmesi
- Bazı enfeksiyonlar
- Kurşun zehirlenmesi
Hemolitik Anemi Tedavisi
Hemolitik birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir. Bu yüzden öncelikle altta yatan neden teşhis edilmelidir. Ayrıca hastalığın şiddeti, yaşınız ve sağlık durumunuz göz önüne alınarak bir tedavi süreci başlatılmalıdır. Doktorunuz şu tedavileri önerebilir:
1) Folik Asit ve Demir Takviyesi
Hemolitik anemi durumunda folik asit eksikliği ve demir eksikliği ortaya çıkabilir. Bu da başka tür bir kansızlık ile sonuçlanacağı için doktorunuz folik asit takviyesi önerebilir.
2) Kan Nakli
Kan nakli kırmızı kan hücresi sayısını hızlıca artırarak, yıkıma uğramış hücrelerin yerini alır. Orak hücre anemisi gibi ciddi durumlarda kan naklinin belli aralıklarla sürekli olması gerekebilir.
3) Bağışıklık Sistemini Baskılayıcı İlaçlar
Bu ilaçlar bağışıklık sisteminin çalışmasını yavaşlatarak, kırmızı kan hücrelerini öldürmesini engeller. Ama bu tedavi altta yatan nedenin bağışıklık kaynaklı olduğu teşhis edildiğinde başlayacaktır.
4) Splenektomi (Dalağın Alınması)
Sferositoz gibi hastalıklarda, dalağın kırmızı kan hücrelerini yıkıma uğratmaması için dalak alınabilir.
5) E vitamini Takviyesi
E vitamini eksikliği de hemolitik anemiye yol açabileceği için e vitamini açısından zengin gıdalar veya e vitamini takviyesi de istenebilir.
