Herkes Depresyonu Aynı Şekilde Yaşamaz!

Depresyon aynı zamanda kişinin ilişkilerine de zarar verir ve kronik rahatsızlıkların kötüleşmesine yol açar. Bu hastalıklardan bazılar:

• Romatizma
• Astım
• Kanser
• Şeker Hastalığı
• Obezite
• Kalp- Damar Hastalıkları
• Depresyona ciddi bir hastalık olarak yaklaşılmalı ve ona göre tedavi uygulanmalıdır. Kişinin gün içerisinde ruh halinin kontrolü dışında değişmesi hayatında geri alamayacağı sorunlar oluşmasına yol açabilir.
• Depresyon tedavi edilmezse 1 yıldan uzun süre devam edebilir ve daha kötü bir hâl alabilir. Eğer tedavi uygulanır ise birkaç hafta içerisinde gelişme kaydedilecektir.

• Bu bozukluğun diğer adı majör depresyondur. Majör depresyon nedir? Depresyonun en sık görülen çeşididir. Kişi sürekli olarak üzgün, çaresiz ve işe yaramaz hisseder ve bu duygular kendiliğinden yok olmaz.
• Majör depresif bozukluk teşhisi konulabilmesi için aşağıdaki belirtilerden en az 5 tanesinin iki hafta içerisinde görülmesi gerekir.
  Günün büyük bölümünde moralin bozuk olması
• Günlük aktivitelere olan ilginin azalması
• Kayda değer bir kilo artışı ya da kaybı
• Çok fazla uyumak ya da uyumada zorluk çekmek
• Günlerin çoğunda yorgun hissetmek
• İşe yaramaz ve suçlu hissetmek
• Konsantrasyon kaybı
• Ölüm ya da intihar etmek duygularının ortaya çıkması
• Majör depresif bozukluğun alt türleri de bulunmaktadır.
• Atipik
• Mevsimler kalıplar
• Melankoli
• Psikotik
• Katatonik

Tekrar eden depresif bozukluğu eskiden “distimi” adı verilirdi. İnsanların birçoğunda depresyonun bu türü görülmektedir. Belirtileri birçok vakada en az 2 yıl devam etmektedir. Tekrar eden depresif bozukluğu olan kişilerin genel olarak hissettikleri:

• Günlük aktivitelere olan isteğin azalması
• Çaresiz hissetmek
• Verimliliğin azalması
• Öz güven kaybı

Not: Tekrar eden depresif bozukluğu olan hastaların durumu kritik olarak değerlendirilir. Bunun sebebi ise Eğlenmelerinin mümkün olmamasıdır.

Depresyonun oluşması için çeşitli etkenler vardır. Çocukluğunuzda yaşadığınız bir travma ilerde depresyona girmenize neden olabilir. Bunun sebebi bazı olaylar vücudun korku ve stres sırasında verdiği tepkenin değişmesine sebep olmasıdır.
Aile geçmişinizde depresyon ya da başka bir mizaç hastalığı varsa sizin de depresyona girme riskiniz mevcuttur.
Diğer genel nedenler:

• Beyin yapısı; eğer frontal lobunuz fazla aktif değil ise yüksek risk grubundasınız demektir.
• Tıbbi sorunlar; uykusuzluk, kronik ağrı, dikkat eksikliği ya da hiper aktivite sorunlarınız varsa depresyona girme olasılığınız vardır.
• Alkol ve ilaç bağımlılıkları da depresyona neden olmaktadır.

Depresyon için tek bir test yoktur fakat doktorunuz belirtileriniz ve psikolojik değerlendirmeniz üzerinden teşhis koyabilir. Birçok vakada doktorlar yeme alışkanlıkları, uyku düzeni, aktivite seviyeniz ve düşünceleriniz ile ilgili sorular sorar.

Psikolojik sorunların yanı sıra fiziksel sorunlar da depresyona yol açabilmektedir. Bu nedenle doktorunuz sizi fizik muayeneye tabi tutup kan değerlerinizi, tiroit bezlerinizi ve D vitamini seviyenizi kontrol edebilir.Depresyon tedavi edilmediği takdirde ortaya çıkabilen sorunlar:

• Kilo almak ya da kaybetmek
• Fiziksel acı
• Panik atak
• İlişki sorunları
• Sosyal soyutlanma
• İntihar düşüncesinin ortaya çıkması
• Kendine zarar verme
• Madde bağımlılığı

1.İlaç Tedavisi

Seçici Seratonin Gerialım Engelleyiciler beyinde bulunan seratonini azalmasını engellemek için verilir. Seratonin beynimizde bulunan ve mizacımızdan sorumlu olan bir kimyasaldır. Bu ilaçlar sayesinde kişinin ruh halinde gelişme olur. En bilinen SSGE ilaçları Fluoksetin ve Sitalopram’dır. Bu ilaçların bilinen yan etkileri hafiftir. Üç halkalı antidepresanlar diğer ilaçların bir etkisi olmadığı zaman verilen tipik olmayan ilaçlardır. Bu ilaçlar kilo almak ve uykulu olmak gibi ciddi yan etkilere sahiptirler.

Not: Depresyon için kullanılan ilaçların bazıları hamile ve emziren kadınlar için zararlıdır. Eğer hamileyseniz, hamile kalmayı düşünüyorsanız ya da emzirme aşamasında iseniz bunu doktorunuzla paylaşın.

2.Psikoterapi

Psikoterapi, psikolojik tedavi ya da konuşma terapisi olarak da bilinir. Bu yöntem düzenli aralıklarla uzman bir terapist ile görüşüp durumunuzu ve sorunlarınızı konuşmanızı içerir. Psikoterapinin faydaları: Kriz ya da stresli olaylara uyum sağlamanıza yarar Negatif düşünce ve inançlarınızı pozitif olanlarda değiştirmenizi sağlar İletişim yeteneklerinizi arttırır Sorunları karşılama ve çözüm üretmeniz için yeni yollar bulmanızı sağlar Özgüveninizi arttırır Hayattan tekrar zevk almanızı sağlar

3.Yaşam şekli değişikliği

Sağlıklı Beslenme Omega 3, B vitamini ve magnezyum içeren gıdalar tüketin. Omega 3’ü sardalye, ton ve somon balığından elde edebilirsiniz. B vitaminini tam tahıllı gevrekler, kırmızı et, mısır, pirinç ve başka birçok besinden alabilirsiniz. Magnezyumu ise badem, ceviz, fındık, nohut, bezelye ve birçok besinden alabilirsiniz. Alkol tüketmemek Alkol tüketimi tuh halinizin kötüleşmesine sebep olmaktadır. Bu nedenle depresyon halinde kesinlikle tüketmeyiniz. Egzersiz Yapmak Açık havada egzersiz yapmak hem cildinize iyi gelecek hem de psikolojik olarak daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır. Eğer basketbol, futbol, koşu ya da doğa yürüyüşü gibi hobileriniz varsa bunlara devam etmeniz sağlığınız açısından yararlı olacaktır.

4.Düzenli uyku

Geceleri 6-8 saat uyumak sağlığınız için gereklidir. Eğer daha fazla ya da az uyuyorsanız doktorunuzla konuşun.

Belirtileri

• Kalıcı üzgünlük ve çaresizlik hissi
• Asabiyet
• Çok fazla ya da çok az uyumak
• Eskiden zevk alınan aktivitelerden zevk almamak
• Düşük enerji ve yorgunluk
• İntiharı düşünmek ve bu konuda konuşmak

Tedavisi

1.İlaç Tedavisi

Monoaminooksidaz inhibitörleri (MAOI) olarak bilinen bir antidepresan çeşidi ve SSGE antidepresanları kullanmak. Atipik depresyonda doktorların ilk başvurdukları antidepresan çeşitleri bunlardır. MAOI antidepresanlarını almak diyetinizde değişiklik yapmanıza sebep olacaktır. Bu ilaçların belirli yiyeceklerle ve başka ilaçlarla etkileşimi vardır. Örneğin; doğum kontrol hapları ve burun açıcı ilaçlar. Eğer doktorunuz bu ilaç grubundan ilaç verirse mutlaka diyet değişikliklerinizi ve kullanmamanız gereken ilaçları öğreniniz. Bu ilaçları alırken kaçınmanız gereken bazı yiyecekler: Balık ürünleri Alkol Hayvan ciğeri içeren etler, fermente edilmiş sosis ve salam Süt ürünleri

2.Konuşma Terapisi

Uzman bir terapist ile görüşmek atipik depresyon hastaları için önemlidir. Bu görüşmeler sırasında konuşulan ve uygulanan bazı maddeler Duyguları ifade etmek Sağlıklı olmayan düşünceleri belirlemek Sorunların nasıl çözüleceğine dair çözüm yolu bulmak Ulaşılabilecek hedefler koymak

3.Diyet Ve Yaşam Şekli Değişikliği

Alkol ve uyuşturucudan uzak durmak Haftada en az üç gün egzersiz yapmak Yeterince uyumak Nefes alma teknikleri uygulamak Sarı kantaron yağı kullanmak

4.Mevsimsel Kalıplar

Mevsimler kalıplar yaz ve kış mevsimlerinde görülürler. Kış Mevsimi Belirtileri Gün içerisinde yorgunluk Odaklanmada zorluk Çaresiz hissetmek Sosyal aktivitelere ilgi duymamak Mutsuzluk Kilo almak Yaz Mevsimi Belirtileri Gerginlik Uyumada zorluk İştahsızlık Kilo kaybı

5.Tedavi

Depresyonun bu türü diğerlerinden farklıdır. Diğer depresyon çeşitleri bütün yıl görülebilirler. Bu nedenle tedavileri farklıdır. Mevsimsel depresyonun tedavisi için iki yöntem vardır.

6.Işık tedavisi

Bu yöntem kış mevsiminde kullanılır. Güneş ışınlarını taklit edebilen özel ışıklar sayesinde vücudunuzun biyolojik saatini düzenleyebilirsiniz. Fakat bu yöntem size zarar da verebileceği için önerinin doktorunuzdan gelmesi gerekmektedir ve kullanım sıklığını doktorunuz belirlemelidir.

7.Yaşam şeklinde değişiklik

Uyguladığınız diyeti değiştirmeniz ve protein, meyve ve sebze içeren bir diyet uygulamanız yardımcı olacaktır. Egzersiz yapmak Düzenli uyumak

Melankoli kişinin bir neden olmadan üzgün hissetmesidir. İlk fark edildiği dönemde majör depresyonun alt çeşidi olduğu düşünülmüştür ve buna göre ayrı tedavi araştırmaları yapılmıştır. Fakat yapılan kapsamlı araştırmalar sonucunda majör depresyonun bir belirtisi olmasının daha doğru olacağına karar verilmiştir. Melankolik depresyonun belirtileri ve tedavisi majör depresyon ile aynıdır.

Psikotik depresyon en ciddi olan ve acil tıbbi destek gerektiren depresyondur. Bu depresyona giren kişiler kendilerinin yaşamayı hak etmediğini düşünürler. Bu nedenle gözetim altında tutulmaları hayati önem taşımaktadır.
Psikotik depresyonda halüsinasyon ve sanrılar da görülür. Kişiler gerçekte var olmayan şeyleri görürler ve bunların doğruluğuna inanırlar. Bu belirtiler oldukça tehlikelidir.Belirtileri:

• Yorgunluk
• Asabiyet
• Konsantrasyon zorluğu
• Umutsuz ve çaresiz hissetmek
• Sosyal hayattan izole olmak
• İştah değişikliği
• İntihardan bahsetmek ve intihar etme tehdidinde bulunmak
• Halüsinasyon görmek

Tedavi: Psikotik depresyonu olan hastaların profesyonel yardım için ruh sağlığı ve hastalıkları hastanelerine yatırılabilir. Burada ihtiyaçları olan bütün tedaviler sağlanacaktır.

Katatonik depresyon kişinin suskun ve hareketsiz kalmasına yol açan bir hastalıktır. Hastada ortaya çıkarttığı sorunlar:

• Hareketsiz kalmak
• Konuşamamak
• Hızlı hareket etmek
• Anormal hareket etmek

Belirtileri:

• Neredeyse her gün üzgün hissetmek
• Yorgunluk
• Asabiyet
• Suçluluk duygusu
• Düşünmede zorluk çekmek
• Karar vermede zorluk çekmek
• İntihara kalkışmak
• Yararsız hissetmek
• Uykuya dalmada ve uyanmada zorlanma
• İştah değişikliği

1.Benzodiyazepinler

Gaba nörotransmitterlerin etkisini arttıran antidepresan çeşitleridir. Bu ilaçlar katatonik depresyonun etkilerini hızla iyileştirebilirler ve kişinin kas spazmlarını geçirirler. Fakat bu ilaçlar yüksek derecede bağımlılık yaptıkları için kısa dönemlerde kullanılırlar.

2.Elektroşok tedavisi

Elektroşok tedavisi en etkili yöntemdir. Kişinin başına yerleştirilen elektrotlar sayesinde beynine elektriksel vuruşlar gönderilmesi yönetimidir.

3.N-Metil-D-aspartik tedavi

Bazı araştırmalar bu asidin beyindeki glutamet transmitterlerini taklit ettiğini belirlemiştir. Bu sayede bu yöntem de katatonik depresyonu önlemek için etkili bir yöntem olarak görülmektedir. “Depresyondan nasıl kurtulurum?” sorusunun cevabını alabilmek için ilk önce hangi depresyon çeşidine sahip olduğunuzu öğrenmelisiniz. Eğer sizde olmayan bir depresyon çeşidi için kendinize tedavi uygularsanız durumunuz kötüleşebilir. Bu nedenle depresyonda olduğunuzu düşünüyorsanız ilk önce profesyonel yardım alın.

1 çay kaşığı sarı kantaron bitkisini 10 dakika demleyin ve sabah akşam için. Yapılışı: 1 bardak kaynar suyun üzerine 1 çay kaşığı sara kantaronu ilave edin. Bitkiyi hafifçe suya bastırın ve 10 dakika bekletin. Bir diğer yöntem ise kedi otunu 5 dakika demleyin ve akşam yemeğinden sonra için.

İbrahim Saraçoğlu

Profesör Doktor