Hezeyan Nedir? Ne Yapmalıyım?

Hezeyan Türleri

Hezeyan ciddiyetine, şiddetine ve karakteristiğine göre sınıflandırılır:

Hezeyan türleri:	Nedir?
Alkol krizi,	Alkolü bırakmaya çalışan kişilerin yaşadığı ciddi bir sorundur. Bu kişiler genellikle uzun yıllardır çok alkol tüketiyordur.
Hiperaktif hezeyan,	Aşırı derecede tetikte olunmasına ve işbirliği yapılmamasına neden olur.
Hipoaktif hezeyan daha yaygın olarak görülür.	Bu tür görülüyorsa, daha çok uyuma eğiliminde olup günlük işleriniz konusunda dikkatsiz ve düzensiz olabilirsiniz. Öğünlerinizi ya da randevularınızı kaçırabilirsiniz.

Bazı kişilerde hiperaktif ve hipoaktif hezeyanın birleşmiş hali görülebilir ve iki durum arasında sürekli bir değişim olur.

Hezeyanın Nedenleri

İltihaplanmaya ve enfeksiyona neden olan zatürre gibi enfeksiyonlar beynin işlevlerini bozabilir. Ayrıca, tansiyon ilaçları gibi bazı ilaçların kullanılması ya da yanlış kullanılması beynin kimyasını bozabilir. Alkol yoksunluğu ve zehirli şeylerin yenilip içilmesi de hezeyana neden olabilir.

Astımdan ya da başka bir durumdan dolayı nefes almakta zorlanıyorsanız beyniniz gerekli oksijeni almıyor demektir. Beynin işlevini değiştiren önemli değişiklikler ciddi bir şekilde kafa karışıklığına yol açabilir.

Kimlerde Hezeyan Riski Vardır?

65 yaş üstündeyseniz ve çok sayıda sağlık sorununuz varsa hezeyan riskiniz bulunur.

Hezeyan riski bulunan diğer kişiler:
Ameliyat geçiren hastalar
Alkol ve uyuşturucu yoksunluğu çekenler
Beyni etkileyen inme ya da bunama gibi durumları yaşayan kişiler
Aşırı duygusal stres altında olanlar
Aşağıdaki faktörler de hezeyana neden olabilir:
Uyku eksikliği
Yatıştırıcılar, tansiyon ilaçları, uyku hapları ve ağrı kesiciler gibi bazı ilaçlar
Dehidrasyon
Yetersiz beslenme
İdrar yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyonlar

Hezeyanın Belirtileri

Hezeyan zihninizi, duygularınızı, kas kontrolünü ve uyku düzenini etkiler. Odaklanma ve nerede olduğunuzla ilgili kafa karışıklığı yaşayabilirsiniz. Ayrıca normalden daha yavaş ya da hızlı hareket edebilir, duygu durumunuzda değişiklikler yaşayabilirsiniz.

Yaşanabilecek diğer belirtiler arasında şunlar bulunur:
Açık bir şekilde düşünememek ya da konuşamamak
Düzgün uyuyamamak ve sersem gibi hissetmek
Kısa süreli hafızanın azalması
Kas kontrolünün azalması (İnkontinans gibi)

Hezeyan Nasıl Teşhis Edilir?

1) Kafa Karışıklığı Değerlendirme Yöntemi

Doktorunuz belirtilerinizi gözlemleyip, düşünmenizin, konuşmanızın, hareket edişinizin normal bir şekilde olup olmadığını kontrol eder. Bazı sağlık uzmanları Kafa Karışıklığı Değerlendirme Yöntemi’ni kullanarak teşhis koyabilir ya da hezeyanı seçenekler arasından çıkarabilir.

Doktor, şu durumları inceler:
Özellikle hastaneye yatırıldıysanız gün içinde davranışlarda değişikliğin olup olmadığı
Başkaları konuşurken dikkat edilip edilmediği
Başıboş davranışların sergilenip sergilenmediği

2) Testler ve Muayene

Pek çok faktör beyin kimyasında değişikliklere yol açabilir. Doktorunuz hezeyanın nedenine karar vermek için belirtilerinizle ve sağlık geçmişinizle ilgili testler yapar.

Dengesizliği kontrol etmek için bu testlerden biri ya da birkaç tanesi yapılabilir:
Kan kimyasını kontrol eden testler
Kafa taramaları
Alkol ve uyuşturucu testi
Tiroit testleri
Karaciğer testleri
Göğüs röntgeni
İdrar tahlili

Hezeyan Nasıl Tedavi Edilir?

Hezeyanın nedenine bağlı olarak tedavide bazı ilaçların kullanılması ya da bırakılması gerekebilir. Yaşlılarda kesin teşhis konulması tedavi için önemlidir çünkü hezeyan belirtileri bunamayla benzerlik gösterebilir. Ancak bu iki hastalık tamamen farklıdır.

1) İlaç Kullanımı

Doktorunuz hezeyana neden olan durumları tedavi etmek için ilaç yazabilir. Örneğin, hezeyana şiddetli astım atakları neden oluyorsa inhaler ya da nefes alma cihazı kullanarak nefes alışınızı düzeltebilirsiniz. Hezeyana bakteriyel enfeksiyonlar yol açıyorsa antibiyotik yazılabilir.

Bazı durumlarda doktorunuz alkolü bırakmanızı ya da kodein içeren ilaçlarla sisteminizi baskılayan ilaçları kullanmayı bırakmanızı isteyebilir.

Üzgün ya da depresifseniz şu ilaçlardan küçük dozda verilebilir:
Depresyonu geçirmek için antidepresan
Alkol yoksunluğunu hafifletmek için yatıştırıcılar
Uyuşturucu ya da kullanılan ilaçlardan zehirlenme varsa dopamin blokerleri
Kafa karışıklığının önlenmesi için tiamin

2) Danışmanlık

Kendinizi düzensiz hissediyorsanız danışmanlık almanız düşüncelerinizin toparlanmasına yardımcı olacaktır. Danışmanlık, hezeyanı alkol ve uyuşturucu kullanımından kaynaklı olarak ortaya çıkan kişilerde de kullanılabilir. Bazı durumlarda, yoksunluktan dolayı hezeyan yaşayan kişilere de danışmanlık tedavisi faydalı olabilir.

Her vaka için danışmanlık kişinin rahat ettirilmesine, hislerin ve düşüncelerin güvenli bir ortamda konuşabilmesine olanak verir.

Hezeyanın İyileşmesi

Hezeyanın tamamen iyileşmesi, doğru bir tedavi ile mümkündür. Düşüncelerinizin ve konuşmanızın düzelmesi ile kendinizi fiziksel olarak eskisi gibi hissetmeniz birkaç haftayı bulabilir. Durumu tedavi etmek için kullandığınız ilaçların yan etkileri olabilir.