Hezeyan Nedir? Ne Yapmalıyım?
Hezeyan, beyinde aniden gerçekleşen, zihinsel karmaşaya ve duygusal bozulmaya yol açan bir hastalıktır. Bu rahatsızlık düşünmenizi, hatırlamanızı, uyumanızı, dikkat etmenizi ve daha pek çok durumu etkiler. Alkol yoksunluğunda, ameliyat sonrasında ya da bunamayla bu durumu yaşayabilirsiniz. Hezeyan genellikle geçicidir ve çoğu zaman etkili bir şekilde tedavi edilir.
Hezeyan Kısaca
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Nasıl Anlarım?
Hezeyan düşünmeyi, hatırlamayı, uyumayı, dikkati ve çok daha fazla beceriyi güçleştirir. Bu durumlarla karşılaşıyorsanız yardım almalısınız.
Endişelenmeli miyim?
Hezeyan genellikle geçicidir ve etkili bir şekilde tedavi edilebilir.
Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
Hezeyan için Psikiyatri (Ruh Sağlığı ve Hastalıkları) bölümüne gidilir.
Hezeyan Türleri
Hezeyan ciddiyetine, şiddetine ve karakteristiğine göre sınıflandırılır:
| Hezeyan türleri: | Nedir? |
|---|---|
| Alkol krizi, | Alkolü bırakmaya çalışan kişilerin yaşadığı ciddi bir sorundur. Bu kişiler genellikle uzun yıllardır çok alkol tüketiyordur. |
| Hiperaktif hezeyan, | Aşırı derecede tetikte olunmasına ve işbirliği yapılmamasına neden olur. |
| Hipoaktif hezeyan daha yaygın olarak görülür. | Bu tür görülüyorsa, daha çok uyuma eğiliminde olup günlük işleriniz konusunda dikkatsiz ve düzensiz olabilirsiniz. Öğünlerinizi ya da randevularınızı kaçırabilirsiniz. |
Bazı kişilerde hiperaktif ve hipoaktif hezeyanın birleşmiş hali görülebilir ve iki durum arasında sürekli bir değişim olur.
Hezeyanın Nedenleri
İltihaplanmaya ve enfeksiyona neden olan zatürre gibi enfeksiyonlar beynin işlevlerini bozabilir. Ayrıca, tansiyon ilaçları gibi bazı ilaçların kullanılması ya da yanlış kullanılması beynin kimyasını bozabilir. Alkol yoksunluğu ve zehirli şeylerin yenilip içilmesi de hezeyana neden olabilir.
Astımdan ya da başka bir durumdan dolayı nefes almakta zorlanıyorsanız beyniniz gerekli oksijeni almıyor demektir. Beynin işlevini değiştiren önemli değişiklikler ciddi bir şekilde kafa karışıklığına yol açabilir.
Kimlerde Hezeyan Riski Vardır?
65 yaş üstündeyseniz ve çok sayıda sağlık sorununuz varsa hezeyan riskiniz bulunur.
| Hezeyan riski bulunan diğer kişiler: |
|---|
| Ameliyat geçiren hastalar |
| Alkol ve uyuşturucu yoksunluğu çekenler |
| Beyni etkileyen inme ya da bunama gibi durumları yaşayan kişiler |
| Aşırı duygusal stres altında olanlar |
| Aşağıdaki faktörler de hezeyana neden olabilir: |
| Uyku eksikliği |
| Yatıştırıcılar, tansiyon ilaçları, uyku hapları ve ağrı kesiciler gibi bazı ilaçlar |
| Dehidrasyon |
| Yetersiz beslenme |
| İdrar yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyonlar |
Hezeyanın Belirtileri
Hezeyan zihninizi, duygularınızı, kas kontrolünü ve uyku düzenini etkiler. Odaklanma ve nerede olduğunuzla ilgili kafa karışıklığı yaşayabilirsiniz. Ayrıca normalden daha yavaş ya da hızlı hareket edebilir, duygu durumunuzda değişiklikler yaşayabilirsiniz.
| Yaşanabilecek diğer belirtiler arasında şunlar bulunur: |
|---|
| Açık bir şekilde düşünememek ya da konuşamamak |
| Düzgün uyuyamamak ve sersem gibi hissetmek |
| Kısa süreli hafızanın azalması |
| Kas kontrolünün azalması (İnkontinans gibi) |
Hezeyan Nasıl Teşhis Edilir?
1Kafa Karışıklığı Değerlendirme Yöntemi
Doktorunuz belirtilerinizi gözlemleyip, düşünmenizin, konuşmanızın, hareket edişinizin normal bir şekilde olup olmadığını kontrol eder. Bazı sağlık uzmanları Kafa Karışıklığı Değerlendirme Yöntemi’ni kullanarak teşhis koyabilir ya da hezeyanı seçenekler arasından çıkarabilir.
| Doktor, şu durumları inceler: |
|---|
| Özellikle hastaneye yatırıldıysanız gün içinde davranışlarda değişikliğin olup olmadığı |
| Başkaları konuşurken dikkat edilip edilmediği |
| Başıboş davranışların sergilenip sergilenmediği |
2Testler ve Muayene
Pek çok faktör beyin kimyasında değişikliklere yol açabilir. Doktorunuz hezeyanın nedenine karar vermek için belirtilerinizle ve sağlık geçmişinizle ilgili testler yapar.
| Dengesizliği kontrol etmek için bu testlerden biri ya da birkaç tanesi yapılabilir: |
|---|
| Kan kimyasını kontrol eden testler |
| Kafa taramaları |
| Alkol ve uyuşturucu testi |
| Tiroit testleri |
| Karaciğer testleri |
| Göğüs röntgeni |
| İdrar tahlili |
Hezeyan Nasıl Tedavi Edilir?
Hezeyanın nedenine bağlı olarak tedavide bazı ilaçların kullanılması ya da bırakılması gerekebilir. Yaşlılarda kesin teşhis konulması tedavi için önemlidir çünkü hezeyan belirtileri bunamayla benzerlik gösterebilir. Ancak bu iki hastalık tamamen farklıdır.
1İlaç Kullanımı
Doktorunuz hezeyana neden olan durumları tedavi etmek için ilaç yazabilir. Örneğin, hezeyana şiddetli astım atakları neden oluyorsa inhaler ya da nefes alma cihazı kullanarak nefes alışınızı düzeltebilirsiniz. Hezeyana bakteriyel enfeksiyonlar yol açıyorsa antibiyotik yazılabilir.
Bazı durumlarda doktorunuz alkolü bırakmanızı ya da kodein içeren ilaçlarla sisteminizi baskılayan ilaçları kullanmayı bırakmanızı isteyebilir.
| Üzgün ya da depresifseniz şu ilaçlardan küçük dozda verilebilir: |
|---|
| Depresyonu geçirmek için antidepresan |
| Alkol yoksunluğunu hafifletmek için yatıştırıcılar |
| Uyuşturucu ya da kullanılan ilaçlardan zehirlenme varsa dopamin blokerleri |
| Kafa karışıklığının önlenmesi için tiamin |
2Danışmanlık
Kendinizi düzensiz hissediyorsanız danışmanlık almanız düşüncelerinizin toparlanmasına yardımcı olacaktır. Danışmanlık, hezeyanı alkol ve uyuşturucu kullanımından kaynaklı olarak ortaya çıkan kişilerde de kullanılabilir. Bazı durumlarda, yoksunluktan dolayı hezeyan yaşayan kişilere de danışmanlık tedavisi faydalı olabilir.
Her vaka için danışmanlık kişinin rahat ettirilmesine, hislerin ve düşüncelerin güvenli bir ortamda konuşabilmesine olanak verir.
Hezeyanın İyileşmesi
Hezeyana Neden Olan 13 Durum hakkında bilgi almak için tıklayın.
Kaynak: Healthline
Yorumlar (0)