Hiperkalemi Belirtileri ve Tedavisi

Hafif hiperkalemi herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Bazen, diğer sağlık sorunlarından da kaynaklanabilen aşağıdaki belirtileri gösterebilir:

• Bulantı
• Yorgunluk
• Kas zayıflığı
• Karıncalanma

Şiddetli hiperkalemi ise kalp atışlarının zayıflamasına ve nabız zayıflamasına yol açabilir. Müdahale edilmezse kalp durabilir.

1) Böbrek Sorunları

Fazla potasyum, böbrekler tarafından süzülür. Böbreklerin bu görevi yerine getirmesine engel olan aşağıdaki gibi hastalıklar hiperkalemi ile sonuçlanabilir:

• Ani veya kronik böbrek yetmezliği
• Glomerülonefrit: Kanı süzen nefron isimli yapıların iltihabı
• Lupus nefriti: Sistemik lupus eritematozu adlı otoimmun hastalığın neden olduğu böbrek iltihabı
• Bünyenin nakledilen organ veya dokuları reddetmesi
• İdrar yollarının tıkanmasına neden olan hastalıklar (Böbrek taşları, yakın bölgede büyüyen iyi veya kötü huylu tümörler vb.)

2) Bazı İlaçlar

Ağız veya damar yolu ile alınan potasyum takviyeleri ve bazı diğer ilaçlar hiperkalemiye neden olabilir. Böbrek sorunları olan kişilerde ilaçların yan etkisi daha belirgin görülecektir. Hiperkalemiye neden olabilecek bazı ilaçlar şunlardır:

• Aspirin, ibuprofen, naproksen gibi steroit olmayan iltihap giderici ağrı kesiciler (NSAIDler)
• Bazı yüksek tansiyon ilaçları (ACE inhibitörleri)
• Anjiyotensin II reseptör blokerleri (şeker hastalığından kaynaklanan böbrek hasarının tedavisinde veya yüksek tansiyon vakalarında kullanılabilirler)
• Amiloride, triamterene, eplerenone gibi potasyum koruyucu idrar söktürücüler

3) Böbreküstü Bezi Sorunları

Böbreküstü bezlerinden aldosteron isimli bir hormon salgılanır. Bu hormon, idrarla birlikte sodyum atımını artırırken, potasyumun böbreklerden geri emilmesini sağlar. Addison hastalığı vb. hastalıklar aldosteron hormonunun azalmasına neden olursa hiperkalemi ortaya çıkabilir.

4) Potasyum Aktarımları

Vücudumuzdaki potasyumun %98’i hücrelerimizin içinde, %2’si ise kan dolaşımında ve hücre dışı yapılarda bulunur. Aşağıdaki gibi nedenlerle hücre içindeki potasyum kana karışırsa, vücutta potasyum fazlalığı olmasa bile kanda potasyum fazlalığı (hiperkalemi) görülebilir:

• Diyabetik ketoasidoz
• Hücre ve doku parçalanmaları
• Darbeler
• Şiddetli yanıklar
• Cerrahi müdahaleler
• Hemoliz
• Tümör hücrelerinin hızla iyileşmesi
• Rabdomiyoliz (aşırı alkol ile de tetiklenebilen kas hücresi ölümü)

1) İlaç Tedavisi

İlaç tedavileri, idrarla atılan potasyum miktarını artırmaya veya potasyumun hücre içine sokulmasına odaklanır:

• Damar yolundan insülin veya glikoz verilebilir. Bu sayede hücre içlerinden dışa aktarılan potasyum tekrar hücre içine girebilir.
• Sodyum bikarbonat tedavisi, asidoz etkisini yok edecek; potasyumun hücre içlerine geri dönmesini teşvik edecektir.
• Böbreklerden potasyum atımını artıracak idrar söktürücüler önerilebilir. İdrar söktürücülerin büyük kısmı (potasyum koruyucu olanların haricinde) kandaki potasyum seviyesinin düşmesine yardımcı olacaktır.
• Albuterol veya epinefrin gibi beta-2 adrenerjik reseptörleri uyaran ilaçlar da önerilebilir.
• Damar yolundan verilecek kalsiyum, kalbi ve kasları hiperkaleminin olumsuz etkilerinden geçici olarak koruyacaktır.

Not: Hiperkalemiye neden olan ilaçlar yerine doktorunuzdan alternatif tedavi yöntemleri istemelisiniz.

2) Uygun Diyet

Potasyumca zayıf bir beslenme programı, bazı hafif hiperkalemi vakalarında faydalı olabilir. Özellikle geçici hücre yıkımlarının söz konusu olduğu darbe vb. durumlarında ihtiyaç duyulan tek tedavi olabilir. Unutulmamalıdır ki sadece gıda etkisi ile hiperkaleminin ortaya çıkması çok düşük bir ihtimaldir.

Dikkat: Hiperkaleminin altında yatan neden tespit edilerek tedavi edilmediği sürece yukarıdaki tedavilerin etkisi geçici olacaktır.

3) Diyaliz

Diğer tedavilerin yetersiz kaldığı durumda hastanın diyalize girmesi gerekli olabilir. Böbrek yetmezliği olan hastalarda diyaliz ihtiyacı daha sık görülmektedir.