Hormon bozukluğu hayatı zorlaştıran birçok farklı belirtiyi de beraberinde getirir. Endokrin hastalıklarından veya hatalı yaşam tarzından kaynaklanabilir.
Hormon Bozukluğu Belirtileri
1) Açıklanamayan Kilo Değişimleri
Hormonlarımız vücut metabolizmasında önemli bir rol oynar. Gıdalardan aldığımız kalorilerin ne kadarının yakılacağına ve ne kadarının yağ şeklinde depo edileceğine etki eder. Özellikle tiroid veya böbrek üstü bezlerindeki sorunlarla ortaya çıkan hormon bozukluğu aşağıdaki belirtilere neden olabilir:
- Ani kilo kayıpları veya kilo artışı
- Göbek yağlarının bir türlü erimemesi
- Hazımsızlık, şişkinlik, ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunları
- Birden acıkma, aniden ortaya çıkan tuzlu veya tatlı gıda ihtiyacı
2) Kaygı Bozuklukları, Huzursuzluk Veya Ruh Hali Değişimleri
Serotonin yetmezliği, aşırı dopamin, hipotiroidi gibi hormon bozukluğu türleri kişinin duygu durumunda dalgalanmalara neden olur. Bu şekilde etki eden hormon bozukluğu, aniden kötüye evirilen neşeye neden olabildiği gibi, kişiyi depresyona da sürükleyebilir.
3) Uyku Problemleri
Kişinin ne zaman yatağa girmesi gerektiğini söyleyen ve gün içindeki enerji kullanımını ayarlayan günlük ritim (sirkadiyen ritim), hormonlarla doğrudan ilişkilidir. Dolayısıyla hormon bozukluğu insomnia, aşırı uyuma, narkolepsi, uyku apnesi gibi sorunlara neden olabilir.
4) Cinsel Arzuda Düşüş Ve Diğer Belirtiler
Üreme sisteminin düzgün işleyebilmesi büyük oranda hormonlara bağlıdır. Hormon bozukluğu libidoda düşüşe neden olabildiği gibi, çocuk sahibi olamamanın da en büyük nedeni olabilir.
Hormon bozukluğu aşağıdaki belirtilere de yol açabilir:
- Kalıcı yorgunluklar
- Aşırı terleme, gece terlemeleri, sıcak basması
- Yağlı cilt, akne, egzama gibi cilt sorunları
- Kas kütlesinde kayıp
- Unutkanlık
- Baş ağrıları, migren
- Vajinal kuruluk
- Vücut kıllarında kontrolsüz artış
Hormon Bozukluğu Neden Olur?
1) Dengesiz Beslenme
Şekerli, paketlenmiş veya koruyucu içeren gıdalar başta insülin metabolizması olmak üzere birçok farklı vücut fonksiyonunu etkileyerek hormon bozukluğuna neden olabilmektedir.
Hormonlar bazı yağ asitleri, kolesterol ve diğer gıda bileşenleri kullanılarak inşa edilir. Dolayısıyla tamamen yağsız beslenmek, proteinsiz kalmak, vitamin ve mineral yetmezlikleri de hormon bozukluğuna yol açabilir.
2) Toksinler
Soluma, cilt geçirgenliği veya ağız yolu ile vücudumuza giren toksinler (zehirler) hormon bozukluğuna yol açabilir. Toksik etkili bazı maddeler şunlardır:
- Cilt kremleri, parfümler, makyaj malzemeleri vb. kozmetik ürünler
- Antibiyotiklerle, hormonlu geliştiricilerle veya kimyasal gübrelerle yetiştirilmiş bitki ve hayvanlar
- Plastik
- Teflon tavalar
- Temizlik ürünleri
- Kıyafet boyaları
- İşlenmiş veya koruyucu içeren gıdalar
3) Endokrin Hastalıklar
Hormon salgılayan tiroid, böbrek üstü bezi, hipofiz gibi salgı bezlerini etkileyen aşağıdaki gibi hastalıklar hormon bozukluğuna yol açabilir:
- Hipotiroidi, hipertiroidi, guatr, haşimato gibi tiroid sorunları
- Kemik erimesi
- Hipoglisemi
- Polikistik over sendromu
- Addison hastalığı
- Graves hastalığı
- Şeker hastalığı
- Turner sendromu
- Cushing sendromu
- Paratiroidi
- Meme, yumurtalık, rahim veya tiroid kanserleri
4) Domino Etkisi Ve Diğer Nedenler
Hormonal dengede salgı bezlerinin sağlıklı çalışması kadar, hormonların birbirleri ile uyum içinde olmaları da önemlidir. Bir hormon bozukluğu başka bir hormon bozukluğuna davetiye çıkarabilir. Örneğin adrenal hormon bozukluğu, ilerleyen zamanlarda tiroid yetmezliğini netice verebilir.
Hormon bozukluğunun diğer bazı nedenleri şunlardır:
- Aşırı stres
- Hormon tedavileri
- Aşırı kilo
- Bulaşıcı hastalıklar
- Doğum kontrol hapları
- Elektrolit dengesizlikleri
Hormon Bozukluğu Tedavisi
İnsan vücudunda birbiri ile etkileşim halinde olan onlarca farklı hormon doğal bir denge içindedir. Dolayısıyla hormon bozukluğu tedavisinde hangi hormonun eksik veya fazla olduğu kan tahlilleri ile saptanmalıdır. Endokrin hastalıkları söz konusu ise hastalık teşhisi yapıldıktan sonra tedavi başlar.
1) Gıda Önerileri Ve Bitkisel Takviyeler
Hormon bozukluğu türüne göre aşağıdakilerden biri önerilebilir:
Omega 3 Yağ Asidi: Birçok farklı hormonun üretimi için gereklidir. Balık, keten tohumu, ceviz veya zeytinyağından elde edilebilir.
Maca Kökü: Hormon üretimini artırır. Tiroid yetmezliği belirtilerine iyi gelebilir, doğurganlığı artırabilir.
Hayıt: Progesteron hormonu gibi etki gösterir. Hipofiz bezini teşvik eder, östrojen-progesteron dengesini sağlayabilir.
D Vitamini: Hipofiz bezini etkiler. Düşük östrojen belirtilerini yok edebilir.
Hint Fesleğeni: Duygu durumu düzeltir, kortizol seviyelerini dengeler.
Kırmızı Üzüm, Sarımsak: Güçlü antioksidan (toksin atıcı) özellikleri vardır.
Adaptojen Bitkiler: Başta kortizol seviyeleri olmak üzere birçok farklı hormon dengesini sağlamak için kullanılabilir.
2) Egzersiz
Egzersiz yapmak serotonin isimli mutluluk hormonunu artırır. Kortizol seviyelerini dengeleyerek östrojen sorunlarını yok edebilir. Salgı bezlerini hormon üretim tembelliğinden kurtarır, kilo kontrolü sağlayarak genel vücut sağlığını artırır.
3) Güneş Işığı
Güneş ışığı, D3 vitamininin üretilmesi için gereklidir. D3 vitamini teknik olarak bir hormon gibi hareket etmektedir. Güneş ışığı ayrıca metabolizmayı düzenleyen tiroid vb. hormonların dengelenmesi ve serotonin hormonunun artması için gereklidir.
