İdrar Yolu Enfeksiyonuna Dair Bilmeniz Gereken Her Şey

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri, üriner sistemin hangi kısımlarının etkilendiğine bağlıdır. Alt üriner sistemde oluşan enfeksiyonlar idrar yolunu ve mesaneyi etkiler.

!Üst üriner sistemde oluşan enfeksiyonlar böbrekleri etkiler. Bakteriler enfekte olan böbreklerden kana geçerse hayatı tehdit edebilir. Bu duruma ürosepsis denir ve tehlikeli olabilecek şekilde düşük tansiyona, şoka ve ölüme neden olabilir.

Erkeklerde üst üriner sistemde enfeksiyonun olması, kadınlardakine benzer. Erkeklerde alt üriner sistemde enfeksiyon olduğunda ise hem erkeklerde hem de kadınlarda görülen belirtilerin dışında rektal ağrı yaşanır.

Alt üriner sistemde enfeksiyonu olan kadınlarda pelvik ağrı yaşanabilir. Bu belirtinin dışında hem erkeklerde hem de kadınlarda görülen yaygın belirtiler yaşanır. Üst üriner sistemde enfeksiyon belirtileri hem kadınlarda hem de erkeklerde benzerdir.

İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisi, bu durumun nedenine bağlıdır. Doktorunuz, enfeksiyona hangi organizmanın neden olduğunu test sonuçlarından öğrenerek bir teşhis koyacaktır.

Çoğu vakada idrar yolu enfeksiyonunun nedeni bakterilerdir. İdrar yolu enfeksiyonuna bakteriler neden olduğunda hastalık antibiyotikle tedavi edilir.

Bazı durumlarda enfeksiyona virüsler ya da mantarlar neden olmuş olabilir. Viral idrar yolu enfeksiyonları antiviral denilen ilaçlarla tedavi edilir. Genellikle viral idrar yolu enfeksiyonunu tedavi etmek için Cidofovir denilen antiviral ilaç tercih edilir. Mantarların neden olduğu idrar yolu enfeksiyonu ise antifungal denilen ilaçlarla tedavi edilir.

Bakteriyel idrar yolu enfeksiyonunu tedavi etmek için kullanılan antibiyotik formu, genellikle üriner sistemin hangi kısmının etkilendiğine bağlıdır. Alt üriner sistemde görülen idrar yolu enfeksiyonları ağızdan alınan antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Üst üriner sistemde görülen idrar yolu enfeksiyonları ise damardan alınan antibiyotiklerin kullanılmasını gerektirir. Bu antibiyotikler doğrudan damardan verilebilir.

Bazen, bakteriler antibiyotiklere karşı direnç geliştirebilirler. İdrar kültürünün sonucu, doktorunuzun enfeksiyona neden olan bakteri türüne karşı en etkili antibiyotik tedavisine karar vermesine yardımcı olabilir.

Bakteriyel idrar yolu enfeksiyonunda antibiyotik tedaviler dışındaki tedaviler incelenmektedir. Bir noktada, idrar yolu enfeksiyonlarının antibiyotik dışında tedavisi, vücutla bakterinin arasındaki etkileşimin kimyasının değiştirilmesi için hücre kimyasının kullanılmasıyla sağlanabilir.

İdrar yolu enfeksiyonunu iyileştirebilecek evde uygulayabileceğiniz bir çözüm bulunmamaktadır ancak ilaçların daha etkili olabilmesi için yapabileceğiniz bazı şeyler bulunur.

Yapacağınız bu şeyler, enfeksiyonun vücudunuzdan daha hızlı bir şekilde temizlenmesini sağlar. Kızılcık suyu ya da kızılcık, idrar yolu enfeksiyonu başladıktan sonra sizi tedavi etmez. Ancak, kızılcığın içindeki bir kimyasal, bakteriyel idrar yolu enfeksiyonuna neden olan bazı bakterilerin üriner sisteminize tutunmasını engelleyebilir. Bu şekilde ileride idrar yolu enfeksiyonu yaşamanın önüne geçebilirsiniz.

!İdrar yolu enfeksiyonunu ne kadar erken tedavi ederseniz o kadar iyi olur. İdrar yolu enfeksiyonu tedavi edilmediğinde daha da ciddileşerek ilerler. İdrar yolu enfeksiyonu, alt üriner sistemde olduğunda genellikle çok kolay bir şekilde tedavi edilir. Enfeksiyon üst üriner sisteme yayıldığında tedavi edilmesi zorlaşır ve kana bulaşarak sepsise yani kan zehirlenmesine neden olabilir. Bu durum ise hayatı tehdit edebilir.

Belirtilerinize bakarak idrar yolu enfeksiyonunuz olduğundan şüphelendiyseniz doktorunuzla görüşün. Doktorunuz, belirtilerinizi gözden geçirip sizi muayene edecektir. İdrar yolu enfeksiyonu teşhisini doğrulamak için doktorunuzun idrarınızdaki mikropları incelemesi gerekir.

Doktorunuza verdiğiniz idrar örneğinin orta akım olması gerekir. Bu ifade, idrar örneğinin idrar başladığı andan itibaren değil idrar çıkmaya başladıktan sonra alınması anlamına gelir. İdrarın bu şekilde alınması cildinizdeki bakterilerin ya da mantarların alınmasını ve örneğin kontamine olmasını engellemek içindir. Doktorunuz orta akım idrar örneğini nasıl alacağınızı size anlatacaktır.

Örnek test edilirken doktorunuz idrarınızdaki akyuvar hücrelerine de bakar. Akyuvar hücreleri, enfeksiyona işaret edebilir. Doktorunuz, bakteriler ya da mantarlar için idrar kültürü de yapabilir. Kültür, enfeksiyonun nedeninin belirlenmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, doktorunuzun sizin için uygun tedaviyi seçmesine de yardımcı olacaktır.

Virüsten şüpheleniliyorsa, özel testlerin yapılması gerekebilir. Virüsler, idrar yolu enfeksiyonuna nadiren neden olsalar da organ nakli yapılan ya da bağışıklık sistemi zayıflayan kişilerde bu enfeksiyon türü görülebilir.

Doktorunuz üst üriner sisteminizde idrar yolu enfeksiyonu olduğundan şüpheleniyorsa idrar tahliline ek olarak tam kan sayımı ve kan kültürü isteyebilir. Kan kültürü, enfeksiyonun kanınıza yayılmadığının anlaşılması için yapılır.

Kendini tekrarlayan bir şekilde idrar yolu enfeksiyonu yaşıyorsanız doktorunuz üriner sisteminizde anormallik ya da bir tıkanıklık olduğunu kontrol etmek isteyecektir.

Bunun için şu testler istenebilir:

• Karın bölgesinin incelenmesi için ultrason istenebilir. Ultrason, transdüser ses dalgaları göndererek üriner sistemdeki organların görüntülerinin ekrana yansıtılmasını sağlar.
• İntravenöz piyelografide, vücudunuza boya enjekte edilir ve bu boya üriner sisteminizde ilerlerken karın bölgesinin röntgeni çekilir. Boya, röntgende üriner sistemde iz bırakır.
• Sistoskopi, idrar yoluna küçük, ucunda kamera bulunan bir tüp sokularak mesanenin içinin görülmesini sağlar. Sistoskopi sırasında, doktorunuz mesane dokusundan küçük bir örnek alarak mesane iltihaplanması ya da kanser gibi rahatsızlıkların belirtilerinize neden olup olmadığını anlamaya çalışır.
• Tomografi, üriner sistemin daha detaylı görüntülerinin elde edilmesi için kullanılır.

Mesanenin boşatılmasını azaltan ya da üriner sistemi tahriş eden her şey idrar yolu enfeksiyonuna neden olur. İdrar yolu enfeksiyonu riskini artıran pek çok faktör bulunur.

Erkekler için Diğer Risk Faktörleri

İdrar yolu enfeksiyonları için erkeklerde görülen risk faktörlerinin çoğu kadınlardakiyle aynıdır. Ancak, prostatın büyümesi erkeklere özgü bir risk faktörüdür.

Kadınlar için Diğer Risk Faktörleri

Kadınlar için başka risk faktörleri de bulunur. Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonuna neden olduğuna inanılan tuvalet sonrasında temizliğe yeterince dikkat edilmemesi gibi bazı faktörlerin o kadar önemli olmadığı ortaya çıktı. Yakın zamanda yapılan çalışmalar, önceden inanıldığı gibi kadınlarda arkadan öne doğru temizlenmenin idrar yolu enfeksiyonuna neden olmadığını gösterdi.

Bazı durumlarda hayat tarzında yapılacak değişiklikler bu risk faktörlerini azaltabilir.

1 İdrar Yolunun Kısa Olması

Kadınlarda idrar yolunun kısa olması ve bulunduğu yer, idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma ihtimalini artırır. Kadınlarda idrar yolu hem vajinaya hem de anüse yakındır. Vajinanın ve anüsün etrafında doğal bir şekilde bulunan bakteriler, kadınlarda idrar yolunun ve üriner sistemin geri kalanının enfeksiyon kapmasına yol açabilir.

Kadınların idrar yolu erkeklerinkine göre daha kısadır. Bu nedenle bakterilerin mesaneye gitmek için kat edeceği mesafe daha kısadır.

2 Cinsel İlişki

Kadınların üriner sisteminde cinsel ilişki sırasında baskı olması bakterileri anüsten mesaneye doğru götürebilir. Kadınların çoğunun idrarında cinsel ilişkiye girdikten sonra bakteri bulunur. Ancak vücut bu bakterilerden 24 saat içinde kurtulur. Bağırsaklardaki bakterilerinse mesaneye yapışma gibi bir özellikleri bulunur.

3 Spermisitler

Spermisitler, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırabilir, bazı kadınlarda ciltte tahrişe neden olabilirler. Bu durum, bakterilerin mesaneye girme riskini artırır.

4 Cinsel İlişki Sırasında Kondom Kullanılması

Kayganlaştırıcı etkisi olmayan kondomlar, sürtünmeyi artırır ve cinsel ilişki sırasında kadının cildini tahriş eder. Bu durum, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır.

Ancak kondom kullanımı, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yayılmasını önlemek için önemlidir. Kondom kullanımının neden olduğu sürtünmeyi ve ciltteki tahrişi azaltmak için cinsel ilişki sırasında yeterli sıklıkta su bazlı kayganlaştırıcı kullanın.

5 Diyafram

Diyafram, kadınların idrar yoluna baskı uygular. Bu baskı, mesane boşaltılarak azaltılabilir.

6 Östrojen Seviyesinde Azalma

Menopozdan sonra östrojen seviyesinde azalmanın olması vajinadaki bakteri seviyesini değiştirir. Bu durum, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır.

İdrar yolu enfeksiyonunu önlemek için herkes şu adımları atabilir:

• Günde 6 – 8 bardak su için.
• İdrarınızı uzun süre boyunca tutmayın.
• İdrar kaçırma ya da mesanenizi boşaltma gibi sorunlarınız varsa doktorunuzla konuşun.

İdrar yolu enfeksiyonu, kadınlarda erkeklere göre 8 kat daha sık görülür. Yani idrar yolu enfeksiyonu geçiren her 8 kadına karşılık, sadece 1 erkek bu sorunu yaşar.

Bazı adımlar, kadınlarda idrar yolu enfeksiyonunun önlenmesini sağlayabilir. Postmenopozal kadınlarda doktorun önerdiği şekilde topikal östrojen kullanılması idrar yolu enfeksiyonunu önlemek için bir fark oluşturabilir. Doktorunuz, cinsel ilişkinin yaşadığınız idrar yolu enfeksiyonuyla bir bağlantısı olduğunu düşünüyorsa cinsel ilişkiden sonra kullanmanız için önleyici ya da uzun süreli antibiyotikler verebilir. Bazı çalışmalar, önleyici antibiyotiklerin uzun süre kullanımının yetişkinlerde idrar yolu enfeksiyonu riskini azalttığını göstermektedir.

Günlük olarak kızılcık takviyesi ya da lactobacillus gibi vajinal probiyotikleri kullanmanın idrar yolu enfeksiyonunu önlemeye yardımı dokunabilir. Bazı çalışmalar, probiyotik vajinal takviyelerin idrar yolu enfeksiyonunun yaşanma ve tekrarlanma olasılığını vajinadaki bakterileri değiştirerek sağladığını iddia etmektedir.

Sizin için uygun olan önleme yöntemini doktorunuzla konuştuğunuzdan emin olun.

İdrar yolu enfeksiyonlarının çoğu tedaviyle düzelir. Kronik idrar yolu enfeksiyonu ise tedaviyle düzelmez ya da sürekli kendini tekrarlar. Sürekli tekrar eden idrar yolu enfeksiyonları kadınlar arasında yaygın olarak görülür.

Kendini tekrar eden idrar yolu enfeksiyonlarının birçoğunda aynı tür bakteriden dolayı tekrar enfeksiyon kapılır. Ancak bu tekrarlama vakalarının illa aynı tür bakteriden kaynaklanması gerekmez. Üriner sistemin yapısında bir anormallik de idrar yolu enfeksiyonunun yaşanma sıklığını artırabilir.

Hamile olup idrar yolu enfeksiyonu yaşayan kadınların bir an önce doktorlarıyla görüşmeleri gerekir. Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu yaşanması yüksek tansiyona ve erken doğuma yol açabilir. Hamilelik sırasında idrar yolu enfeksiyonu yaşandığında enfeksiyonun böbreklere yayılma ihtimali daha yüksektir. Daha fazla bilgi için tıklayın

Kaynak: Healthline