Bilirubin karaciğer tarafından üretilen ve safrada bulunan sarı renkli bir bileşendir. Normal şartlarda idrarda bilirubin bulunmaz. Karaciğer veya safra kesesi sorunları idrarda bilirubin görülmesine (bilirubinüri) neden olabilir.
İdrarda Bilirubin Belirtileri
İdrarda bilirubin olursa aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkması olasıdır:
- İdrarın koyu sarı renkte olması
- Cilt, göz beyazı ve tırnaklar başta olmak üzere tüm vücutta sararma
- Bulantı, kusma
- Yorgunluk
İdrarda Bilirubin Neden Olur?
1) Safra Kesesi Taşları
Safra taşları safra kanallarını tıkayarak bilirubinin ince bağırsağa boşalmasını engelleyebilir. Bu durumda sıkışan bilirubin idrara geçebilir. Aşağıdaki etkenler safra taşlarının oluşmasına neden olabilir:
- Aşırı kilolu olmak
- Kolesterol seviyesinin yüksek olması
- Kısa sürede çok fazla kilo vermek
- Seftriakzon isimli antibiyotiğin kullanımı
2) Karaciğer Sorunları
Karaciğer iltihabına neden olan hastalıklar bilirubin seviyesinin artmasına ve idrarda bilirubin görülmesine yol açabilir. Bu etkiye neden olabilecek karaciğer iltihapları şunlardır:
- Virüs, bakteri veya parazitlerin neden olduğu hepatit A, B, C, D, E
- Siroz: Karaciğer dokularının yaralanması. Aşırı alkol tüketimi, toksinlere maruz kalmak vb. nedenlerle ortaya çıkabilir
3) İltihaplı Bağırsak Hastalıkları
Bilirubinin bir kısmı dışkı ile dışarı atılır. İltihaplı bağırsak hastalıkları bu sürecin sağlıklı ilerlememesine ve vücutta bilirubin birikmesine neden olabilir. Bu durumda idrarda bilirubin görülebilir.
4) Diğer Nedenler
- Bazen kalıtsal faktörlerin neden olduğu bilirubin yüksekliği idrarda bilirubin görülmesine yol açabilir.
- Safra kesesi ve safra kanalı iltihaplarına yakalanmak, cerrahi müdahale geçirmek, yara almak gibi nedenler safra kanallarını daraltarak idrarda bilirubine neden olabilirler.
- Karaciğer veya safra kesesi tümörleri de idrarda bilirubin görülmesine yol açabilir.
- Dubin Johnson Sendromu, Rotor Sendromu gibi kalıtsal hastalıklar bilirubinde bağlanma sorunlarına yol açarak idrarda bilirubine neden olurlar.
- Kan zehirlenmesi vakalarında sentezlenen sitokin miktarı artınca bilirubin üretimi de hızlanır ve idrarda bilirubin görülebilir.
- Orak hücreli anemi hemoglobin yıkımını hızlandırarak daha fazla bilirubinin açığa çıkmasına neden olur. Bu durumda da idrarda bilirubin görülebilir.
İdrarda Bilirubin Tedavisi
Tedavi idrarda bilirubin görülmesine neden olan etkene odaklanır. İdrarda bilirubin vakalarında en sık kullanılan tedavileri sıralıyoruz:
1) Antibiyotikler
Hepatitin erken dönem tedavisinde antibiyotikler veya virüs ilaçları kullanılır.
2) Ultrason Dalgaları
Safra taşı vakalarında kullanılan faydası kesinleşmiş bir ilaç yoktur. Litotripsi adlı müdahale ile ultrason dalgaları kullanılarak taşlar parçalanabilir.
3) Ameliyat
Safra taşı vakalarında cerrahi müdahale 100% etkili sonuç sağlar.
4) Karaciğer Nakli
Siroz yüzünden karaciğerde telafi edilemez hasar oluştuysa tek tedavi yöntemi karaciğer naklidir.
5) Diğer Önlemler
İdrarında bilirubin olan hastalar kesinlikle alkol kullanmamalıdır. Karaciğere zarar verebilecek hepatotoksik ilaç kullanan kişiler ise alternatif tedaviler için doktorlarına başvurmalıdırlar.
