Isıl Düzenleme Nedir? Neden Önemlidir?

Isıl düzenleme, vücudun iç sıcaklığını korumasına izin veren bir süreçtir. Tüm ısıl düzenleme mekanizmaları, vücudunuzun homeostazisini koruyabilmesi için tasarlanmıştır. Bu duruma vücudun dengesini kurması da diyebiliriz.

Vücut sıcaklığının sağlıklı olduğu aralık oldukça dardır. Ortalama bir insanda, vücut sıcaklığının 37 ile 37.8^oC arasında olması gerekmektedir. Vücudunuz ısı konusunda esnekliğe sahip olsa da aşırı yüksek sıcaklıklar vücut fonksiyonlarını ciddi bir şekilde etkiler.

Örneğin, vücut ısısı 35^oC’nin altına düşerse hipotermi denilen durum ortaya çıkar. Hipotermi; ani kalp durması, beyin hasarı ve hatta ölüme neden olabilir. Vücut ısınız 42^oC’nin üzerine çıkarsa, yine beyin hasarı ve ölüm riskiyle burun buruna gelirsiniz.

Vücut ısısını, sıcak ve soğuk havada vakit geçirmek gibi faktörler etkiler.

Vücudun iç sıcaklığını artıran faktörler:

Ateş
Egzersiz
Sindirim

Vücudun iç sıcaklığını azaltan faktörler:

Madde ve ilaç kullanımı
Alkol kullanımı
Tiroit bezlerinin yetersiz çalışması gibi metabolik durumlar

Hipotalamusunuz, beyinde ısıl düzenlemeden sorumludur. Vücudunuzun iç sıcaklığında yükselme veya azalma fark ettiğinde, hipotalamus kaslara, organlara, bezlere ve sinir sistemine sinyal gönderir. Sinyal alındıktan sonra vücut ısısı normale döndürülmeye çalışılır.

Isıl Düzenleme Nasıl Gerçekleşir?

Vücudun iç ısısı değiştiğinde, merkezi sinir sistemindeki sinirler hipotalamusa sinyal gönderir. Buna karşılık olarak hipotalamus organlara ve vücudunuzdaki sistemlere sinyal göndermeye başlar. Durumun düzelmesini sağlamak için bu organlar ve sistemler tepki oluştururlar.

Vücudunuzun soğumaya ihtiyacı varsa şu mekanizmalar ortaya çıkar:

1. Terleme

Ter bezleriniz, ter salgılamaya başlar ve ter buharlaştıkça cilt soğur. Böylece vücudunuz normal sıcaklığına döner.

2. Vazodilatasyon

Cildin altındaki damarlar genişlemeye başlar. Böylece cildin altında kan akışı hızlanır ve kan vücudun sıcak olan yerinden soğuk olan yerine doğru akmaya başlar. Böylece sıcaklık vücuda tamamen yayılarak düşer.

Vücudunuzun ısınmaya ihtiyacı varsa şu mekanizmalar ortaya çıkar:

1. Vasokonstiksiyon

Cildin altındaki damarlar daha da daralır. Böylece kan akışı yavaşlar ve vücudun sıcak olan yerine doğru toplanmaya başlar.

2. Termogenez

Vücudunuzdaki kaslar, organlar ve beyin ısıyı farklı yollarla üretebilirler. Örneğin, titreme ısınmak için çok iyi bir yöntemdir. Bu yüzden, titreme yaşadığınızda kendinizi kasmayın.

3. Hormonal Termogenez

Tiroit bezleriniz, metabolizmanızı hızlandıracak hormonları salar. Böylelikle vücudunuzda enerji üretilir ve ısı açığa çıkar.

Vücudunuzun iç ısısı düşerse ya da yükselirse vücudun buna uyum sağlamak için alabileceği bazı önlemler bulunmaktadır. Bu önlemlere ısıl düzenleme denilir. Isıl düzenleme, hipotermi gibi tehlikeli durumların önlenebilmesine yardımcı olur.

Kaynak: Healthline