İsotretinoin ile Crohn Hastalığı Arasında Bir İlişki Var mı?

İstoretinoin, ciltte yoğun bir şekilde akne sorunu olanlara ve cildin çok derininde bulunan kisti olan kişilere verilmektedir. Akneler, irinle doldukça büyür ve acı veren bezelere dönüşürler.  Bu nodüller, yara izi bırakırlar.

Bazı kişiler, salisilik asit ya da benzoil peroksit içeren ilaçlar kullanarak akne nodüllerini geçirebilirler. Bazılarının ise kistik akneleri yok etmek için reçeteli antibiyotiklere ihtiyaçları olur. Ancak, bu tedaviler nodüler akne için yeterli olmayabilir. Bu gibi durumlarda, isotretinoin önerilmektedir.

Yan etkilerinden dolayı Gıda ve İlaç Kurumu bu ilacı şu kişilere önermemektedir:

• Emziren ve hamile kadınlar
• Hamile olan veya gelecekte hamile kalmayı planlayan kişiler
• Depresyon ya da bipolar bozukluk gibi akıl sağlığı hastalığı olanlar
• Diyabeti olanlar
• Karaciğer hastalığı olanlar
• Astımı olanlar

Crohn hastalığı, iltihabi bağırsak hastalığıdır. Sindirim sisteminde ve fark edilebilir bir şekilde kalın bağırsak ile ince bağırsakta iltihaplanmaya neden olmaktadır.

Bu durumun belirtileri:

• Karın ağrısı ve kramplar
• Kabızlık
• Sık sık ishal
• Rektal kanama
• Aşırı yorgunluk
• Ateş ve gece terlemeleri
• Kilo kaybı

–Akne, Crohn hastalığı olan kişilerde yaygın olarak görülen bir belirtidir. Ancak bu yan etki, hastalığı tedavi etmek için steroid kullanmanın sonucunda görülür. Akneye hastalığın kendisi neden olmaz. Steroid tedavisi, var olan akne sorununu daha da kötüleştirebilir.

–Crohn hastalığının tam nedeni bilinmemektedir. Bu kronik hastalığın bir çaresi de bulunmamaktadır. Tedavi genellikle belirtileri önlemek ve sürekli oluşan iltihaplanmalardan dolayı kalıcı doku hasarını önlemek için yapılır.

–Gıda ve İlaç Kurumu, isotretinoini resmi olarak Crohn hastalığıyla ilişkilendirmemiştir. Ancak, bu kurum ilacı kullanan kişileri, mide bölgesinde sorun yaşayabileceklerine dair uyarmaktadır. Gıda ve İlaç Kurumu, iç organ hasarının sonucunda bazı belirtilerin yaşanabileceğini belirtmektedir.

Bu belirtiler:

• Aşırı karın ağrısı
• Ciltte ve gözlerde sararmanın görüldüğü sarılık
• Rektal kanama
• İdrarın koyulaşması
• Mide ekşimesi
• Yutmada güçlük

–Yukarıdaki belirtiler, iltihabi bağırsak hastalığıyla da ilişkilendirilmektedir ancak bu belirtiler hastalığın Crohn hastalığı olduğunu göstermez. 2010 yılında Amerika Gastroenteroloji Dergisi’nde yapılan bir araştırmaya göre isotretinoin kullanan kişilerde ülseratif kolit görülme olasılığı daha yüksektir. Ülseratif kolit, sadece kalın bağırsakta görülen bir iltihabi bağırsak hastalığıdır. Ülseratif kolon üzerinde iki ay ya da daha uzun süre yapılan araştırmalar bu konuda yapılmış en önemli araştırmalardır.

–Ancak, diğer çalışmalar akne ilacı ve iltihabi bağırsak hastalığı arasındaki ilişkiyi destekleyen kanıtlarla çelişmektedir. 2016 yılında Avrupa Gastroenteroloji ve Hepatoloji Dergisi, isotretinoin kullanan iltihabi bağırsak hastalığı olan kişilerle ilacı kullanmayan kişilerdeki rastlantıyı incelemiştir. Çalışma, iltihabi bağırsak hastalığı oranının iki grupta da aynı olduğunu bulmuştur. Bu durum ise araştırmacıların isotretinoin kullanımının Crohn hastalığı da dâhil olmak üzere iltihabi bağırsak hastalığı için bir risk oluşturmadığı sonucuna varmasına neden olmuştur. İsotretinoin ve Crohn hastalığı arasındaki ilişki tartışmaya açıktır ve sonuca bağlanamamıştır.

Sonuçların karmaşık olmasının bazı nedenleri:

• Çalışmalardaki cinsel eşitsizlikler
• Aknenin şiddetindeki farklılıklar
• Bireylerin farklı dozlara verdiği tepkilerdeki değişiklikler
• Genellikle çalışmalarda dikkat edilmemiş olan akne tedavilerinden önce kullanılan antibiyotik tedavileri
• Crohn hastalığının belirtilerinin çalışmalardan önce iyi bir şekilde belgelenmemesi

–İsotretinoin son derece güçlü bir ilaçtır. Bu ilaç, yoğun aknelerin temizlenmesine yardımcı olsa da çok ciddi yan etkilere neden olmaktadır. Bazı vakalarda, bu yan etkiler ilacı kullanmayı bıraksanız bile devam edebilir.

–Crohn hastalığı ve diğer iltihabi bağırsak hastalıklarında ilacı kullanmadan önce risk faktörlerini düşünmeniz gerekmektedir. Ailenizde veya kendi sağlık geçmişinizde iltihabi bağırsak hastalığı varsa doktorunuz isotretinoin kullanmanızı istemeyebilir. Bu maddenin Crohn hastalığına neden olduğunu gösteren bir kanıt bulunmamaktadır ama akne tedavisinde riskler, faydalardan ağır basabilir. Doktorunuz bu kararı vermenize yardımcı olabilir.

Soru: 

Cevap:

İsotretinoin çok pahalı bir ilaçtır. Rapor edilen yan etkiler iki kategoride incelenebilir; ciltte oluşan yan etkiler ve iç organlarda görülen yan etkiler. En yaygın dermatolojik belirtiler cildin, dudakların ve ağzın kurumasıdır. Hastalar kas ağrısı, karın ağrısı, astımın şiddetlenmesi ve nadiren de olsa kafa karışıklığı ile sersemlik gibi oküler belirtiler yaşayabilirler. En ciddi risk ise teratojenite yani, hamile olan ya da hamile kalmayı düşünen kadınlarda embriyoda anomalilerin oluşmasıdır.

İllionis-Chicago Üniversitesi

Tıp Fakültesi

Kaynak: Healthline