Kalça kırığı en çok şiddetli darbe sonucunda veya osteoporoz kemik kaybı olan kişilerde görülmektedir. Çoğu kalça kırığının tedavisinde cerrahi müdahale uygulanır, iyileşme süreci uzun olur.
Kalça Kırığı Belirtileri
Kalça kırığı olan kişi şiddetli kalça ağrısı çeker; bacağını kaldıramaz, hareket ettiremez. Diğer belirtiler şunlardır:
- Kişi genellikle bacağının üzerine ağırlığını veremez. Bazı nadir vakalarda verebilir.
- Kalça bölgesinde morarma veya şişme olabilir.
- Kalça kırığı olan taraftaki bacak kısalabilir.
- Bacak kalça kırığı olan yönde dışa doğru dönebilir.
Kalça Kırığı Neden Olur?
1) Darbe Almak
Yan taraftan darbe almak ve düşmek çoğu kalça kırığının nedeni olmaktadır. En sık karşılaşılan durumlar şunlardır:
- Özellikle ellili yaşlardan sonra yaşanan sert zemine kontrolsüz düşüşler
- Motorlu araç kazaları
- Spor yaralanmaları
- Fiziksel şiddet görmek
2) Kemiklerin Zayıflaması
Aşağıdaki nedenlerle gittikçe zayıflayan kemikler ayağa kalkarken, bacakları döndürürken bile kalça kırığı oluşmasına neden olabilir:
- Osteoporoz kemik kaybı
- Kemik kanseri
- Uzun süreli stres kırıkları
3) Risk Faktörleri
Aşağıdaki faktörler kalça kırığı yaşanması riskini artırır:
- Kemiklerdeki mineral dengesizlikleri, kalsiyum yetersizliği
- Kemik metabolizmasını ve kas kütlesini etkileyen genetik sorunlar
- Endokrin bezi fonksiyon bozukluğu
- Aşırı kilolu olmak
- Daha önce de kemik kırılması yaşamış olmak
Kalça Kırığı Tedavisi
Kalça kırığı vakalarının tamamına yakını basit veya bileşik cerrahi müdahalelere ihtiyaç duyar. Müdahale için en uygun olan zaman genellikle kırığın yaşandığı gün veya ertesi gün olmaktadır.
1) İlk Tedavi ve Ameliyata Hazırlık
Kalça kırığı çok ağrılı olabilir. Yaşandıktan hemen sonra uygun ağrı kesici alınmalıdır. Teşhis konulduktan sonra ameliyat öncesinde aşağıdaki tedavi ve önlemler uygulanabilir:
- Ameliyat sonrasında yaranın iltihap kapma riskini azaltmak için öncesinde antibiyotikler verilir.
- Ameliyat esnasında kanın pıhtı atmasını önlemek için heparin gibi kan sulandırıcılar verilebilir.
- Damar yolu ile yatıştırıcı ilaçlar verilir, kalça çevresine uyuşturucu ilaçlar şırınga edilir.
2) İç Kırılma Onarımı
Bu işlemde kalça kırığı iyileşme sürecine girerken kemiklerin yerlerinde sabit kalması için aşağıdaki aparatlar kullanılır:
- Teller, plakalar, vidalar
- İntramodüler çiviler
- Spinal fiksatörler
Bu aparatlar kalça ekleminin dışında olan veya kalça eklemi içinde olmasına rağmen kemikleri yerlerinden oynatmamış kalça kırığı vakalarında kullanılmaktadır.
3) Kısmi Protez Kullanımı
Hemiartroplasti de denilen bu ameliyatta uyluk başı bir protezle (yapay organla) değiştirilir. Bu işlem genellikle kalça kırığından önce de hareket kabiliyeti düşmüş kişilerde kullanılmaktadır.
4) Bütün Kalça Replasmanı
Bu operasyonda hem kalça eklem soketi, hem de uyluk başı protez parçalarla değiştirilir. Kısmi protezden daha büyük bir operasyondur. Çoğu zaman gerekli olmaz. Kişide romatizma gibi eklem sorunları mevcutsa veya kişi çok hareketli ise uygulanabilir.
