Kalp Tamponadı Nedenleri ve Tedavisi

Kalp tamponadı, hayati tehlikesi olan ve kardiyak tamponad ya da sadece tamponad diye de bilinen bir hastalıktır. Kalbin yüksek oranda sıvı (genellikle kan, ama bazen irin, pıhtı hatta gaz) ile baskıya mazur kalması durumunda ortaya çıkar.

Eğer tedavi edilmezse kalp tamponadı, düşük tansiyon, şok ve kaçınılmaz olarak ölüme yol açabilir.

Kalp Tamponadının Nedenleri

Malesef bu durumdan korunmak için hali hazırda bir tavsiye bulunmamaktadır. Bununla birlikte birçok risk faktörü ve göz önünde bulundurulması gereken potensiyel sebepler vardır.

Göğüs Tüpü
Kalp tamponadının ana sebeplerinde biri göğüs tüpü kullanımıdır. Bu tüpler genellikle ameliyattan sonra sıvı boşaltımı için kullanılır. Bununla birlikte bu tüpler, kan pıhtısı ile tıkanarak, sıvının dışarıya akmak yerine kalp boşluğuna dökülmesine sebep olur.

Perikardit
Perikardiyal tamponad ayrıca perikarditten de kaynaklanabilir. Perikardit, perikardiyumun iltihaplanması ile ortaya çıkan duruma denir. Bakteri ya da virüs enfeksiyonları bu duruma sebebiyet verebilir.

Fiziksel Travma
Herhangi bir travma da kalp tamponadına sebep olabilir. Bu durum kurşun yarası, bıçak yarası, araba kazası, hatta kateterizasyon ve kalp pili takımı gibi prosedürleri de içerir.

Diğer Hastalıklar
Bazı hastalıklar da kalp tamponadına sebep olabilir. Bunlar arasında verem, hipotiroidi, böbrek yetmezliği, kalpte ya da kalbe yakın yerlerdeki kanser, akciğer kanseri sayılabilir.

Kal Tamponadı Belirtileri

Kalp tamponadının belirtileri, aşırı uyuklama hali, bitkinlik ve omuzlar, boyun , karın ve sırta doğru yayılan keskin bıçaklanma hissi gibi basit şikayetler olabilir. Bu ağrı ya da rahatsızlık hali, genellikle oturunca ya da bir yere dayanınca geçer.

Rahatsızlık verici şikayeler arasında, nefes almada güçlük çekme, derin ve hızlı nefes alma göze çarpar. Hastalarda ayrıca aşırı solgun deri ya da hafif mavi ya da gri deri rengi gözlemlenebilir.

Tamponadın diğer belirtileri arasında kaygı, dinlenememe, baş dönmesi, düşük tansiyon, güçsüzlük, vücudun farklı bölgelerinde (karın, kollar ve bacaklar) ve toplardamarlarda şişlikler, hatta bilinç kaybı sayılabilir.

Kalp Tamponadı Teşhisi

Tamponadın teşhisine yönelik belirli bir test bulunmamaktadır. Bunun yerine uzmanların kullandığı bazı basit ve kompleks testler bulunmaktadır.

Birçok doktor 3 belirgin özelliğe bakar: Bu özellikler tıp literatüründe Back üçlüsü (Back’s triad) olarak bilinir.

Zayıf nabız ya da düşük tansiyon: Kalbin pompaladığı kan miktarının azalmasından kaynaklanır.

Boyun toplardamarlarının genişlemesi: Toplardamarların, kalbe kanı geri getirebilmek için aşırı çalışmasından kaynaklanır.

Baskılanmış kalp sesi ya da hızlı kalp atışı: Perikard içindeki sıvı artışından kaynaklanır.

Hastada kalp tamponadı olup olmadığını anlamak için kullanılan diğer testlerden bazıları şunlardır.

Ekokardiyogram ya da kalp ultrasonu: Bu test perikardın şişip şişmediğini ve kalp odacıklarının az kan hacminden dolayı içe bükülüp bükülmediğini anlamak için yapılır.

Elektrokardiyogram: Bu test kalp atışını değerlendirmek için yapılır.

Göğüs röntgeni: Bu test ile uzmanlar, tamponadın belirgin özelliği olan kalp genişlemesini teşhis etmesine yarar.

Manyetik görüntüleme (MR): MR kalbin yapısını incelemek ve anormal durumları tesbit etmek için kullanılır.

Göğüssel bilgisayarlı tomografi (CT scan): Bilgisayarlı tomografi kalpteki değişiklikler ya da sıvı birikmesini farketmek için kullanılır.

Koroner anjiyografi: Özel röntgen ve boyalardan oluşan bu test, koroner atardamarın içini görüntülemek için kullanılır. Bu atardamarlar, kalbe oksijence zengin kan götürürler. Bu test ayrıca atardamar içinde oluşabilecek plakaları da belirlemek için kullanılır.

Kalp kateterizasyonu: Bu işlemde, vücudun başka bir yerine (kasık,boyun ya da kol) katater yerleştirilerek kalbe doğru itilir ve aşırı sıvı birikimi gibi anormallikleri belirlemek için kullanılır.

Kalp Tamponadı Tedavisi

İlk olarak kalp tamponadı, hastaneye yatmayı gerektirecek bir durumdur. Bu hastalık tıpta acil vaka olarak değerlendirilir.

Teşhis yapıldıktan hemen sonra, doktorlar ağrıyı ve kalp üzerindeki baskıyı azaltarak hastayı stabilize etmeye çalışırlar. Basıncı azaltmak için doktorlar, perikadda biriken sıvıyı boşaltırlar. Bu boşaltma perikardiyosentez adı verilen, direk iğne ile sıvının boşaltılması şeklinde gerçekleştirilen bir işlemdir. Eğer gerekli görülürse torakotomi adı verilen göğüs duvarı ameliyatı yapılabilir. Bu işlem ileri düzey bir işlem olmakla birlikte, kan pıhtılarını çıkarmak ve yarası olan hastalardaki biriken kanı boşaltmak için uygulanabilir.

Tıbbi uzmanlar biriken sıvıyı boşaltırken, hastaya ayrıca sıvı ( genellikle serum ile) oksijen ve kan basıncını artıran ilaç takviyesi verilir. Herhangi bir potansiyel bakteri ve virüs enfeksiyonu için ise antibiyotik verilir.

Hasta stabil durumu geldikten sonra, kalp tamponadının altında yatan sebebi bulmak için farklı testler de yapılır. Eğer mümkünse hasta, kalp tamponadının altında yatan hastalığın iyileşmesi için daha fazla tedavi görebilir.