Kalsiyum Eksikliği Hastalığı  (Hipokalsemi) Neden Olur? Ne Gibi Önlemler Alınabilir?

Yaşlandıkça birçok kişide kalsiyum eksikliği riski oluşur. Bu eksiklik birçok nedenden dolayı oluşabilir:

• Özellikle çocuklarda uzun zaman boyunca yetersiz kalsiyum alınması
• Kalsiyum emilimini azaltan ilaçların kullanılması
• Kalsiyum bakımından zengin yiyeceklere karşı alerjinin olması
• Özellikle kadınlardaki hormon değişiklikleri
• Genetik faktörler

Her yaşta yeterli kalsiyumu almak önemlidir. 

Çocuklarda ve ergenlik çağındakilerde alınması gereken günlük kalsiyum miktarı iki cinsiyet grubu için de aynıdır.

Kalsiyum eksikliğinin diğer nedenleri arasında yetersiz beslenme ve emilim bozukluğu vardır. Yetersiz beslenme yeterli mineralleri ve vitaminleri alamadığınızda ortaya çıkarken emilim bozukluğu siz yeterli yeseniz bile vücudunuzun minerallerin ve vitaminlerin emilimini gerçekleştirememesinden kaynaklanır.

Bu durumlara sebep olabilecek etkenler:

• D vitamini eksikliği
• Fenitoin, fenobarbital, rifampin, kortikosteroidler ve kalsiyum seviyelerini kontrol etmek için kullanılan diğer ilaçlar
• Pankreas yangısı
• Hipermagnezemi ya da hipomagnezemi
• Hiperfosfatazemi
• Septik şok
• Çok fazla kan nakli yapılması
• Böbrek yetmezliği
• Bazı kemoterapi ilaçları
• Hiperparatiroid ameliyatından sonra ortaya çıkan aç kemik sendromu
• Tiroid bezlerinin alınması ameliyatının bir parçası olarak paratiroid bezlerinin alınması

Bir gün içinde almanız gereken kalsiyumu almadığınızda hemen kalsiyum eksikliği yaşamazsınız. Yine de, her gün yeterli miktarda kalsiyum tüketmek önemlidir çünkü vücutta kalsiyum hemen kullanılan bir mineraldir. Veganlar kalsiyum açısından zengin süt ürünlerini tüketmedikleri için kalsiyum eksikliği hastalığıyla daha sık karşılaşırlar.

Vücut ihtiyacı olan kalsiyumu kemiklerden almaya başladığından kalsiyum eksikliğinin belirtileri hemen ortaya çıkmaz. Uzun zaman boyunca kalsiyum seviyesinin düşük olmasının sağlığınız üzerinde ciddi etkileri olacaktır.

Yeterli kalsiyumu almadığınızda, şu hastalıkların oluşma riski artar:

• Kemik erimesi
• Osteopeni
• Kalsiyum eksikliği hastalığı (hipokalsemi)
• Yeterli kalsiyum almayan çocuklar, büyüdüklerinde olması gereken uzunluklarına erişemez.

Yediğiniz yemeklerle ya da takviyelerle günlük tüketmeniz gereken kalsiyumu almalısınız.

Kalsiyum eksikliği ilk başlarda hiçbir belirti göstermez. Belirtiler hastalık ilerledikçe ortaya çıkar.

Kalsiyum eksikliğinin ciddi belirtileri:

• Kafa karışıklığı ya da hafıza kaybı
• Kas krampları
• Depresyon
• Halüsinasyon
• Kas kasılmaları
• Zayıf ve kırılgan tırnaklar
• Kemiklerin kolayca kırılması

Kalsiyum, nörotransmiterlerin salınımında ve kas kasılmalarında önemli bir rol oynar.

Kalsiyum eksikliği hastalığının belirtilerini yaşıyorsanız doktorunuza danışmalısınız. Doktorunuz, sağlık geçmişinizi inceleyerek ailenizde kalsiyum eksikliği veya kemik erimesi hastalığı yaşayanların olup olmadığı sorar.

Doktorunuz sizde kalsiyum eksikliği olduğundan şüpheleniyorsa kanınızdaki kalsiyum miktarını kontrol etmek için sizden kan alacaktır. Bu testle, toplam kalsiyum seviyeniz, albümin seviyeniz ve iyonize ya da serbest halde dolaşan kalsiyum seviyeniz ölçülür. Kanınızda kalsiyum seviyesinin düşük olması kalsiyum eksikliği hastalığına neden olur.

Yetişkinlerde normal kalsiyum seviyesi 1 desilitrede 8.8 miligram ile 10.4 miligram arasında değişkenlik gösterir. Kalsiyum seviyeniz 8.8 mg/dL’nin altındaysa kalsiyum eksikliği hastalığını yaşama riskiniz vardır. Kalsiyum seviyesi çocuklarda ve ergenlerde, yetişkinlere göre daha yüksektir.

Yeni doğan bebeklerde kalsiyum eksikliği doğumdan sonra ortaya çıkar. Bu hastalık genellikle doğumdan sonraki birinci ya da ikinci günde belirtilerini göstermeye başlar. Bazı durumlarda belirtiler doğumdan sonraki üçüncü günden itibaren veya çok daha geç de ortaya çıkabilir.

Bebeklerde oluşan kalsiyum eksikliği, bebeklerin yaşıtlarına göre küçük kalmalarına neden olabilir. Geç ortaya çıkan kalsiyum eksikliği genellikle inek sütü veya içeriğinde çok fazla fosfat olan mamaların verilmesinden kaynaklanır.

Bebeklerde kalsiyum eksikliğinin belirtileri:

• Sürekli ağlama
• Nöbetler
• Nefes almada yavaşlama
• Kalp hızının artması

Bebeklerin kanı alınarak toplam kalsiyum miktarına veya iyonize kalsiyum miktarına bakılarak teşhis konulur. Bebeklerin glikoz seviyeleri de kalsiyum eksikliği hastalığını teşhis etmek için kullanılır.

Tedavi genellikle damar yoluyla kalsiyum glukonat verilmesiyle ve oral yoldan kalsiyum takviyeleri kullanılmasıyla yapılır.

Kalsiyum eksikliği genellikle beslenme düzeninize kalsiyum açısından zengin gıdalar eklemenizle kolayca tedavi edilir.

Yaygın olarak önerilen kalsiyum takviyeleri:

• Kalsiyum karbonat. Kasiyumun en temel ve en ucuz şekilde bulunabilir halidir.
• Kalsiyum sitrat. Kalsiyumun daha kolay emilmesini sağlar.
• Kalsiyum fosfat. Kolayca emilmesinin yanı sıra kabızlığa da neden olmaz.

Kalsiyum takviyeleri sıvı, tablet ya da çiğnenebilir formda olabilir.

Bazı ilaçlar kalsiyum takviyeleriyle etkileşime girebilir:

• Kan basıncını düşüren beta blokerler kalsiyum takviyesi içildikten sonraki iki saat içinde içilirse kalsiyumun emilimi azalır.
• Alüminyum içeren mide ilaçları kanınızdaki alüminyum miktarını artırır.
• Kolesterolü düşüren safra asidi katkısı kalsiyum emilimini azaltır ve kalsiyumun idrar yoluyla kaybedilmesine neden olur.
• Östrojen ilaçları kandaki kalsiyum miktarının artmasını sağlayabilir.
• Kalsiyum seviyesinin aşırı yükselmesi digoksin zehirlenmesine neden olabilir.
• İdrar söktürücü ilaçlar kalsiyum seviyesini artırabilir ya da azaltabilir.
• Bazı antibiyotikler kalsiyum emilimini azaltabilir.

Bazen beslenme düzeninizde değişiklik yapılması ve takviye kullanılması kalsiyum eksikliğini tedavi etmek için yeterli olmayabilir. Bu durumda, doktorunuz kalsiyum seviyenizi kalsiyum iğneleri kullanarak düzeltmek isteyebilir.

Tedaviden sonraki birkaç hafta içinde düzelmeler görmeyi bekleyebilirsiniz. Kalsiyum eksikliğinin ciddi şekilde yaşandığı kişilerde, üç aylık arayla hastalık takip edilir.

Kalsiyum eksikliğinin oluşturabileceği komplikasyonların arasında göz kusurları, anormal kalp atışı ve kemik erimesi vardır.

Kemik erimesinin oluşturabileceği komplikasyonlar:

• Sakatlık
• Omuriliğin ya da diğer kemiklerin kırılması
• Yürüme zorluğu

Kalsiyum eksikliği hastalığınızı günlük olarak gereken miktarda kalsiyum alarak önleyebilirsiniz.

Kalsiyum oranı yüksek olan gıdaları bilmeniz önemlidir. Yüksek kolesterol ve kalp hastalıkları riskini azaltmak için düşük yağlı ya da yağsız ürünleri tercih etmelisiniz.

Yeterli miktarda kalsiyum almanız ne kadar önemliyse aşırıya kaçmamanız da o kadar önemlidir. Kalsiyumun üst limitleri:

• 51 yaş ve üstündeki yetişkinlerde günlük 2000 mg
• 19 – 50 yaş aralığındaki yetişkinlerde günlük 2500 mg

Beslenme düzeninize multivitamin takviyesi eklemek isteyebilrsiniz. Kalsiyum eksikliği riski taşıyorsanız doktorunuz sizden takviye kullanmanızı isteyebilir.

Multivitaminlerde ihtiyacınız olan kalsiyumun tamamı bulunmaz. Bu nedenle, diyetinizde de yeterli kalsiyum olması gerekir. Hamileyseniz hamilelikte kullanılabilecek takviyelerden alabilirsiniz.

D vitamini, kalsiyumun emilim oranını artırdığından oldukça önemlidir. D vitamini seviyenizi kontrol ettirerek takviye almanız gerekip gerekmediğini öğrenebilirsiniz.

Kalsiyum alımını artırmak için beslenme düzeninize D vitamini bakımından zengin yiyecekler ekleyebilirsiniz.

Bu yiyecekler:

• Somon ve ton balığı gibi yağlı balıklar
• Portakal suyu
• Süt
• Mantar
• Yumurta

Kalsiyum açısından zengin besinlerle birlikte D vitamini açısından zengin süt ürünleri yağ açısından da zengin olabilir.

Güneş ışınları vücudunuzun D vitamini üretmesini sağlar. Bu yüzden, D vitamini seviyenizi yükseltmek için güneş ışınlarından faydalanabilirsiniz.

Kaynak: https://www.healthline.com