Kan Sayım Testi: Hangi Durumlarda İstenir?

Bu testin odaklandığı üç ana kan hücreleri;

• Vücut boyunca oksijen taşıyan kırmızı hücreler,
• Enfeksiyon ve iltihap hastalıklarına karşı savaşan beyaz hücreler,
• Kanın pıhtılaşması için önemli role sahip pıhtı hücreleridir.

↘Test bu hücrelerin sayısı ve şekli hakkında bilgi sağlar ve bu da doktorların belli kan hastalıklarına ve diğer medikal sorunlara teşhis koymasında yardımcı olabilir.

↘Kırmızı hücrelerin sayısında ve şeklindeki bozukluklar oksijenin kanınızda taşınmasını etkileyebilir. Bu anormallikler genellikle vitamin veya mineral eksikliğinden ortaya çıkar ama aynı zamanda kalıtımsal medikal durumlar da buna sebebiyet verebilir, orak hücre anemisi gibi.

↘Beyaz kan hücreleri bağışıklık hücrelerinizin çok önemli bir parçasıdır, vücudunuzun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan dokular ve hücreler ağıdır. Bu hücrelerin kanda çok fazla ya da çok az bulunması bir kan bozukluğuna işaret eder. Bozukluklar hücrelerin vücuttaki enfeksiyonları ve diğer iltihap problemlerini elemesine ya da kontrol edememesine sebebiyet verecek şekilde etkiler.

↘Beyaz kan hücrelerinin sayısında veya şeklindeki anormallikler bir pıhtı bozukluğuna işaret ediyor olabilir. Pıhtı bozukluğu kanın pıhtılaşma yetisini etkiler ve bu da aşırı veya çok uzun süren kanamalara ve kan pıhtılaşmasına sebebiyet verebilir. Bu genellikle çok az ya da çok fazla pıhtı hücresi olduğunda ortaya çıkar.

Aşağıdakilere sebep olan durumları teşhis etmede kan sayımı testi sıkça yapılır:

• Açıklanamayan karamsarlıkta
• Açıklanamayan anemide (normal kırmızı kan hücrelerinin düşük seviyede olması)
• Anormal çürüklerde
• Sürekli grip gibi semptomlarda
• Ani kilo kayıplarında
• Beklenmedik veya şiddetli enfeksiyonlarda
• Deri döküntüsü veya kesiklerde
• Kemik ağrısında

↘Testten önce doktorunuza kullandığınız reçeteli veya reçetesiz ilaçlarınızı, besinlerinizi ve vitaminlerinizi söylemeniz büyük önem taşır. Belli ilaçlar test sonuçlarınızı etkileyebilir. Bunlara steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, bazı antibiyotikler ve glukokortikosteroidler de dahildir.

↘Ek olarak eğer düzenli antikoagülan terapi alıyorsanız varfarin gibi (Coumadin) kan alımı sırasında aşırı kanama durumunuz olabilir.

↘Aynı zamanda doktorunuza hemofili gibi devam eden herhangi bir medikal durumuzunu söylemeliniz. Bazı belli medikal bozukluklar, düzenli kan ürünü transfüzyonları gibi, ve belli kan kanseri türlerinin varlığı kan sayımı sonuçlarında anormalliklere sebep olacaktır.

Kan sayımı basit bir kan testidir. Bir kan alma uzmanı ilk olarak enjeksiyon alanını bir antiseptikle temizler. Ardından kanın çekileceği damarlı bölgenin yukarısına bir bant bağlarlar. Bu damarların kanla şişmesine sebep olur. Damarı bulduklarında kan alım uzmanı bir iğneyi direk olarak damara batırır ve kanı çeker.

Çoğu insan keskin bir acı hisseder iğnenin ilk girişinde ama bu his kan çekilirken çabucak kaybolur. Birkaç dakika içinde kan alım uzmanı iğneyi çıkarır ve size gazlı bezle ya da bir pamuk topuyla bölgeye baskı uygulamanızı söyler. Ardından delik yarasını bir bandajla kapatırlar, gitmekte özgür olduğunuzda.

Bir kan testi çok az riski bulunan bir prosedürdür. Yine bu küçük riskler arasında:

• Vazovagal senkopa bağlı olarak kan görme sebebiyle bayılma,
• Baş dönmesi,
• Delik bölgesinde ağrı veya kızarıklık
• Çürük
• Enfeksiyon bulunur.

Kanınız yeterli sayıda hücre barındırıyorsa ve şekilleri normal ise kan sayımı testi normal kabul edilir. Kanınızdaki hücrelerin büyüklüklerinde, şekillerinde, renginde veya sayısında bir anormallik varsa, kan sayımı testi anormal kabul edilir. Anormal sonuçlar etkilenen kan tipine göre çeşitlilik gösterebilir.

Kırmızı kan hücrelerinin bozuklukları arasında şunlar vardır:

• Demir eksikliğine bağlı anemi vücudun demir eksikliğine bağlı olarak yeterli sayıda kırmızı hücre üretmemesine dayalı bir bozukluktur.
• Orak hücre anemisi kırmızı kan hücrelerinin anormal bir hilal şekline sahip olduğu kalıtımsal bir hastalıktır.
• Hemolitik üremik sendrom genellikle sindirim sistemindeki bir enfeksiyondan kaynaklanır.
• Polisitemi rubra vera vücut çok fazla sayıda kırmızı kan hücresi ürettiğinde ortaya çıkan bir bozukluktur.

Beyaz kan hücrelerinin bozuklukları arasında şunlar vardır:

• Akut veya kronik lösemi, bir kan kanseri tipi
• Lenfoma, bağışıklık sistemini etkileyen bir kanser türü
• HIV, beyaz kan hücrelerini etkileyen bir virüs
• Hepatit C virüs enfeksiyonu
• Parazitsel enfeksiyonlar, askarit gibi
• Mantar enfeksiyonları, kandidiyaz gibi
• Diğer lenfoproliferatif hastalıklar, çoklu miyelom gibi

Pıhtı hücresi bozuklukları arasında şunlar vardır:

• Miyeloproliferatif hastalıklar, kan hücrelerinin kemik iliğinde aşırı büyümesine sebep olan bir grup bozukluktur.
• Trombositopeni, bir enfeksiyon veya hastalıktan ötürü pıhtı hücrelerinin sayısının az olması durumunda oluşur.

Bir kan sayımı testi aşağıdaki bazı diğer durumlara da işaret edebilir:

• Karaciğer hastalıkları
• Böbrek hastalıkları
• Tiroit yetmezliği

Kaynak: Healthline