Kan(Rh) Uyuşmazlığı Nedir? Ne Gibi Riskler Oluşturur?
Hamile bir kadının doğmamış bebeğinin Rhesus (Rh) proteini farklıysa bu duruma Rh uyuşmazlığı denir. Anne adayı Rh negatif ve bebek Rh pozitif olduğu durumda Rh uyuşmazlığı olur. Rh faktörü alyuvarların yüzeyinde doğal olarak bulunan özel bir proteindir. Kan grubunuz gibi, Rh faktörünü de ebeveynlerinizden alırsınız. Çoğu kişi Rh pozitif olsa da toplumun küçük bir yüzdesi Rh negatiftir. Bu durum, Rh proteininin bu kişilerde az olduğunu gösterir.
Kan(Rh) Uyuşmazlığı Kısaca
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Endişelenmeli miyim?
Rh uyumsuzluğundan dolayı bebek ölümleri de meydana gelebilir. Rh uyumsuzluğu, iyi bir bakım sağlandığında nadiren sorunlara neden olur.
Neye Dikkat Etmeliyim?
Rh uyumsuzluğu önlenebilir bir durumdur. Hamile olabileceğinizden şüpheleniyorsanız ve Rh negatif kan grubuna sahipseniz sizin için en iyi planı oluşturabilmek için bir an önce doktorunuzla görüşmelisiniz.
Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
Kan uyuşmazlığı için İç Hastalıkları (Dahiliye), Hematoloji bölümlerine gidilir.
Rh Faktörü Hamileliği Nasıl Etkiler?
Kan grubunuzun negatif veya pozitif olması Rh faktörünü belirler.
Rh faktörünüz sağlık durumunuzu etkilemez. Ancak, Rh faktörü hamilelik sırasında önemlidir. Rh negatif olan bir kadın hamile kaldığında bebeği Rh pozitif olursa, anne adayının bağışıklık sistemi Rh proteinine yabancı bir nesne olarak yaklaşır.
Antikorlar bağışıklık sisteminizin parçasıdırlar ve yabancı maddelerin yıkımından sorumludurlar.
Rh negatif kan grubuna sahipseniz ve vücudunuz antikor üretmeye başladıysa pozitif kan grubuna karşı hassaslaşmış olursunuz.
Yani, vücudunuz sizi ve bebeğinizi bağlayan plasentaya antikorları göndererek bebeğinizdeki alyuvarlara saldırır.
Kan(Rh) Uyuşmazlığı Belirtileri Nelerdir?
Rh uyumsuzluğunda doğmamış bebeğinizdeki belirtiler orta şiddetli veya hayati risk oluşturan türden olabilir. Antikorlarınız, bebeğinizin alyuvarlarına saldırdığında hemolitik hastalık oluşabilir. Bu hastalık oluştuğunda bebeğinizin alyuvarları harap olmuş demektir.
Bebeğinizin alyuvarları harap olduğunda, kanındaki bilirubin seviyesi yükselir.
Bilirubin, alyuvarların kimyasal olarak yıkılması sonucu açığa çıkan bir kimyasaldır. Kanda çok fazla bilirubin olması eski kan hücrelerinden sorumlu olan karaciğerin düzgün çalışmadığına işaret eder.
Bebeğinizin bilirubin seviyesi düşerse, doğduktan sonra bu belirtilerden birini veya birkaçını yaşayabilir:
- Sarılık
- Cansızlık
- Kas tonusunun azalması
Bu belirtiler Rh uyumsuzluğu tedavisi yapıldıktan sonra düzelir.
Kan(Rh) Uyuşmazlığı Riskini Kimler Taşır?
Rh negatif kan grubuna sahip olan kadınlar, Rh pozitif birinden hamile kaldığı takdirde Rh uyumsuzluğu riski ortaya çıkar. Ancak, Rh negatif kan grubu çok az görüldüğünden bu durum çok sık bir şekilde yaşanmaz.
Kan gruplarının bulunma oranları ortalama olarak şu şekildedir:
| Kan Grubu | Bulunma Oranı |
|---|---|
| 0 Rh + | %37.4 |
| 0 Rh – | %6.6 |
| A Rh + | %35.7 |
| A Rh – | %6.3 |
| B Rh + | %8.5 |
| B Rh – | %1.5 |
| AB Rh + | %3.4 |
| AB Rh – | %0.6 |
Anne adayı, doğum öncesinde yapılan testlerde Rh pozitif kana maruz kalabilir. Bunun bir örneği amniyosentezdir. Bu testte, doktorunuz bebeği saran kesenin içinden biraz sıvı alır. Bu sıvı, bebekte oluşabilecek sorunları test etmek için kullanılabilir.
Kan(Rh) Uyuşmazlığı Nasıl Tespit Edilir?
Hamile kaldığınızda doktora yapacağınız ilk ziyarette Rh durumunuz belirlenmek için kan tahlili yapılacaktır.
Rh negatifseniz, eşinize de kan tahlili yapılır. Eşiniz de Rh negatifse endişelenecek bir durumunuz yoktur. Eşiniz Rh pozitifse ve siz Rh negatifseniz doktorunuz Rh uyumsuzluğunun diğer belirtilerini kontrol edecektir.
İndirekt Coombs testi, Rh uyumsuzluğunun belirtilerini anlamak için yapılan bir testtir. Bu testte kan örneği alınarak kanınızdaki plazmada hücreleri yok eden antikorların varlığına bakılır.
Bilirubin seviyenizin normalin üstünde çıkması Rh uyumsuzluğunun bir belirtisidir. 24 saatten daha önce oluşan bebeklerde bilirubin seviyesi bir desilitrede 6 miligramdan az olmalıdır.
Bebeğinizin kanında alyuvarların yıkımının olması Rh uyumsuzluğunun bir belirtisidir. Buna, mikroskop altında alyuvarların şekli ve yapısı incelenerek karar verilir.
Doktorunuz bebeğinizin kanını, alyuvarların yıkımına sebep olan antikorları kontrol etmek için test eder.
Kan(Rh) Uyuşmazlığı Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, uyumsuzluğun etkilerini önlemeye odaklanır. Orta şiddetli durumlarda bebeğiniz doğumdan sonra tedavi edilebilir.
Tedavi için şunlar kullanılabilir:
- Kan nakli
- Serum verilmesi
- Elektrolit takviyesi
- Işın tedavisi
Işın tedavisinde bebeğinizin bilirubin seviyesini indirmeye yardımcı olması için floresan lambalardan faydalanılır.
Bu işlem Rh negatif antikorlar ve fazla bilirubin bebeğinizin kanından uzaklaştırılana kadar uygulanır. Kaç kere uygulamanın yapılacağı bebeğinizin durumuna göre değişir.
Hamileyseniz ve doktorunuz bebeğinize karşı vücudunuzun antikor geliştirdiğine karar verdiyse hamileliğiniz takip altına alınır.
Rh uyumsuzluğunun etkilerini, hamileliğinizin ilk 3 aylık döneminde, düşük yapma riskiniz olduğunda ya da hamileliğiniz sırasında anormal kanama yaşadığınız zaman Rhimmün globülin enjeksiyonları yaptırarak önleyebilirsiniz.
Rhimmün globülininde Rh faktörü vardır. Bebeğinizin kan grubu Rh pozitifse doğumu yaptıktan birkaç gün sonra tekrar iğne yaptırmalısınız.
Çok nadir ve ciddi vakalarda, bebeğiniz hala rahminizdeyken veya doğduktan sonra kan nakli yapılabilir.
Rhimmün globülin iğnelerinin başarı oranı, Rh uyumsuzluğu vakalarında sadece %1’dir.
Genele bakıldığındaysa Rh uyumsuzluğuyla ilgili sorunlar bebek doğduktan sonra tedavi edilebilir durumdadır.
Komplikasyon Oluşabilir mi?
Rh uyumsuzluğunun önlenemediği ciddi vakalarda, ciddi komplikasyonlar oluşabilir.
Bu komplikasyonlar:
- Kernikterus olarak da bilinen bebekte beyin hasarının oluşması
- Bebekte sıvı toplanması ya da şişlik
- Hareket etme, duyma ve konuşma gibi işlevlerde sorunlar
- Felç
- Anemi
- Kalp rahatsızlıkları
Kaynak: https://www.healthline.com
Yorumlar (0)