Kanserin Gelişmesi ve Yayılması
Sağlıklı bir vücutta, vücudun günlük işlevlerini sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu büyüyen ve bölünen trilyonlarca hücre vardır. Sağlıklı hücrelerin, hücre türleri tarafından belirlenmiş üreme ve ölme döngüsünden oluşan özel bir yaşam döngüleri vardır. Yeni hücreler, yaşlanan ya da hasar gören hücreler ölürken onların yerini alırlar. Kanser, bu sürece engel olur ve hücrelerde anormal bir büyümeye neden olur. Bu duruma DNA’daki değişimler ya da mutasyonlar neden olur.
DNA, her hücrede bulunan eşsiz genlerdir. Hücreye ne tür fonksiyonları yerine getireceğine, nasıl büyüyeceğine ve bölüneceğine dair yönergeler verir. DNA’da mutasyonlar sık sık olur ama hücreler bu hataları düzeltir. Bir hata düzeltilmediğinde hücre kanserli olabilir.
Mutasyonlar, hücrelerin ölmek yerine hayatta kalmasına ve ihtiyaç olmamasına rağmen üretilmeye devam etmesine neden olabilir. Fazla olan bu hücreler kontrol edilemeyen bir şekilde bölünerek tümör denen büyümelerin oluşmasına neden olabilirler. Tümörler vücudun neresinde geliştiklerine bağlı olarak çok çeşitli sağlık sorunlara yol açabilirler.
Ancak, tüm tümörler kanser hücresinden oluşmaz. İyi huylu tümörler kanserli değildir ve yakındaki dokulara yayılmazlar. Tümörler bazen çok fazla büyüyerek yakınlarında bulunan organlarda ve dokularda baskı oluşturabilirler. Kötü huylu tümörler ise kanserlidir ve vücudun diğer kısımlarına yayılabilirler.
Bazı kanser hücreleri kan akışıyla veya lenf sistemiyle vücudun daha uzak bölgelerine ilerleyebilirler. Bu sürece metastaz ya da kanserin yayılması denir. Yayılan kanserler, yayılmayan kanser türlerine göre daha ilerlemiş olarak düşünülür. Metastatik kanserlerin tedavi edilmesi daha zordur ve bu kanser türleri daha ölümcüldür.
Kanser Türleri
Kanserler, vücudun diğer kısımlarına yayılsalar bile ilk başta bulundukları bölgeye ve hücre türlerine göre isimlendirilirler. Örneğin, akciğerlerde başlayan ve karaciğere yayılan kanser, akciğer kanseri olarak isimlendirilmeye devam eder.
Genel kanser türlerini ifade etmek için kullanılan klinik terimler de bulunmaktadır:
| Kanser Türleri | Açıklama |
|---|---|
| Karsinom | Ciltte ya da dokularda başlayıp diğer organlara yayılan kanser türüdür. |
| Sarkom | Kemikler, kaslar, kıkırdak ve damarlar gibi bağ dokularda oluşan bir kanser türüdür. |
| Lösemi | Kan hücrelerini üreten kemik iliğinde oluşan bir kanser türüdür. |
| Lenfoma ve miyelom | Bağışıklık sistemi kanserleridir. |
Risk Faktörleri ve Tedavi
Kanserin nedeni, hücrelerdeki DNA’larda değişimlerin ve mutasyonların olmasıdır. Genetik mutasyonlar kalıtsaldır. Doğumdan sonra, çevresel faktörlerin sonucunda da oluşabilirler.
| Çevresel faktörler arasında şunlar bulunur: |
|---|
| Kanserojen olarak bilinen kansere neden olan kimyasallara maruz kalınması |
| aaaaaa |
| Radyasyona maruz kalmak |
| Güneşe korunmasız çıkmak |
| İnsan papillom virüsü gibi bazı virüsler |
| Sigara içmek |
Beslenme düzeni ve fiziksel aktivite seviyesi gibi hayat tarzıyla ilgili seçimler
Kanser riski, yaşla birlikte artma eğilimindedir. İltihaplanmaya neden olan var olan bazı sağlık sorunları da kanser riskini artırabilir. İltihabi bağırsak hastalığı olan ülseratif kolit bu hastalıklara örnektir.
Kansere katkısı olabilecek faktörlerin bilinmesi, kanser riskini azaltabileceğiniz bir hayat yaşamanıza yardımcı olabilir.
Uzmanlara Göre Kanseri Önlemenin En İyi 7 Yolu:
1) Tütün ürünleri kullanmayın ve pasif içiciliğe maruz kalmayın.
2) Sağlıklı ve dengeli beslenin.
- İşlenmiş et tüketmeyin.
- Sebze, yağsız et ve sağlıklı yağların kullanımına odaklanan Akdeniz diyetini benimseyin.
- Alkolden uzak durun.
3) Sağlıklı bir kiloda kalın ve günde en az 30 dakika hareket edin.
4) Güneşten korunun.
- Güneşe çıkarken uygun kıyafetler giyinin, güneş gözlüğü ve şapka takın. Güneş koruyucu kullanın.
- Sabah 10 ile öğlen 2 arasında güneşe çıkmaktan kaçının. Bu zamanlar güneş ışınlarının en güçlü olduğu saatlerdir.
- Dışarıda olduğunuzda mümkün olduğunca gölgede kalın.
- Solaryum ve güneşlenmek cildinize zarar vereceğinden mümkün olduğunca uzak durun.
5) Kansere neden olabilecek hepatit B ya da insan papillom virüsü gibi viral enfeksiyonlara karşı korunmak için aşı yaptırın.
6) Riskli davranışlara girmeyin. Cinsel ilişki sırasında korunun ve ilaçlarınızı kullanırken iğnelerinizi başkalarıyla paylaşmayın. Dövme yaptıracaksanız lisanslı yerlerde yaptırın.
7) Çeşitli kanser türlerinin taranması için düzenli olarak doktorunuza görünün. Bunu yapmanız, var olan kanseri mümkün olduğu kadar kısa sürede tespit etme olasılığınızı artıracaktır.
Kanser tedavisinin, ne tür bir kansere sahip olduğunuza ya da kanserin ne kadar ilerlediğine göre farklı amaçları vardır.
| Bu amaçlar: | |
|---|---|
| Çare bulmak: | Bu, her kanser türü için geçerli değildir. |
| Birincil tedavi sağlamak: | Vücudunuzdaki kanser hücrelerini öldürmek için yapılır. |
| Destekleyici tedavi sağlamak: | Birincil tedaviden sonra vücudunuzda kalan kanser hücrelerini öldürerek kanserin geri gelmesini sağlamak için yapılır. |
| Geçici tedavi sağlamak: | Kanserle alakalı nefes almada güçlük ya da ağrı gibi belirtilerin hafifletilmesinde kullanılır. |
Yaygın Olarak Kullanılan Tedavi Türleri
I Ameliyat
II Kemoterapi
III Radyasyon Tedavisi
IV Kök Hücre Nakli
V İmmünoterapi (Biyolojik Terapi)
VI Hormon Terapisi
VII Hedeflenen İlaç Terapisi
VIII Klinik Denemeler
IX Alternatif Tedaviler
Kaynak: Healthline
Bir cevap yazın