Karaciğer kanseri en yaygın kanserlerden biridir. Nedeni bilinmemekle birlikte erkeklerde çok daha sık görülmektedir. Erken dönemde teşhisi zordur.
Karaciğer Kanseri Belirtileri
Karaciğer kanserinin kendine has ayırıcı nitelikte belirtileri yoktur. Belirtiler çoğu zaman sinsidir, kanser ilerlemediği sürece ortaya çıkmaz.
Olası belirtiler şunlardır:
- Açıklanamayan kilo kaybı
- İştah kaybı
- Az yenmiş bile olsa yemekten sonra şişkinlik hissi
- Genel huzursuzluk
- Kusma, sindirim sistemi sorunları
- Karında şişme
- Karnın sağ üst kısmında ağrı
- Sarılık (cildin ve göz beyazının sararması)
- Ciltte kaşıntı
- Yüksek ateş, terleme
- Sırt ağrısı
- Sürekli yorgun ve halsiz olmak
Karaciğerin protein ve yağları sindirmek, toksinleri temizlemek, hormon ve kan dengesini sağlamak gibi birçok farklı görevi vardır. Karaciğer kanseri bu işlevlerin sekteye uğramasına veya tamamen yitirilmesine neden olabilir.
Karaciğer Kanseri Neden Olur?
Kanser, gen sorunlarından dolayı hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp çoğalmaları ile ortaya çıkar. Kanserler vücudun başka bir yerinde ortaya çıkıp karaciğere bulaşarak karaciğer kanseri belirtilerine neden olabilir (ikincil karaciğer kanseri). Karaciğerde ortaya çıkana birincil karaciğer kanseri denir.
Karaciğer kanserini ortaya çıkaran mekanizma büyük oranda sırlarını koruyor. Ancak aşağıdaki etkenlerin karaciğer kanseri riskini artırdığı biliniyor:
1) Karaciğer Hastalıkları
Aşağıdaki karaciğer hastalıklarına yakalanan kişilerin karaciğer kanserine yakalanma riskinde kayda değer miktarda artış görülüyor:
- Virüs kaynaklı kronik hepatit (hepatit B, hepatit C)
- Siroz
2) Kontrolsüz Yaşam
Aşağıdaki etkenler karaciğer hastalılarına neden olabiliyor ve karaciğer kanseri riskini artırıyor:
- Aşırı alkol tüketimi
- Aşırı kilolu olmak
- Tip 2 şeker hastalığı
- Sigara ve tüm tütün mamulleri (hepatit hastalarında risk artışına neden olur)
3) Bazı Kalıtsal Hastalıklar
Gıdalardan aldığımız maddelerin vücudumuza etkili şekilde kazandırılmasını önleyen aşağıdaki kalıtsal hastalıklar karaciğer kanseri riskini artırmaktadır:
- Tirozinemi
- Alfa-1 antitripsin eksikliği
- Porfiria kutena tarda
- Glikojen depo hastalıkları
- Wilson hastalığı
- Hemokromatoz
4) Bazı Zararlı Maddeler
Aşağıdaki zararlı maddelere maruz kalmak karaciğer kanseri riskini artırır:
- Bazı tür mantarların ürettiği zehirli maddelerle (aflatoksin) kirlenmiş gıdalar
- Vinil klorür ve toryum dioksit
- Kas kütlesini artırmak için kullanılan anabolik steroidler
- Arsenik
Ayrıca ailesinde karaciğer kanserine yakalanmış biri olan kişiler ve AIDS’e yakalanmış kişiler de daha büyük risk altındadır.
Karaciğer Kanseri Tedavisi
1) Cerrahi Müdahale
Bazı karaciğer kanseri vakaları kanserli dokunun ameliyatla alınması ile tedavi edilmektedir. Ameliyat alternatifi küçük boyutlu ve henüz yayılmamış kanserler için geçerlidir. Tamamen iyileşme şansını en fazla artıran tedavi yöntemidir.
2) Ameliyatsız Müdahale
Bazı vakalarda karaciğer kanserine yakalanmış hücreler aşağıdaki tekniklerle öldürülebilir:
- Yüksek miktarda sıcaklık veren cihazlarla
- Lazer ışınları ile
- Kanserli dokunun üzerine bazı özel alkol veya asitlerin dökülmesi ile
Bu teknikler ameliyatın mümkün olmadığı vakalarda hastalığı hafifletmek için kullanılmaktadır, etkileri geçici olabilir. Ablasyon (eritme) tedavisi de denilmektedir.
3) Kemoterapi ve Radyasyon Tedavisi
Kemoterapide karaciğer kanseri hücreleri ilaç kullanılarak öldürülür. Bu ilaçlar ağız veya damar yolu ile alınabilir. Kemoterapinin saç dökülmesi, halsizlik, sindirim sistemi sorunları gibi ağır yan etkileri olabilir.
Radyasyon tedavisinde ise kanserli hücreler, üzerlerine yüksek enerjili ışınlar gönderilerek öldürülür. Sağlıklı karaciğer hücreleri çok hassas oldukları için radyasyon tedavisinden etkilenebilirler. Bu durumda kemoterapide olduğu gibi yan etkiler görülebilir.
4) Kan Akışını Durdurmak
Bazı vakalarda kanserli karaciğer dokularına giden kan akışı kesilebilir. Bu amaçla ilgili damarların koillerle, yapışkanlarla, bilye veya balonlarla tıkanması sağlanır. Böylece beslenemeyen kanserli dokuların ölmesi beklenir. Bu tekniğe embolizasyon denmektedir.
5) Karaciğer Nakli
Karaciğer nakli sağlıklı bir insandan alınan karaciğer dokularının hasta olan kişiye yerleştirilmesidir.
Genellikle küçük ama ameliyatla alınamayan karaciğer kanseri olan ve ileri derecede siroza yakalanmış kişilere uygulanır.
Vücudun nakledilen organı kabul edip etmediğinin takibi düzenli olarak yapılmalıdır.
6) Sorafenib
Ağız yolu ile alınan sorafenib ilaçlar, ileri boyuttaki karaciğer kanseri vakalarında yaşam süresini üç aya kadar uzatabilmektedir.
