Kardiyak arrest kalbin durması ile birlikte vücutta kan dolaşımının kesilmesidir. Ölüm oranı yüksektir. Genellikle kalp ritim düzensizlikleri sonucu oluşur.
Kardiyak Arrest Belirtileri
Kardiyak arrest öncesinde veya sonrasında aşağıdaki belirtilerin bir kısmı veya hepsi görülür:
- Kalp çarpıntısı
- Bayılmadan hemen önce baş dönmesi ve sersemlik hissi
- Göğüs ağrısı
- Bulantı ve kusma
- Bilinç kaybı
- Nabız alamama, tansiyonun sıfıra düşmesi
- Anormal nefes alıp verme, nefesin kesilmesi
Bu belirtilerin bir kısmı hasta tarafından fark edilse bile baygınlığa kadar geçen süre çok kısa olabilir. Yakınınızdaki birinde kardiyak arrest belirtisi görürseniz hemen 112 acili aramalı ve yapmanız gereken ilk yardım uygulamaları için hazırlanmalısınız.
Kardiyak Arrest Nedenleri
1) Ventriküler Fibrilasyon
Ventriküler fibrilasyon kalp karıncıklarının düzensiz ve çok hızlı kasılması durumudur. Bu kasılmaların sayısı dakikada beş yüze çıkabilir. Sonrasında kardiyak arrest gerçekleşir. Kardiyak arrestin bir numaralı nedenidir.
2) Diğer Elektrik Sinyal Sorunları
Kalbimiz elektrik sinyalleri ile atar. Bu sinyaller yavaşlar veya durursa, ya da kalp kasları bu sinyallere yanıt vermezse kardiyak arrest görülür. Bu elektrik problemlerini ortaya çıkarabilecek etkenler şunlardır:
-Koroner Arter Hastalıkları
Bu hastalıklarda kalp kasları kan ile yeterince beslenemez. Bunun nedeni kalbi besleyen damarların iç yüzeyinde plak oluşumu ve tıkanmalardır. Bu plak yüzünden;
- Yırtılma ve kan pıhtısı atma riski yükselir.
- Kan pıhtısı kalp damarlarınız tıkar, kalp krizine neden olur.
- Kalp krizi esnasında bazı kalp hücreleri ölür, yaralı dokular bırakır.
- Yaralı dokular da bozuk elektrik sinyalleri üretilmesine neden olur.
-Fiziksel Gerilimler
Bazı tür fiziksel gerilimler kalbin elektrik sistemini bozabilir. Örnekler şunlardır:
- Yoğun fiziksel aktivite: Adrenalin hormonunu artırır. Kalp sorunları olan kişilerde kardiyak arrest tetikleyebilir.
- Kandaki potasyum veya magnezyum seviyelerinin çok düşmesi: Bu mineraller kalbin elektrik sinyal üretiminde büyük rol oynarlar.
- Aşırı kan kaybı
- Şiddetli oksijen yetmezliği
-Bazı Genetik Hastalıklar
Kalp ritim bozuklukları ile ilgili hastalıklar sonraki nesle aktarılmaya yatkındır. Bu genetik olarak doğuştan gelebilen hastalıklara şunu örnek verebiliriz:
- Uzun QT sendromu: Kalp kaslarının yüzeylerinde bulunan gözeneklerin neden olduğu elektrik sinyal bozukluğudur.
Bu hastalıklarla doğan kişilerde kardiyak arrest riski daha yüksektir.
-Kalpteki Yapısal Değişiklikler
Kalbin normal boyutlarında veya yapısında değişikliklere yol açan sorunlar elektrik sinyal problemlerini doğurabilir. Buna yol açabilen etkenlerin bazıları şunlardır:
- Yüksek tansiyondan kaynaklanan kalp büyümesi
- Kalp iltihapları
Kardiyak Arrest Tedavisi
1) İlk Yardım
- Hastaya yüksek sesle iyi olup olmadığını sorun.
- Yanıt alamazsanız hastayı sırt üstü gelecek şekilde uzatın.
- Soluk alıp almadığını anlayın: Göğüs hareketlerini, ağız veya burun hava giriş çıkışını kontrol edin.
- Kalbinin atıp atmadığını anlayın: Kalbini dinleyin ve nabzını kontrol edin.
- Yanıtlar olumsuzsa ve yakınınızda kalp şok cihazı (defibrilatör) yoksa kalp masajına ve suni solunuma başlamalısınız.
- Suni solunum esnasında hava yolu açık olmalıdır. İlk yardım konusunda eğitimli değilseniz sadece kalp masajı yapın.
2) Acil Tedavi
Kardiyak arrest vakasına acilen defibrilatör (şok cihazı) ile müdahale edilmelidir. Bu makinenin gönderdiği elektrik sinyali ile duran kalbe yeniden ritim kazandırılmaya çalışılır.
- Olumlu yanıt alabilmek için dakikalar içerisinde müdahale edebilmek gerekir. Geçen her dakika olumlu yanıt şansını hızla düşürür.
- Sağlık teknisyeni, hemşire, itfaiyeci ve polis gibi acil durum müdahilleri defibrilatör kullanımı konusunda eğitimlilerdir.
- Kardiyak arrest riski yüksek olan bir bireyle aynı ortamda yaşıyorsanız eğitimsiz kişilerce de kullanılabilen otomatik defibrilatör temin edebilirsiniz.
3) Hastane Tedavisi
Kardiyak arrest hastası müşahede altına alınır. Koroner arter sorunları tespit edilirse baypas gibi cerrahi müdahaleler önerilir. Kalp elektrik ritmini kontrol edecek ve düzene sokacak yerleştirilebilir defibrilatör de önerilebilir.
4) Yaşam Tarzı Önlemleri
- Sigara kullanmayın.
- Sağlıklı beslenin.
- Fazla kilolarınızdan kurtulun.
- Yüksek tansiyon, şeker, kolesterol gibi sorunlarınız varsa bir doktordan yaşam tarzı ile ilgili öneri alın, tedavi olun.
