Kimyasal Yanıklar ve Etkileri

Kimyasal bir madde yutursanız, derhal ağzınızı kesikler veya yanıklar için kontrol etmelisiniz. Ayrıca bir kimyasal madde yutursanız yerel bir zehir kontrol merkezi çağırmalı veya hemen acil servise gitmelisiniz.

Kimyasal Yanıklara Ne Sebep Olur?

⇒Asitler ve bazlar çoğu kimyasal yanmaya neden olur. Kimyasalların yol açtığı yanıklar okulda, işte ya da kimyasal malzemeleri kullandığınız herhangi bir yerde olabilir. Kimyasal yanıklara neden olan en yaygın ürünlerden bazıları şunlardır:

Araba aküsü asidi
Çamaşır suyu
Amonyak
Protez temizleyicileri
Diş beyazlatma ürünleri
Havuz klorlama ürünleri

Kim Kimyasal Yanıklar İçin Risk Altındadır?

⇒Kimyasal yanıklar için en yüksek risk altında olan insanlar bebekler, yaşlı yetişkinler ve engelli insanlardır. Bu gruplar kimyasalları doğru şekilde kullanamayabilir. Asitleri veya diğer kimyasalları yardım almadan kullanıyorsanız ve kısıtlı bir hareketliliğiniz varsa, kimyasal yanıklar için yüksek risk altında olabilirsiniz.

Kimyasal Yanıkların Belirtileri Nelerdir?

⇒Kimyasal yanıkların belirtileri yanığın nasıl oluştuğuna bağlı olarak değişebilir. Yuttuğunuz kimyasalın neden olduğu bir yanık, cildinizde oluşan yanıklardan farklı belirtilere neden olacaktır. Kimyasal bir yanığın belirtileri şunlara bağlı olacaktır:

Cildinizin kimyasalla temas ettiği süre
Kimyasal maddenin solunup yutulmadığı
Cildinizde açık kesikler veya yaralar var mıydı yoksa temas sırasında sağlam mı?
Temas yeri
Kullanılan kimyasal maddenin miktarı ve gücü
Kimyasal gaz, sıvı veya katı olup olmadığını

⇒Örneğin, bir alkalin kimyasalını yutarsanız, midenizin içinde yanıklara neden olur. Bu, cildinizdeki kimyasal bir yanmadan farklı belirtiler ortaya çıkarabilir.

⇒Genel olarak, kimyasal yanıklarla ilişkili ortak semptomlar şunlardır:

Esas olarak asit kaynaklı kimyasal yanıklarda görülen karartılmış veya ölü cilt
Etkilenen bölgede tahriş, kızarıklık veya yanma
Etkilenen bölgede uyuşukluk veya ağrı
Kimyasalların gözle teması durumunda bir görme kaybı veya görmede değişiklik

Bir kimyasal maddeyi yuttuysanız, aşağıdaki belirtilerden bazıları da ortaya çıkabilir:

Düzensiz kalp atışı
Baş ağrısı
Düşük kan basıncı
Kalp durması veya kalp krizi
Nefes darlığı
Öksürme
Nöbetler
Baş dönmesi
Kas seğirmesi

Kimyasal Yanıklar Nasıl Teşhis Edilir?

Sağlık hizmeti sağlayıcınız çeşitli faktörlere dayanarak teşhis koyacaktır. Bunlar şunları içerebilir:

Etkilenen bölgedeki ağrı seviyesi
Bölgeye verilen zararın miktarı
Yanık derinliği
Olası enfeksiyon belirtileri
Mevcut şişme miktarı

Kimyasal Yanma Türleri Nelerdir?

Doktorunuz yanıkları yaralanma derecesine ve yanığın derinliğine göre sınıflandırır:

Derinin üst tabakasına veya epidermise zarar vermek, yüzeysel yanma olarak adlandırılır. Bu eskiden birinci derece yanık olarak adlandırılırdı.
İkinci cilt katmanının veya dermisin yaralanmasına, kısmi kalınlık hasarı veya dermal yaralanma denir. Buna eskiden ikinci derece bir yanık deniyordu.
Üçüncü cilt katmanına veya deri altı dokusuna verilen yaralanma, tam kalınlıkta yaralanma olarak adlandırılır. Bu eskiden üçüncü derece yanık olarak adlandırılırdı.

Kimyasal Yanıklar Nasıl Tedavi Edilir?

⇒Mümkünse derhal kimyasal yanıklara ilk yardım verilmelidir. Bu, yanmaya neden olan kimyasal maddenin giderilmesini ve cildin akan su altında 10 ila 20 dakika boyunca durulanmasını içerir. Gözlerinizle kimyasal temas ederse, acil durum bakımı yaptırmadan önce gözlerinizi en az 20 dakika boyunca sürekli yıkayın.

⇒Kimyasalın bulaştığı kıyafetleri veya mücevherleri çıkarın. Yanmış alanı, mümkünse kuru steril bir pansuman veya temiz bir bezle gevşekçe sarın. Yanık yüzeysel ise, ibuprofen veya asetaminofen gibi reçetesiz bir ağrı kesici alabilirsiniz. Yanma daha ciddi ise derhal acil servise gitmelisiniz.

Ayrıca aşağıdaki durumlarda derhal hastaneye gitmelisiniz:

Yanık genişlik veya uzunluk olarak 3 inçten daha büyük
Yanık yüzünüzde, ellerde, ayaklarda, kasıklarda veya kalçalarda
Yanık, diziniz gibi büyük bir eklem üzerinde meydana geldi.
Reçetesiz ağrı kesici ilaçlarla ağrı kontrol edilemez
Sığ solunum, baş dönmesi ve düşük tansiyon gibi şok belirti ve semptomlarına sahipsiniz

Durumunuzun ciddiyetine bağlı olarak, sağlık uzmanınız yanığınızı tedavi etmek için aşağıdaki yöntemleri kullanabilir:

Antibiyotikler
Kaşıntı önleyici ilaçlar
Kir ve ölü dokuların temizlenmesini veya giderilmesini içeren debridman
Vücudun başka bir yerinden sağlıklı cildin yanık yarasına tutturulmasını içeren cilt grefti
İntravenöz (IV) sıvılar

Ciddi yanıklar için

⇒Ciddi şekilde yandıysanız yanık rehabilitasyonuna ihtiyacınız olacaktır. Bu tip rehabilitasyon, aşağıdaki tedavilerden bazılarını sağlayabilir:

Deri değiştirme
Acı yönetimi
Kozmetik cerrahi
Günlük becerileri yeniden geliştirmenize yardımcı olabilecek mesleki terapi
Danışmanlık
Hasta eğitimi

Kimyasal Yanıkları Olan Birinin Uzun Vadeli Tahmini Nedir?

⇒Tahmin, yanığın ciddiyetine bağlıdır. Küçük kimyasal yanıklar uygun tedavi ile oldukça hızlı bir şekilde iyileşme eğilimindedir. Bununla birlikte, daha ciddi yanıklar uzun süreli tedavi gerektirebilir. Bu durumda doktorunuz uzman bir yanık merkezinde bakım almanızı önerebilir.

Şiddetli kimyasal yanıklar yaşayan bazı kişilerin, aşağıdakileri de içeren komplikasyonları olabilir: