Koledokolityazın Belirtileri
Safra kanalındaki safra taşları aylar, hatta yıllar boyunca belirtiye neden olmayabilir.
| Ancak kanala bir taş gelir ve tıkanırsa, şu belirtileri yaşayabilirsiniz: |
|---|
| Sağ üst veya orta üst karın bölgesindeki ağrı |
| Ateş |
| Sarılık (Cildin ve gözlerin sararması) |
| İştah kaybı |
| Mide bulantısı ve kusma |
| Kil renginde dışkı |
!Safra kanalındaki safra taşlarının neden olduğu ağrı sporadik olabilir ve uzun sürebilir. Ağrı bazen hafif olabilir ve sonra aniden şiddetlenebilir. Şiddetli ağrı, acil tıbbi tedavi gerektirebilir. En şiddetli belirtiler, kalp krizi gibi kardiyak olaylarla karıştırılabilir.
!Safra kanalında safra taşı tıkandığında safra enfekte olabilir. Enfeksiyondan gelen bakteriler hızla yayılabilir ve karaciğere girebilir. Bu olursa, hayatı tehdit eden bir enfeksiyon olabilir. Diğer olası komplikasyonlar arasında biliyer siroz ve pankreatit bulunur.
Koledokolityazın Nedenleri
Kolesterol safra taşı ve pigment safra taşı olmak üzere iki tür safra taşı vardır. Kolesterol safra taşları genellikle sarı görünür ve en yaygın safra taşı türüdür.
Kolesterol Safra Taşı
Pigment Safra Taşı
Kimler Risk Altında?
Safra taşı veya safra kesesi hastalığı öyküsü olan kişiler safra kanalı taşları riski altındadır. Safra keselerinin çıkarıldığı insanlar bile bu durumu yaşayabilir.
| Şu durumlar safra taşının oluşma ihtimalini artırır: |
|---|
| Şişmanlık |
| Düşük lifli, yüksek kalorili, yüksek yağlı diyet |
| Gebelik |
| Uzun süre açlık |
| Hızlı kilo verme |
| Fiziksel aktivite eksikliği |
Değiştirilemeyecek risk faktörleri şunlardır:
| Risk faktörleri: | Açıklama: |
|---|---|
| Yaş: | Yaşlı erişkinler tipik olarak safra taşı için daha yüksek risk taşırlar. |
| Cinsiyet: | Kadınların safra taşlarına sahip olma olasılığı daha yüksektir. |
| Etnik köken: | Asyalılar, Amerikalı Hintliler ve Meksikalı Amerikalılar safra taşı için daha yüksek risk altındadır. |
| Aile geçmişi: | Genetik, safra taşında rol oynayabilir. |
Koledokolityazın Tanısı
Belirtileriniz varsa doktorunuz safra kanalında safra taşının varlığını doğrulamak isteyecektir.
Bunun için şu görüntüleme testlerinden biri kullanılabilir:
| Testler: | Açıklama: |
|---|---|
| Transabdominal ultrason: | Karaciğer, safra kesesi, dalak, böbrek ve pankreası incelemek için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan bir görüntüleme prosedürüdür. |
| Abdominal tomografi: | Karından kesitsel bir şekilde röntgen çekilmesidir. |
| Endoskopik ultrason: | Bir ultrason probu, esnek bir endoskopik tüp üzerine yerleştirilir ve sindirim sistemini incelemek için ağızdan sokulur. |
| Endoskopik retrograd kolanjiyografi: | Safra kanallarındaki taşları, tümörleri ve daralmayı belirlemek için kullanılan bir prosedürdür. |
| Manyetik rezonans kolanjiyopankreatografi: | Safra kesesi, safra kanalları ve pankreas kanalının MR’ının çekilmesidir. |
| Perkütan transhepatik kolanjiogram: | Safra kanallarının röntgeninin çekilmesidir. |
Doktorunuz ayrıca enfeksiyonun varlığını aramak ve karaciğerle pankreasın işlevlerini kontrol etmek için aşağıdaki kan testlerinden birini veya birkaçını yapabilir:
- Tam kan sayımı
- Bilirubin
- Pankreatik enzimler
- Karaciğer fonksiyon testleri
Koledokolityazın Tedavisi
Safra kanallarındaki safra taşlarını tedavi etmek tıkanıklığın giderilmesine odaklanır.
| Bu tedaviler arasında şunlar bulunur: |
|---|
| Taş çıkarma |
| Taşların parçalanması (litotripsi) |
| Safra kesesi ve taşları çıkarmak için ameliyat (kolesistektomi) |
| Taşı almak veya çıkmasına yardımcı olmak için ortak safra kanalının kesilmesini gerektiren bir ameliyat (sfinkterotomi) |
| Biliyer stentleme |
Safra kanalındaki safra taşları için en yaygın tedavi biliyer endoskopik sfinkterotomidir. Biliyer endoskopik sfinkterotomi prosedürü sırasında, safra kanalına bir balon veya sepet tipi bir cihaz yerleştirilir ve bu cihaz, taşları çıkarmak için kullanılır. Safra kanalı taşlarının yaklaşık olarak %85’i biliyer endoskopik sfinkterotomi ile alınabilir.
Taş kendi başına çıkamazsa veya biliyer endoskopik sfinkterotomi ile temizlenemezse doktorlar litotripsi kullanabilirler. Bu prosedür taşları parçalara ayırmak için tasarlanmıştır, böylece taşlar kolayca yakalanabilir veya geçirilebilir.
Safra kesesindeki taşlar tam olarak alınamadıysa ya da safrada safra kesesi varsa bu durumda safra kesesi alınabilir. Ameliyatınızı yaparken, doktorunuz safra kanalını da inceleyerek başka taş kaldıysa onları da alacaktır.
Taşlar tamamen çıkartılamazsa veya sorunlara neden olan safra kesesi geçmişiniz varsa ancak safra kesesinin çıkarılmasını istemiyorsanız, doktorunuz biliyer stentler yani pasajı açmak için küçük tüpler yerleştirebilir. Bunlar yeterli drenajı sağlayacak ve gelecekteki koledokolityaz ataklarını önlemeye yardımcı olacaktır. Stentler enfeksiyonu da önleyebilir.
Koledokolityaz Nasıl Önlenebilir?
Bir kez safra taşınız olduysa muhtemelen bu durumu tekrar yaşayacaksınız. Safra keseniz alınmış olsa bile bu risk hâlâ vardır.
Orta yoğunlukta fiziksel aktivite eklemek ve diyette değişiklik yapmak (liflerin artırılması ve doymuş yağların azaltılması) gibi yaşam tarzına yapılacak değişiklikler gelecekte safra taşlarını oluşma olasılığınızı azaltabilir.
Hastalığın İlerleyişi
Kaynak: Healthline
Bir cevap yazın