Kolesterol Yağ Mıdır?
Kolesterol ve lipid* terimlerini birbirlerine alternatif olarak kullanılırken duymuşsunuzdur ve ikisinin aynı olduğunu varsaymışsınızdır. Gerçek ise bundan daha karmaşıktır. Lipidler kan dolaşımında bulunan yağ benzeri moleküllerdir. Aynı zamanda vücudun genelinde hücrelerde de bulunabilirler. Lipidlerin birden fazla çeşidi vardır ve kolesterol en bilinenidir. Kolesterol aslında lipid ve protein karışımıdır. Bu yüzden değişik kolesterol çeşitlerine lipoprotein adı verilir. En çok bilinen diğer lipid çeşidi ise trigliseritdir.
Kolesterol Yağ Mıdır? Kısaca
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Endişelenmeli miyim?
Vücutta orta düzeyde kolesterol bulunması iyidir. Vücutta çok fazla lipid bulunması kalp hastalığı riskini arttırır.
Endişelenmeli miyim?
Kanda aşırı oranda yap bulunması ciddi bir hastalıktır. Ancak diyet ve yaşam değişikliklerinin yardımı ile DYL seviyeleri ilaçlar ile azaltılabilmektedir.
Vücuttaki Lipidlerin Görevleri
Vücudunuzun sağlıklı kalmak için lipitlere ihtiyacı vardır. Örneğin kolesterol bütün hücrelerde bulunur. Vücudumuz kolesterol ile ihtiyaç duyduğu şeyleri üretir:
- Belirli hormonlar
- D vitamini
- Yiyecekleri sindirmenize yardım eden enzimler
- Sağlıklı hücreler için gereken maddeler
Vücut kolesterolü ayrıca hayvan kaynaklı besinlerden alır.
- Yumurta sarısı
- Tam yağlı süt ürünleri
- Kırmızı et
Düşük yoğunluklu lipoprotein vs. yüksek yoğunluklu lipoprotein Kolesterolün iki ana çeşidi düşük ve yüksek yoğunluklu lipopreteindir.
DYL Kolesterolü
Plaklar ayrıca kan akışınıza kolesterol, yağlar ve diğer atıkların salınmasına neden olur. Pıhtı hücreleri bu durumlarda zararlı maddeyi engelleyebilmek için olay yerine giderek maddenin etrafında pıhtı oluştururlar. Eğer damarla oluşan kan pıhtısı yeterince büyük olursa kalp toplar damarını tıkayarak kalp krizine yol açabilir. Kan pıhtısı beyindeki ya da beyne giden bir damarı tıkarsa felç meydana gelir.
YYL Kolesterolü
DY lipoproteinler karaciğere döndüğü zaman kolesterol çöker ve vücuttan uzaklaşır. YYL vücuttaki kolesterolün sadece ¼- 1/3’ünü oluşturur. DYL kalp krizi ve felç riski ile ilişkilendirilir. YYL ise düşük kalp krizi riski anlamına gelmektedir.
Trigliseritler
Trigliseritler de DYL gibi kalp damar hastalıklarına neden olabilmektedir.
Lipid Seviyelerini Ölçmek
Basit bir kan testi vücudunuzda bulunan DYL, YYL ve trigliserit miktarını gösterebilir. Bu miktarlar mg/dl cinsidedir. Normal seviyeleri:
| İsmi | Değeri |
|---|---|
| DYL | <130 mg/dl |
| YYL | >40 mg/dl |
| Trigliserit | <150 mg/dl |
LDL kolesterolü hesaplamanın geleneksel yolu, toplam kolesterolden YYL kolesterol ve trigliseritleri çıkartıp 5’e bölmektir. Ancak Johns Hopkins araştırmacıları, bu yöntemin bazı insanlar için trigliserit seviyesi 150 mg üzerinde iken yanlış olduğunu ve DYL seviyelerinin gerçekte olduğundan daha düşük görünmesine yol açtığını bulmuşlardır. O zamandan beri, araştırmacılar bu hesaplama için daha karmaşık bir formül geliştirdiler. Doktorunuz daha sık kontrol edilmesini önermediği sürece, kolesterol seviyenizin birkaç yılda bir kontrol edilmesi iyi bir fikirdir. Ancak kalp krizi veya felç geçirdiyseniz ya da yüksek tansiyon, şeker hastalığı, sigara geçmişi ve aile geçmişinde kalp krizi bulunması risklerine sahipseniz kolesterolünüzün yıllık olarak veya daha sıklıkla ölçülmesi gerekir.
Tedavi
Statinler, kolesterolün kontrolüne yardımcı olan ve en yaygın kullanılan ilaçladır. Bu ilaçlar genellikle iyi tolere edilebilen ve çok etkili olan ilaçlardır. Piyasada birkaç tip statin çeşidi var. Birbirlerinden farklı çalışırlar ancak hepsi kan dolaşımındaki LDL seviyelerini amacıyla kullanılır. Eğer statin kullanıyorsanız ve kas ağrısı gibi şikayetleriniz varsa doktorunuzu bilgilendirin. Size daha düşük dozda farklı bir statin verebilir. Kolesterol amaçlarına ulaşılsa bile doktorunuz söylemeden statin kullanmayı bırakmayın.
Diğer DYL azaltmaya yardımcı ilaçlar:
- Safra asidi bağlayıcı reçine
- Kolesterol emen inhibitörler
- Kolesterol emen inhibitör ve statin kombinasyonu
- Fibrik asit çeşitleri
- Nikotinik asit
- Nikotinik asit ve statin kombinasyonu
- PCSK9 inhibitörleri
Kolesterolü Kontrol Etmek İçin Tavsiyeler
Yukarıda saydığımız ilaçlar ve kombinasyonlar dışında:
- Kolesterolü düşük ürünler tüketin. Örneğin; doymuş yağ, çok az kırmızı et ve tam yağlı süt ürünleri. Kalp dostu bir diyet aynı zamanda düşük oranda tuz ve şeker içerir. Yeni bir diyete ihtiyacınız varsa bir diyetisyen ile görüşün
- Amerikan Kalp Birliği’ne göre hafta 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmanız gerekmektedir. Egzersiz yapan kişilerde DYL seviyesi düşerken YYL seviyesi yükselir.
- Düzenli kan tahlili yapılması için doktorunuzun önerilerine uyun ve lipid seviyelerinize dikkat edin. Bunlar yıldan yıla önemli ölçüde değişebilir.
Yorumlar (0)