Kriptik tonsillit bir tür bademcik iltihabıdır. Bademciklerin bazı kişilerdeki aşırı kıvrımlı yapısı kriptik tonsillite yol açar. Genellikle ciddi bir sağlık sorununa yol açmaz ancak nefeste kötü kokuya neden olur.
Kriptik Tonsillit Belirtileri
Kriptik tonsillit tek başına sağlık için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Kriptik tonsillitin temel belirtisi, bakterilerin yol açtığı uçucu kükürt bileşenlerinin nefeste kötü koku oluşturmasıdır. Nefeste kötü koku vakalarının %3’ünün nedeni kriptik tonsillittir.
Kriptik tonsillit aşağıdaki belirtilere de yol açabilir:
- Boğazda yabancı madde varmış hissi
- Bademcik üzerinde beyaz tanecikli görüntü
- Bademcik yüzeyinin tamamen beyaz iltihap tabakası ile kaplanması
- Bademcik şişmesi, bademcik ağrısı
- Şişme nedeni ile konuşmanın veya nefes almanın zorlaşması
Kriptik tonsillit, bakterilerin çoğalması ile ortaya çıkabildiği veya çoğalmalarına zemin hazırlayabildiği için aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Yutkunma güçlüğü, boğaz ağrısı vb. boğaz iltihabı belirtileri
- Yüksek ateş
- Kulak ağrısı
- Kırgınlık, vücut ağrıları
Kriptik Tonsillit Neden Olur?
Kriptler, bademciklerdeki (tonsil) doğal kıvrım ya da paketçiklerdir. Ancak kriptik bademciklerdeki kıvrım derinliği ve sayısı daha fazladır. Bu durum, kriptlerin arasına bakteri, yemek parçacığı, mukus vb. maddelerin birikinti oluşturması riskini artırmakta ve kriptik tonsillite neden olmaktadır.
Kriptik Tonsillit Tedavisi
1) Tuzlu Su İle Gargara
Tuzlu suyun çözücü etkisi kriptik tonsillitin artmasını önleyebilir, azaltabilir veya tamamen sökebilir. Bir bardak ılık suda bir çay kaşığı tuz çözerek gargara yapın. Tuzlu suyu yutmamalısınız.
Diş Fırçası: Yumuşak uçlu bir diş fırçası ile bademciklerinize erişebilirseniz, kriptik tonsilliti kendiniz temizleyebilirsiniz. İşlem esnasında sert hareket ederek tahrişe neden olmayın. İşlem sonrasında tuzlu su ile gargara yaparak kalan tortulardan kurtulabilirsiniz.
Tazyikli Su: Tazyikli su yardımı ile kriptik tonsillit temizlenebilir, ancak yeterince güvenli bir yöntem olmayabilir. Benzer şekilde dil basacağı, kalem vb. keskin cisimler yardımı ile kriptik tonsillit temizliği tehlikeli olabilir. Ciddi tahriş veya çizik gibi durumlar boğaz iltihabına yol açabilir.
Aşağıdaki yöntemler de uygulanabilir:
- Diş fırçası yerine parmaklarınızı (tırnaklarınızı değil) kullanabilirsiniz. Elleriniz temiz olmalı.
- Bakteriyel iltihap durumunda antibakteriyel ağız suları önerilebilir.
- Bir kulak burun boğaz doktoru kriptik tonsilliti medikal bezler ile manüel olarak temizleyebilir.
2) Karbondioksit Lazer Kriptolizi
Bu teknikte lazer ışınları aracılığı ile kriptik paketçikler kesilerek alınır. İşlem öncesinde bölgesel anestezi yapılır, ağrı hissedilmez. 20 dakika kadar sürecektir. CO2 lazer kriptoliz işlemini bir soğanın kabuğunu soymaya benzetebilirsiniz.
- İşlem sonrasında analjezik ilaçların, anesteziklerin veya antibiyotik suların gargarası gerekli olabilir.
- Genellikle bir seans yeterlidir ancak ikinciye de ihtiyaç duyulabilir.
3) Gıda Önerileri
Sarımsak: Çok güçlü bir bakteri düşmanıdır. Tadı keskin ve rahatsız edici olabilir, ancak çiğ bir sarımsak dilimini çiğnemek kriptik tonsillite çok iyi gelecektir. Günde birkaç dilim çiğneyebilirsiniz.
Limon Suyu: İçerdiği C vitamini sayesinde kriptik tonsillite iyi gelebilir. Yudumlarken boğaz civarında bekletebilirsiniz.
Sirke: Bir bardak sirke kaynatın. Sıcakken gargara yapın. Asidik yapısı kript derinlerine inecek ve kriptik tonsilliti temizleyecektir. Ağının hızla kaybolmasını sağlayabilir. Maden suyu vb. asitli içecek tüketmek de benzeri etki sağlayacaktır.
- Havuç, kereviz gibi gıdalar tüketmek tükürük salgısını artırarak bademciklerin temizlenmesini sağlayabilir.
- Yoğurt, yararlı bakterileri teşvik ederek zararlı bakteri nüfusunu kontrol altında tutabilir.
- Elma ağız sağlığına iyi gelir. Yetersiz temizlikten kaynaklanan vakalarda kriptik tonsillitin tekrar ortaya çıkmasını önleyebilir.
4) Bademciklerin Alınması
Bademciklerin alınması ameliyatı, son seçenek olmasına rağmen birçok vakanın tek çözümü olmaktadır. Bunun nedeni kriptik tonsillitin, bademciklerin kişiye özel yapısından kaynaklanmasıdır. Kriptik bademciği olan kişilerde diğer tedaviler geçici çözüm sağlasa bile kriptonik tonsillit tekrar ortaya çıkabilmekte, kronik bir seyir izleyebilmektedir.
