Kronik Böbrek Yetmezliği Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

⇒Kronik böbrek yetmezliğinin erken aşamalarındaysanız, semptomlarınız olabilir veya olmayabilir. Böbrek yetmezliğinin erken belirtilerinin çoğu diğer hastalık ve durumlarla karıştırılabilir. Bu teşhisi zorlaştırır.

Erken belirtiler şunlardır:

• mide bulantısı ve kusma
• iştah kaybı
• kaşıntı
• göğüs ağrısı
• kontrol edilemeyen yüksek tansiyon
• beklenmeyen kilo kaybı

⇒Böbreklerinizdeki hasar daha da kötüleşirse sonunda semptomları fark edeceksiniz. Ancak, bu çok fazla hasarın gerçekleşmesine kadar gerçekleşmeyebilir.

Sonraki aşamadaki semptomlar şunlardır:

• uyanıklık zorluğu
• kramp ve seğirmeler
• senin bacaklarda uyuşma
• zayıflık
• yorgunluk
• ağız kokusu
• normalden daha koyu veya daha hafif olan cilt
• kemik ağrısı
• aşırı susuzluk
• kolayca kanama ve morarma
• uykusuzluk hastalığı
• normalden çok daha fazla veya daha az idrar yapmak
• hıçkırık
• şişmiş ayak ve ayak bilekleri
• adet olmayan adetler
• nefes darlığı

Kronik böbrek hastalığı da dahil olmak üzere ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

• yüksek tansiyon
• akciğerlerinizde veya diğer alanlarda sıvı birikmesi
• kemik sağlığınızı etkileyebilecek D vitamini eksikliği
• nöbetlere yol açabilecek sinir hasarı

Diyabet ve yüksek tansiyon, kronik böbrek yetmezliğine yol açan en yaygın durumlardır.

Diğer nedenler şunlardır:

• böbrek fonksiyonuna hasar
• yinelenen böbrek enfeksiyonları
• Böbreklerin filtrasyon sisteminde inflamasyon
• konjenital böbrek hastalığı
• idrar yolunuzun tıkanması
• otoimmün bozukluklar

Aşağıdaki durumlara sahipseniz kronik böbrek yetmezliği riskiniz daha yüksektir:

• dumana maruz kalmak
• obez olmak
• diyabet olmak
• kalp rahatsızlığı
• yüksek kolesterol
• ailede böbrek hastalığı geçmişi
• Yerli Amerikalı, Afrikan-Amerikalı veya Asyalı-Amerikalı
• 65 yaşın üzeri

⇒Yüksek tansiyon, şeker hastalığı ya da böbrek yetmezliği riskini yüksek seviyeye getiren başka bir durumunuz varsa doktorunuz böbrek fonksiyonunuzu muhtemelen izleyecektir. Düzenli kontroller yaptığınızdan ve olağandışı semptomları bildirdiğinizden emin olun.

1.Fiziksel Muayene

Randevunuzda doktorunuz sizi iyice muayene edecektir. Böbrek yetmezliği, akciğerlerinizde veya kalbinizde sıvıların birikmesine neden olabilir. Doktorunuz bu organları bir stetoskop ile dinleyerek inceleyecektir. Bu doktorunuza önemli klinik bilgiler verebilir.

2.Kan ve İdrar Testleri

• Doktorunuz kronik böbrek yetmezliğiniz olduğunu düşünürse, kan ve idrar testleri isteyecektir.
• Böbrek fonksiyonu için kan testleri, kanınızdaki elektrolit ve atık düzeylerini ölçer. Kreatinin ve kan üre gibi atık ürünleri ölçüyorlar. Kreatinin, kas metabolizmasının bir yan ürünüdür. Vücudunuz proteinleri parçaladığı zaman kan üre artık.
• Böbrekleriniz düzgün çalışıyorsa, her iki maddeyi de salgılarlar.
• Anormallikleri kontrol etmek için idrar testleri yapılacaktır. Örneğin, protein normalde idrarınızda sadece eser miktarda bulunur. Yüksek bir protein seviyesi, diğer semptomların ortaya çıkmasından aylar hatta yıllar önce böbrek problemlerini gösterebilir. İdrarınızda bulunan idrar çökeltiniz ve hücreleriniz de bir laboratuarda incelenecektir.

3.Görüntüleme Testleri

Görüntüleme testleri böbreklerin yapısal detaylarını sağlayabilir. Bunlar bir ultrason, MRI taraması veya CT taraması içerir.

4.Biyopsi

• Doktorunuz belirtilerinizin nedeni konusunda hala emin değilse, biyopsi yapabilirler. Bu bir iğne biyopsisi veya açık biyopsi olarak yapılabilir.
• Bir iğne biyopsisi en yaygın böbrek biyopsisidir. Bu prosedür sırasında doktorunuz veya teknisyeniniz böbreğinize özel bir iğne sokacaktır. Bu minimal invaziv bir prosedür olarak kabul edilir.
• Açık bir biyopsi sırasında, doktorunuz böbreğinizi açığa çıkarmak için cerrahi bir insizyon kullanacaktır. Bu prosedür sıkı steril teknikler ve genel anestezi gerektirir.
• Doktorunuz böbrek dokusunun bir örneğini topladıktan sonra, mikroskobik inceleme için bir laboratuvara gönderecektir.

⇒Sınavınızın sonuçları doktorunuzun teşhis koymasına yardımcı olacaktır. Ayrıca böbrek yetmezliğinizin nedenini belirlemelerine yardımcı olabilir.

⇒Kronik böbrek yetmezliği teşhisi konduğunda, düzenli kan testlerine ihtiyacınız olacak. Bunlar vücudunuzdaki kalsiyum, potasyum, kolesterol, sodyum, magnezyum ve fosfor gibi çeşitli maddeleri ölçmek için kullanılacaktır. Ayrıca, kreatinin ve üre seviyeleri için devam eden böbrek fonksiyon testlerine de ihtiyacınız olacaktır.

Kronik böbrek yetmezliği için tedavi yoktur. Ancak, ilerlemesini yavaşlatmak için alabileceğiniz önlemler var.

1.İlaç

Böbrek yetmezliği yüksek tansiyona bağlıdır, bu yüzden doktorunuz sizi tansiyon ilaçlarına verebilir. Kolesterol seviyesini düşürmek için statinler denilen ilaçlara da ihtiyacınız olabilir.

Genellikle kronik böbrek yetmezliği olan kişiler anemi yaşarlar. Vücudunuz yeterince kırmızı kan hücresi üretmediğinde anemi oluşur. Kırmızı kan hücresi üretiminizi arttırmaya yardımcı olmak için bir ek gerekebilir. Vücudunuzun kan hücrelerini üretmesi için ütüye ihtiyacı olduğu için doktorunuz ayrıca demir hapları veya çekimleri de yazabilir. Bazı durumlarda kırmızı kan hücresi sağlığınızı iyileştirmek için kan transfüzyonu gerekebilir.

Böbrek probleminiz sıvı tutulmasına neden oluyorsa, diüretikler şişliğinizi hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaç sık sık idrara çıkmanızı sağlar.

Kalsiyum ve D vitamini takviyeleri kemiklerinizi korumanıza yardımcı olur. Kronik böbrek hastalığınız varsa, kalsiyum emilimi için gerekli olan, normalden daha düşük D vitamini seviyelerine sahip olacaksınız. D vitamini almak kemik kırığı riskinizi azaltacaktır. Fosfat böbrek yetmezliğinde yükselir ve bu da vücudunuzun kalsiyum emilimini azaltabilir.

Doktorunuz fosfat seviyesini kontrol etmek için bir çeşit ilaç olan fosfat bağlayıcıları reçete edebilir. Antihistaminikler kaşıntılı cildin semptomlarını hafifletebilir. Antiemetikler bulantıda yardımcı olabilir.

2.Diyet

Diyet değişiklikleri de gerekli olabilir. Kronik böbrek yetmezliği olan kişiler genellikle protein alımını azaltmalıdır. Vücudunuz protein işledikçe, atık ürünler yaratır. Böbrekleriniz bu atıkların filtrelenmesinden sorumludur. Düşük proteinli bir diyet işini kolaylaştırır.

Tuz, potasyum ve fosfat seviyenizi de izlemeniz gerekebilir. Bu maddelerin ne kadar yemeniz gerektiğini öğrenmek için diyetisyenle çalışın.

Etiket okuma alışkanlığı kazanın. Yemeğinize sofra tuzu eklemeseniz bile, konserve çorba veya fast food gibi hazır yiyecekler sodyumda zaten yüksektir.

Potasyumun hangi yiyeceklerin yüksek olduğunu ve düşük olduğunu öğrenin. Böbrekleriniz vücudunuzdan fazla potasyum filtrelemekten sorumludur. İyi çalışmıyorlarsa, potasyumu düzgün bir şekilde filtreleyemezler. Kronik böbrek yetmezliği olan kişilerde, yüksek seviyelerde potasyum (hiperkalemi) yaşamı tehdit edebilir. Anormal kalp işleyişine veya felce yol açabilir.

Böbrekleriniz de fosfat işleyemeyebilir. Fosfat ayrıca vücudunuzun kalsiyum emmesini de azaltabilir. Yüksek fosfatlı gıdalar arasında balık, süt ürünleri, yumurta ve et bulunur. Bunlardan daha az yemelisin.

Sıvılarınızı da sınırlamanız gerekebilir, böylelikle böbreklerin çok fazla çalışması gerekmez.

Kronik böbrek yetmezliği olan kişiler genellikle kilo verirler. Diyetisyeninizin onayladığı ve önerdiği gıdalardan yeterli miktarda kalori aldığınızdan emin olun.

3.Yaşam tarzı

Ayrıca sigara içmekten kaçınmalı ve grip aşısı da dahil olmak üzere aşılarınızda güncel kalmalısınız. Takmadan önce takviyeleri ve reçetesiz ilaçları doktorunuzla görüşün. Farklı durumlar için başka doktorlar görürseniz, onları her zaman böbrek durumunuz hakkında bilgilendirin.

4.Son Aşama Tedavisi

Eğer durumunuzu diyet ve ilaç tedavisi ile kontrol etmeye teşebbüs başarısızlıkla sonuçlanırsa son aşama böbrek hastalığıyla karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu, böbreklerinizin tam kapasitelerinin sadece %10 ila %15’te faaliyet gösterdiğinde ortaya çıkar. Bu aşamada böbrekleriniz artık üretmekte olduğunuz kadar çabuk atıkları ortadan kaldıramaz.

Son durum böbrek hastalığı için iki tedavi seçeneği vardır: diyaliz ve böbrek nakli. Doktorlar bu seçenekleri mümkün olduğunca ertelemeye çalışmaktadır, çünkü her ikisi de ciddi riskler taşır.

Diyaliz, atık ürünleri ve fazla sıvıları kanınızdan ayırmak için bir sistemdir. Bunu yapmanın birkaç yolu var. İki ana tip diyaliz hemodiyaliz ve periton diyalizidir. Hemodiyalizde, kanınız vücudunuzun dışında bir makinede filtrelenir. Periton diyalizinde karın boşluğunuzu kateter yoluyla özel bir çözelti ile doldurursunuz. Çözelti, vücudunuzdan boşaltılmadan önce fazla sıvı ve atık emer. Diyaliz genellikle haftada birkaç kez yapılması gerektiğinden, büyük bir yaşam tarzı değişikliği.

Diyaliz ayrıca enfeksiyon riski taşır.

Uygun bir verici böbrek bulabilirseniz böbrek nakli, diyalizden daha uygundur. Donörün aynı kan türüne sahip olması gerekiyor. Canlı bir kardeş veya diğer yakın akrabalardan gelen bir böbrek genellikle en iyisidir. Ayrıca böbreğini merhum bir vericiden alabilirsin. Bununla birlikte, böbrek nakli de büyük bir enfeksiyon riski taşır, çünkü yaşam boyu bağışıklık sistemini baskı altına almanız gerekecektir.

⇒Kronik böbrek yetmezliği olan bazı insanlar yıllarca yaşamayı başarabilmektedir. Bu, ancak böbreklerin yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlarla kötüleşmesini engellerseniz başarılabilir. Hayatınızın geri kalanı için böbrek-sağlıklı bir rejimi sürdürmeniz gerekecek.

⇒Son dönem böbrek hastalığına ulaşırsanız, diyalize veya böbrek nakiline ihtiyacınız olacaktır. Bu tür müdahaleler olmadan, hastalık ölümcül.

⇒Böbreklerin sağlığı diğer organlarınızı ve sistemlerinizi de etkiler. Böbrek yetmezliğinin olası komplikasyonları arasında kalp ve karaciğer yetmezliği, sinirlerinizde hasar, inme, akciğerlerinizdeki sıvı birikimi, infertilite, erektil disfonksiyon, demans ve kemik kırıkları sayılabilir.

⇒Böbrek yetmezliği olan çocuklar böbrekleri vitamin D’yi aktive edemedikleri için düzgün bir şekilde büyümeyebilir. Vitamin D kemik büyümesi için gereklidir.

⇒Böbrek yetmezliği ayrıca hamile kadınlar ve onların doğmamış bebekleri için ciddi riskler oluşturmaktadır. Böbrek yetmezliği olan gebe kadınlar preeklampsi insidansı ile karşı karşıyadır. Preeklampsi, kan basıncında, gebe kadınlarda beyin veya karaciğer kanamasına neden olabilecek bir başaktır. Bu, hamile kadınları ve doğmamış bebeklerini potansiyel olarak öldürebilir.

Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yaparak böbrek yetmezliğini önleyebilirsiniz. İşte sağlıklı yaşam için bazı genel kurallar:

• Kadınlar ve 65 yaşın üzerindeki erkekler kendilerini günde en fazla bir alkollü içkiyle sınırlandırmalıdır. 65 yaşından küçük erkekler iki içkide durmalıdır.
• Kan basıncınızın iyi kontrolünü sağlayın.
• Diyabetiniz varsa kan şekerinizi kontrol edin.
• Aşırı kiloluysanız, sağlıklı bir kilo almaya çalışın. Bu genellikle daha az kalori tüketmek ve daha aktif olmak anlamına gelir.
• Reçetesiz ağrı kesiciler böbrek hasara neden olabilir. Paketler üzerindeki yönergeleri izleyin, sadece gerektiği şekilde alın ve böbrek rahatsızlığınız varsa doktorunuzla ağrı kesicilerden faydalanın.
• Sigara içiyorsanız, bugün bırakın.

Kaynak: Healthline