Kronik Pankreatit Nedir?

Pankreatit, pankreasınız iltihaplandığı zaman ortaya çıkar. Pankreatit iltihap aniden ortaya çıktığında akut olarak kabul edilir ve sadece kısa bir süre sürer. Geri dönmeye devam ettiğinde ya da iltihap aylarca ya da yıllarca iyileşmediğinde kronik olarak kabul edilir.

Kronik pankreatit kalıcı iz ve yaralara neden olabilir. Pankreasınızda midenizde sindirim enzimleri ve meyve suları taşıyan kanalı veya tüpü tıkayabilecek kalsiyum taşları ve kistler gelişebilir. Tıkanma, vücudunuzun yiyecekleri sindirmesini ve kan şekerinizi düzenlemesini zorlaştıracak pankreas enzimleri ve hormon seviyelerini düşürebilir. Bu yetersiz beslenme ve diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Kronik Pankreatit Nedenleri nelerdir?

⇒Kronik pankreatitin birçok farklı nedeni vardır. En sık rastlanan neden uzun süreli alkol kötüye kullanımıdır. Vakaların yaklaşık yüzde 70’i alkol tüketimiyle bağlantılı.

⇒Otoimmün hastalık, vücudunuz yanlışlıkla sağlıklı hücrelerinize ve dokularınıza saldırdığında ortaya çıkar. Sindirim sistemi iltihabı olan iltihaplı bağırsak sendromu ve kronik pankreatit ile bağlantılı kronik karaciğer hastalığı olan primer biliyer kolanjit.

Diğer sebepler şunlardır:

vücudunuz yanlışlıkla sağlıklı hücrelerinize ve dokularınıza saldırdığında ortaya çıkan otoimmün hastalık
Pankreastan ince bağırsağa enzimleri taşıyan tüp olan dar bir pankreas kanalı
safra kesesi taşları veya pankreas taşları tarafından pankreas kanalının tıkanması
akciğerlerinde mukus birikmesine neden olan kalıtsal bir hastalık olan kistik fibroz
genetik
hiperkalsemi adı verilen yüksek kan kalsiyum seviyeleri
Kanınızda hipertrigliseridemi adı verilen yüksek trigliserit yağ düzeyi

Kronik Pankreatit Almak için Kimler Risk Altında?

⇒Alkolün kötüye kullanılması, kronik pankreatit gelişme riskinizi artırır. Sigara içmenin alkolikler arasında pankreatit riskini arttırdığına inanılmaktadır. Bazı durumlarda, ailede kronik pankreatit öyküsü riskinizi artırabilir.

⇒Kronik pankreatit en sık 30 ve 40 yaş arasındaki insanlarda gelişir. Bu durum erkeklerde kadınlardan daha yaygındır.

⇒Asya ve Afrika’nın tropikal bölgelerinde yaşayan çocuklar, başka bir kronik pankreatit türü olan tropik pankreatit gelişimi için risk altında olabilir. Tropikal pankreatitin kesin nedeni bilinmemektedir, ancak yetersiz beslenme ile ilgili olabilir.

Kronik Pankreatitin Belirtileri Nelerdir?

⇒İlk başta, herhangi bir semptom fark edemeyebilirsiniz. Pankreasınızdaki değişiklikler kendinizi iyi hissetmeden önce oldukça gelişmiş olabilir. Belirtiler ortaya çıktığında şunları içerebilir:

üst karın bölgesinde ağrı
ishal
gevşek, solgun ve kolayca yıkanmayan yağlı tabureler
mide bulantısı ve kusma
nefes darlığı
açıklanamayan kilo kaybı
aşırı susuzluk ve halsizlik

⇒Hastalık ilerledikçe daha ciddi semptomlar yaşayabilirsiniz, örneğin:

karnınızdaki pankreas sıvıları
sarılık, gözlerinizde ve cildinizde sarımsı bir renk değişikliği ile karakterize edilir
iç kanama
bağırsak tıkanması

⇒Acı veren bölümler saatlerce hatta günlerce sürebilir. Bazı insanlar yemek yemenin veya içmenin ağrılarını daha da kötüleştirebileceğini fark eder. Hastalık ilerledikçe, ağrı sabit olabilir.

Kronik Pankreatit Nasıl Teşhis Edilir?

Kronik pankreatitin erken evrelerinde, kan testlerinde pankreasınızdaki değişiklikleri görmek zordur. Bu nedenle, kan testleri tipik olarak hastalığı teşhis etmek için kullanılmaz. Bununla birlikte, kanınızdaki pankreas enzimlerinin miktarını belirlemek için kullanılabilirler. Kan testleri ayrıca böbrek ve karaciğer fonksiyonunun yanı sıra kan hücresi sayısını kontrol etmek için de kullanılabilir. Doktorunuz sizden yağ seviyelerini test etmek için bir dışkı örneği isteyebilir. Yağlı tabureler, vücudunuzun besinleri doğru bir şekilde emmediğinin bir işareti olabilir.

Görüntüleme testleri doktorunuzun tanı koyması için en güvenilir yoldur. Doktorunuz, iltihap belirtileri aramak için karnınız üzerinde aşağıdaki çalışmaların yapılmasını isteyebilir:

Röntgen ışınları
ultrasonlar
BT taramaları
MR taramaları

Doktorunuz ayrıca endoskopik ultrason önerebilir. Endoskopik ultrason sırasında doktorunuz ağzınıza mide ve ince bağırsaktan geçen uzun, esnek bir tüp yerleştirir. Tüp, pankreasınızın ayrıntılı görüntülerini yaratan ses dalgalarını yayan bir ultrason probu içerir.

Kronik Pankreatit Nasıl Tedavi Edilir?

⇒Kronik pankreatit tedavisi ağrınızı azaltmaya ve sindirim işlevinizi iyileştirmeye odaklanır. Pankreasınıza verilen hasar geri alınamaz, ancak gereken özenle, semptomlarınızın çoğunu yönetebilmelisiniz. Pankreatit tedavisi, ilacı, endoskopik tedavileri veya ameliyatı içerebilir.

İlaçlar
Doktorunuzun kronik pankreatit için yazabileceği olası ilaçlar:
ağrı kesici ilaç
Yapay sindirim enzimleri eğer enzim seviyeleriniz normal gıdaları sindiremeyecek kadar düşükse
diyabetiniz varsa insülin

⇒Vücudunuzun bağışıklık sistemi pankreasınıza saldırdığında meydana gelen otoimmün pankreatitiniz varsa steroidler

Endoskopi

Bazı tedaviler ağrıyı azaltmak ve tıkanmalardan kurtulmak için bir endoskop kullanır. Bir endoskop doktorunuzun ağzınıza soktuğu uzun ve esnek bir tüptür. Doktorunuzun pankreas taşlarını çıkarmasını, akışı iyileştirmek için stent adı verilen küçük tüpler yerleştirmesini ve sızıntıları kapatmasını sağlar.

Cerrahi Müdahele

Ameliyat çoğu insan için gerekli değildir. Bununla birlikte, ilaca cevap vermeyen şiddetli bir ağrınız varsa, pankreasınızın bir kısmını çıkarmak bazen rahatlama sağlayabilir. Ameliyat, pankreas kanalınızın blokajını kaldırmak, kistleri boşaltmak veya çok dar olması durumunda genişletmek için de kullanılabilir.

Alkol, hastalığınızın nedeni olmasa bile, kronik pankreatit teşhisi konduktan sonra alkolden uzak durmak önemlidir. Sigara içmekten de kaçınmalısınız, çünkü pankreas kanseri gelişme riskinizi artırabilir. Diyetinizdeki yağ miktarını sınırlamanız ve vitamin almanız gerekebilir.

Kronik Pankreatitin Olası Komplikasyonları Nelerdir?

Kronik pankreatit sayısız komplikasyona neden olma potansiyeline sahiptir. Teşhis konduktan sonra alkol içmeye devam ederseniz, daha fazla komplikasyon geliştirme riski altındasınız.
Besin malabsorpsiyonu en sık görülen komplikasyonlardan biridir. Pankreasınız yeterince sindirim enzimi üretmediğinden, vücudunuz besinleri uygun şekilde emmez. Bu yetersiz beslenme yol açabilir.
Diyabet gelişimi , başka bir olası komplikasyondur. Pankreatit, kanınızdaki şeker miktarını kontrol eden hormonlar olan insülin ve glukagon üreten hücrelere zarar verir. Bu, kan şekeri seviyelerinde bir artışa yol açabilir. Kronik pankreatitli kişilerin yaklaşık yüzde 45’i diyabet geçirir.
Bazı insanlar ayrıca pankreasınızın içinde veya dışında oluşabilen sıvı dolgulu büyüme olan psödokistler geliştirir. Sahte yazarlar tehlikelidir çünkü önemli kanalları ve kan damarlarını tıkayabilirler. Bazı durumlarda enfekte olabilirler.

Uzun Vadeli Görünüm

⇒Görünüm, hastalığın ciddiyetine ve altta yatan nedene bağlıdır. Diğer faktörler, tanı koyma yaşı ve alkol veya sigara içmeye devam edip etmediğiniz de dahil olmak üzere iyileşme şansınızı etkileyebilir.

⇒Hızlı tanı ve tedavi görünümü iyileştirebilir. Herhangi bir pankreatit belirtisi görürseniz derhal doktorunuzu arayın.

Kaynak: Healthline