Laktoz peynir, süt ve diğer süt ürünlerinde bulunan şeker çeşitlerinden biridir. Laktoz intoleransı olanların ince bağırsakları bu şekeri parçalayamaz. Bu yüzden kişide mide spazmı, şişkinlik ve hatta ishal oluşur.
Laktoz intoleransı oldukça yaygın bir problemdir. Her ne kadar bu problem ağrıya ve rahatsızlığa neden olsa da, genelde ciddi bir sorun olarak değerlendirilmez.
Laktoz İntoleransı Nedir?
Laktoz intoleransına sahip kişilerin ince bağırsakları, laktozu parçalamaya yarayan laktaz adlı enzimi yeterince üretemez. Bu yüzden süt ürünlerinden alınan laktoz kalın bağırsağa ilerler. Böylece şişkinlik, ishal ve mide gazı ortaya çıkar. Laktoz intoleransına, laktaz eksikliği de denmektedir.
Laktoz intoleransı olanlar süt ürünleri yedikten 30 dakika ile 2 saat içerisinde belirtileri tecrübe etmeye başlar. Unutmayın süt ürünleri alerjisi olmak ile laktoz intoleransı aynı şey değildir. Alerjisi olanlarda genellikle kaşıntı ve kurdeşen ortaya çıkar. Laktoz intoleransına sahip insanlarda ise mide sorunları baş gösterir.
Laktoz İntoleransı Belirtileri
Laktoz intoleransı birçok belirti gösterse de, kesin tanının konusu kolay olmayabilir.
Süt ve süt ürünleri tüketildikten sonra ortaya çıkan belirtiler şunlardır:
- Mide gazı ve geğirme – bağırsak yolunda oluşan gaz nedeniyle
- Mide şişkinliği
- Mide ağrısı
- Mide guruldaması
- Mide bulantısı
- İshal – süt ürünlerini sindirdikten 1-2 saat sonra
Eğer kişide bu belirtiler bir süredir varsa, ishal sebebiyle vücudun susuz kalması mümkündür, ama laktoz intoleransı hastalarında nadir görülür.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Belirtiler ortaya çıktıktan sonra, düzelmiyor ve hatta kötüleşiyorsa bir doktora başvurmalıdır. Laktoz intoleransına sahip çocuk ise, özellikle kilo almıyor ve olması gerektiği gibi büyümüyorsa, doktora gidilmelidir. Doktorunuzaa ayrıca süt ürünleri yerine tüketebileceğiniz gıdaları da danışın.
Laktoz İntoleransı Nedenleri
Laktoz intoleransının üç nedeni vardır:
1. Doğuştan
Bazı insanlarda laktozu işlemek için gerekli gen bulunmaz. Bu görece nadirdir ama derhal dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Çünkü bebeğin büyümesini etkileyebilir.
2. Hastalık
Başka bir hastalık veya sorun laktoz intoleransına neden olabilir. Örneğin, çölyak hastalığı bağırsakların düzgün işlemesini engelleyerek laktoz intoleransına yol açabilir.
3. Yaşlanma
İnsanlar yaşlandıkça, süt ürünlerini daha zor sindirirler. Laktoz intoleransının en yaygın nedeni budur. Bu yüzden yetişkinler çocuklardan daha fazla etkilenir.
Kimler Laktoz İntoleransı Riski Altındadır?
Sindirim Sorunları Olanlar
Crohn hastalığı, çölyak hastalığı gibi halihazırda bir sindirim problemi olanlar, hastalık sebebiyle laktoz intoleransı geliştirebilir.
Bazı İlaçlar
Laktaz enziminin aktivitesini yavaşlatan ya da azaltan birçok ilaç vardır. Bu ilaçlar genelde antibiyotik ailesindendir.
Yaş
Yetişkinler yaşlandıkça laktoz intoleransına daha kolay yakalanırlar.
Etnik Köken
Amerika yerlileri, Akdeniz insanları, Asya, Afrika ve İspanyol kökenlilerde bu hastalığın oluşması ihtimali daha fazladır. Avrupalılarda fazla rastlanmaz.
Bazı Enfeksiyonlar
Bazı enfeksiyonlar laktoz intoleransına sebep olabilir. Örneğin, kişi ishalle sonuçlanan bir enfeksiyon geçirmişse, süt ürünlerine karşı bir intolerans geliştirebilir.
Laktoz İntoleransı ile Yaşamak
Maalesef laktoz intoleransını tedavi eden bir ilaç bulunmamaktadır. Ama yaşam tarzınızda yapacağınız değişiklikler ile bundan hiç etkilenmeyebilirsiniz. Laktoz intoleransı ile yaşamanın en önemli parçası beslenme düzenini nasıl değiştireceğini bilmektir. Bunun için iki yol var: ya hiç laktoz içeren süt ürünlerini yemeyeceksiniz ya da laktaz takviyesi alacaksınız.
Kaçınılması Gereken Gıdalar
Çoğu süt olan gıdalardan uzak durmak gerekir.
- Süt
- Peynir
- Yoğurt
- Dondurma
- Kremalı çorbalar
- Milk shake, kahve kreması vb
Süt Ürünleri Yerine Alınabilecekler
Yeterince kalsiyum almak için şu gıdaları deneyebilirsiniz:
- Somon balığı
- Soya sütü, pirinç sütü
- Brokoli
- Portakal
Ayrıca kalsiyumun emilmesi için yeteri kadar D vitamini almaya da dikkat etmelisiniz.
Eğer Süt Ürünleri Yiyecekseniz, Dikkatli Olun
Süt ürünleri yemeye devam etmek isteyenler şunları göz önünde bulundurmalıdır:
- Küçük miktarlarla yiyerek, sizi nasıl etkilediğini gözlemleyin.
- Süt ürünlerini diğer gıdalarla beraber yiyerek, belirtileri azaltın.
- Laktoz azaltıcı takviye ilaçlar kullanarak, süt ürünlerinin etkisini azaltın
