LDL kötü kolesteroldür. HDL ise iyi kolesteroldür. Atardamarlarda katman birikimine ve tıkanmalara neden olan LDL kolesterol türüdür.
Asıl adı low density lipoprotein yani düşük yoğunluklu lipoproteindir. 20 yaşını geçen herkes en az her beş yılda bir LDL tahlili yaptırmalıdır.
Normal LDL Kolesterol Değerleri Nedir?
- 100 mg/dL’den (veya 2.59 mmol/L’den) düşük olan LDL en sağlıklı seviyede demektir.
- 100 – 129 mg/dL (veya 2.59 – 3.34 mmol/L) arasındaki LDL sağlıklı ama dikkat edilmesi gereken seviyededir.
- 130 – 159 mg/dL (veya 3.37 – 4.12 mmol/L) arası LDL değeri sağlıklı sınırı aşmış demektir.
- 160 – 189 mg/dL (veya 4.15 – 4.90 mmol/L) arası LDL değeri yüksek seviyededir.
- 190 mg/dL’nin (veya 4.90 mmol/l’nin) üzerindeki LDL değeri çok yüksek seviyededir.
LDL Kolesterol Kaç Olmalı?
Hedeflenmesi gereken LDL seviyesi kişinin yaşına, yaşam tarzına ve genel vücut sağlığına göre değişkenlik gösterir. Ama mümkün olduğunca 100 mg/dL’den daha düşük tutulmaya çalışılmalıdır. Çünkü LDL kolesterol değeri yükseldikçe sağlık açısından getireceği tehlikeler de büyümeye başlar
Not: Farklı laboratuvarlarda test ölçüm aralıkları değişkenlik gösterebilir.
LDL Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
LDL yüksekliği damar tıkanıklığı ve kalp hastalıkları riskini ciddi oranda artırır. Bunun nedeni atardamar çeperinde kolesterol birikimine yol açmasıdır. Biriken kolesterol küçük çaplı damarlarda kan akışının zayıflamasına neden olur. Kalp sorunları olan kişi LDL seviyesini 100 mg/dL’nin altında tutmalıdır. Bu kişiler için ideal LDL seviyesi 70 mg/dL altıdır.
– LDL Yüksekliği Neden Olur?
Kanda LDL yüksekliği şu nedenlerle ortaya çıkabilir:
1) Yanlış Beslenme
Çok fazla doymuş yağ tüketmek LDL yüksekliğine yol açar. Bu tür yağlar en çok hayvansal gıdalarda bulunur. Aşağıda doymuş yağ oranı yüksek olan gıdalar şunlardır:
- Yağlı kırmızı et, süt, yumurta ve peynir gibi hayvansal gıdalar
- Hindistan cevizi yağı, palm veya kakao yağı içeren paketlenmiş gıdalar
- Katı margarin, tereyağı
- Kızarmış yiyecekler
- Katı bitkisel yağ
- Çerez, cips, kraker gibi atıştırmalıklar
2) Sigara
Tütün mamullerindeki nikotin, damar çeperine hasar vererek LDL’nin damara yapışmasına izin verir. Yapışanların yerine yenilerini üretmeye çalışan vücutta LDL yüksekliği görülebilir. Sigara içmek bu etkileri ile felç ve kalp krizi gibi ciddi sorunlara neden olur.
3) Aşırı Kilo
LDL parçacıkları sadece kolesterol taşımazlar, trigliserid de taşırlar. Aşırı kilolu olmak vücuttaki trigliserid seviyesini yükseltirken iyi kolesterolü (HDL’yi) düşürür. Fazla miktardaki trigliseridi taşımak için daha çok LDL üretilir ve LDL’yi çözecek HDL’lerin azlığı ile birlikte LDL yüksekliği oluşur.
4) Hareketsizlik
Egzersiz yapmamak ve hareketsizlik LDL yüksekliğine neden olur.
5) Yaş Ve Cinsiyet
Kişi 20 yaşına eriştikten sonra LDL seviyesi doğal olarak artmaya başlar. Erkekler 50 yaşını aştıktan sonra LDL seviyelerinde dikkat edilmesi gereken oranda yükseklik yaşarlar. Kadınların LDL seviyeleri menopoza kadar nispeten daha düşüktür ancak menopoz sonrasında erkeklerin LDL seviyesine yaklaşmaya başlar.
6) Metabolik Sendrom
Metabolik sendrom yüksek tansiyon, şeker, bel çevresinde fazla yağ birikimi, anormal kolesterol ve trigliserid seviyeleri ile karakterize olan bir tablodur. Araştırmalar metabolik sendromu olan kişilerin LDL seviyesinin yüksek olduğunu göstermiştir. Metabolik sendrom aşağıdaki nedenlerle görülebilir:
- Aşırı kilolu olmak, hareketsizlik
- İnsülin direncinin olması
- Tip 2 şeker hastalığı
- Alkolik olmayan karaciğer yağlanması
- Polikistik over sendromu
- Böbrek veya karaciğer hastalıkları
7) Tiroit Salgısı Azlığı
Tiroit hormonunun yağların üretiminde, emilmesinde ve metabolizmasında birçok düzenleyici etkisi vardır. Kolesterol de bir tür yağdır. Tiroit salgısı az olan kişilerin (hipotiroidi) hücrelerindeki LDL reseptörleri azalır ve LDL tanınamadığı için vücut daha çok LDL üretir.
8) Bulaşıcı Hastalıklar
Nasıl etki ettiği henüz detayları ile açıklanamamış da olsa aşağıdaki hastalıklar LDL yüksekliğine neden olabilir:
- Kilamidyal pnömoni
- H. Pylori (sindirim sistemi ülseri)
- Herpes (uçuğa ve bazı diğer hastalıklara neden olan virüs)
- Sitomegalovirüs
Bakteri ve virüsler hücre metabolizmasını bozarak kolesterol fazlalığına yol açıyor olabilir. Bazı çalışmalar göre ise LDL yüksekliği bu hastalıklarla savaşan vücudun savunma mekanizmasının etkisi oluyor.
9) Stres
Bazı çalışmalar yoğun stres ve kaygı bozuklukları yaşayan kişilerde LDL yüksekliğinin ortaya çıktığını gösteriyor.
10) Genetik
LDL yüksekliğinde genlerin de rolü vardır. Diğer tüm şartları aynı olan iki kişinin LDL seviyeleri farklı olabilir. Ailesinde LDL yüksekliği olan kişiler daha büyük risk altındadır.
LDL Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Kötü kolesterol olarak bilinen LDL’nin bazı önemli görevleri de vardır. LDL düşüklüğü çoğu zaman sağlıklı bir bünyeye işaret etse de çok nadiren bir sorunun belirtisi de olabilir. Doktorlar arasında görüş birliği olmasa da, 40 mg/dL’nin altındaki LDL için düşük seviyededir denilebilir.
Kanda LDL düşüklüğüne yol açabilecek etkenler halen araştırma aşamasındadır. Aşağıdaki iki etkenin LDL düşüklüğüne yol açabileceği düşünülüyor:
- Parkinson hastalığı
- Ketojenik diyet: Karbonhidrat içermeyen diyet
LDL düşüklüğü çok nadiren aşağıdaki sorunlara yol açabilir:
- Bazı kanserler
- Hemorajik inme: beyin kanaması sonrasında ortaya çıkan felç
- Depresyon, kaygı bozuklukları
- Hamilelerde prematüre doğum veya bebek ağırlığında düşüklük
