Ünlü manken Heidi Klum’un eşi, soul müzik şarkıcısı Seal lupus hastalığına sahip birçok insandan biridir. Yüzündeki yaralar gençliğinde lupus ortaya çıktığında oluşmuştur. Kendisi hastalığının aradan geçen yıllarda hafiflediğini söylemiştir.
Lupus Hastalığı Nedir?
Sağlıklı bir insanda vücudun bağışıklık sistemi virüsler ve bakterilerle savaşır. Vücut bunlar dışında, kendi sağlıklı ve normal dokularına saldırmaya başlarsa lupus hastalığı oluşur. Lupus bir otoimmün hastalığıdır ve dünya üzerinde birçok insanı etkilemektedir.
Lupus Hastalığının Nedenleri
Lupus hastalığına neyin neden olduğu hala bilinmemektedir fakat uzmanlar çevresel faktörlerin ve genetik eğilimlerin birlikte hastalığı tetikleyebileceğini düşünmektedir. Bazı potansiyel çevresel faktörler şunlardır:
Güneş Işığı
Güneş ışığına fazla maruz kalmak lupus deri lezyonlarını ortaya çıkarabilir ya da kırılgan insanlarda bazı dokusal reaksiyonları tetikleyebilir.
İlaçlar
Lupus bazı kan basıncı ilaçları ve antibiyotik ilaçları tarafından tetiklenebilir. Bu tür İlaçlara bağlı olarak lupus geçiren çoğu insan ilaçları bıraktıklarında lupus belirtilerinin çoğunun kaybolduğunu görür.
Bazı tıbbi raporlara göre kadınlar erkeklere göre lupus hastalığına karşı daha kırılgandırlar.
Lupus Hastalığının Belirtileri
Belirtiler açısından lupus hastalığının herhangi iki örneği birbirinin tam olarak aynısı değildir. Belirtiler aniden gelişebilir, orta ya da şiddetli, kalıcı ya da geçici olabilir. Lupus hastalığının belirtileri hastalık tarafından hangi organın etkilendiğine göre farklılık gösterebilir.
En yaygın belirtiler şunlardır:
- Ateş ve yorgunluk
- Eklemlerde sertleşme, ağrı ve şişme
- Yüzde kelebek şekilli kızarıklıklar
- Güneşe maruz kaldıkça ortaya çıkan deri lezyonları
- Soğukta ya da stresli zamanlarda el ve ayak parmaklarının beyazlaşması ya da mavimsi bir renk alması
- Nefes darlığı
- Boyun ağrısı
- Kuru gözler
- Baş ağrısı
- Şaşkınlık ve hafıza kaybı
Lupus Hastalığının Tedavisi
Hastaya tam kan testi, sedimentasyon testi (alyuvar çöküm hızı testi), böbrek ve karaciğer testleri, idrar testi, anti-nükleer antikor testi, boğaz röntgeni, ekodiyagram ve biyopsi yapıldıktan sonra lupus hastalığı teşhisi konursa tedavi süreci başlar.
Tedavi belirtilere bağlıdır. Belirtilere karşı uygulanacak ilaç tedavileri doktorlarca iyi bir şekilde değerlendirilir ve hastalığın seyrine göre ilaçlar ve dozları sürekli değiştirilebilir. En çok kullanılan ilaçlar şunlardır:
Steroid Olmayan Antienflamatuar İlaçlar
Bu tür ilaçlar lupusla birlikte ortaya çıkan ağrı, ateş ve şişmeleri önlemek için kullanılır. Bu ilaçların mide kanaması, böbrek problemleri ve kalp problemleri risklerinin artması gibi yan etkileri olabilir.
Sıtma İlaçları
Sıtma için kullanılan bu ilaçlar lupus hastalığını da kontrol etmede işe yarayabilir. Mide rahatsızlıkları, çok nadiren de olsa retinada hasar gibi yan etkileri olabilir.
Kortikosteroitler
Kortikosteroidler lupus enflamasyonlarını (iltihaplarını) engelleyebilir fakat uzun vadede genellikle kilo alma, kolay morarma, kemiklerin incelmesi, yüksek kan basıncı, diyabet ve enfeksiyon risklerinin artması gibi yan etkileri de beraberinde getirmektedir. Yan etkilerin riskleri yüksek dozlarla ve uzun vadeleri terapiyle artar.
Bağışıklık Sistemini Koruyucu İlaçlar
Bu ilaçlar lupus hastalığının daha ciddi etkilerinde etkili olabilir. Potansiyel yan etkileri ise enfeksiyon riskinin artması, karaciğer hasarı, doğurganlığın azalması ve kanser riskinin artmasıdır.
Lupus hastası olanlar yaşam tarzında yapacakları bazı küçük değişiklerle belirtilerin ciddileşmesini engelleyebilir. Bunlar değişiklikler şunlardır:
Yeterli Miktarda Dinlenmek
Lupus hastaları normal yorgunluktan farklı olarak sürekli bir yorgunluk halindedir. Bu nedenle çok yorucu işlerden kaçınma, yeterli gece uykusunun yanında gün içinde de zaman zaman kısa uykulara ihtiyaç duyarlar.
Güneşe Karşı Hassas Olmak
Ultraviyole ışınları belirtileri şiddetlendirebildiği için hastalar şapka, uzun kollu giysiler ve pantolonlar giymeli ve güneş kremleri kullanmalıdırlar.
Düzenli Egzersizler Yapmak
Egzersizler kalp rahatsızlıkları ve depresyon gibi bazı riskleri asgariye indirebilir.
Sigara Kullanmama
Sigara kardiyovasküler hastalıkların riskini artırır ve lupusun kalp ve kan damarları üzerindeki etkilerini artırır.
Sağlıklı Beslenme
Sebze, meyve ve tam buğdaylılardan oluşan bir sağlıklı diyet önemlidir. Özellikle yüksek kan basıncı, böbrek hasarları veya sindirim problemleri olduğunda bazı besinsel sınırlamalar gerekli olabilir.
Bazen alternatif veya tamamlayıcı ilaçların lupus hastalarına faydaları olabilir. Bu tür ilaçları kullanmadan önce doktora danışılmalıdır. Doktorlar bu ilaçların fayda ve riskleri hakkında gerekli bilgileri verirler. Bu ilaçlar şunlardır:
Dehidroepiandrosteron
Bu hormonu içeren katkılar lupus hastası olan bazı insanların belirtilerini azaltmak için kullanılan steroidlerin dozunu düşürmeye yarayabilmektedir.
Keten Tohumu
Keten tohumu alfa-linolenik asit adında vücutta enflamasyonları azaltan bir yağ asidi içerir. Bazı çalışmalar keten tohumunun lupus hastası olup da böbrek rahatsızlığı geçirenlerin böbrek fonksiyonlarında gelişmeler sağladığını göstermektedir. Keten tohumu karın şişmesi gibi bir yan etki ortaya çıkarabilir.
Balık Yağı
Omega-3 yağ asidi içeren balık yağı takviyeleri lupus hastaları için faydalıdır.
D Vitamini
D vitamini katkılı ilaçlar da lupus hastalarında olumlu etkiler bırakmaktadır.
