Lupus: Vücudunuz Size Savaş Mı Açtı?

Sağlıklı bir insanda vücudun bağışıklık sistemi virüsler ve bakterilerle savaşır. Vücut bunlar dışında, kendi sağlıklı ve normal dokularına saldırmaya başlarsa lupus hastalığı oluşur. Lupus bir otoimmün hastalığıdır ve dünya üzerinde birçok insanı etkilemektedir.

Lupus hastalığına neyin neden olduğu hala bilinmemektedir fakat uzmanlar çevresel faktörlerin ve genetik eğilimlerin birlikte hastalığı tetikleyebileceğini düşünmektedir. Bazı potansiyel çevresel faktörler şunlardır:

1.Çevre

Doktorlar sigara, stres ve kimyasallara maruz kalmak gibi birkaç potansiyel tetikleyiciyi belirlemişlerdir.

2.Genler

Ailesinde lupus hastalığını geçirmiş birey bulunan kişilerde bu hastalığın görülme riski biraz daha fazladır.

3.Hormonlar

Bazı araştırmalar hormon seviyelerinin yüksek olmasının lupus riskini arttırdığını göstermiştir. Östrojen hormonu doktorların üzerinde en çok durduğu hormondur.

4.Enfeksiyonlar

Sitomegalovirüs, Epstein-Barr ya da hepatit-C lupus hastalığına yol açabilirler.

5.İlaçlar

Bazı ilaçların uzun süreli kullanımları lupus hastalığının gelişmesine yol açabilir. Apresoline, Procanbid ilaçarı ile kinidin içeren ilaçlar bu listenin en üstüne bulunanlardır.

Belirtiler açısından lupus hastalığının herhangi iki örneği birbirinin tam olarak aynısı değildir. Belirtiler aniden gelişebilir, orta ya da şiddetli, kalıcı ya da geçici olabilir. Lupus hastalığının belirtileri hastalık tarafından hangi organın etkilendiğine göre farklılık gösterebilir.

En yaygın belirtiler şunlardır:

• Ateş ve yorgunluk
• Eklemlerde sertleşme, ağrı ve şişme
• Yüzde kelebek şekilli kızarıklıklar
• Güneşe maruz kaldıkça ortaya çıkan deri lezyonları
• Soğukta ya da stresli zamanlarda el ve ayak parmaklarının beyazlaşması ya da mavimsi bir renk alması
• Nefes darlığı
• Boyun ağrısı
• Kuru gözler
• Baş ağrısı
• Şaşkınlık ve hafıza kaybı

Lupus hastalığını teşhis etmek çok zordur. Kişiden kişiye ve vücutta görüldüğü yere belirtilerini değiştirmesi diğer hastalıklarla karıştırılmasına yol açmaktadır.

Lupus hastalığını teşhis edebilmek için bir test (hangisi olursa olsun) yeterli değildir. Kan testi, idrar testi, belirtiler ve fiziksel muayene bulgularının toplamı gerekmektedir.

1.Laboratuvar testleri

Toplam kan sayımı: Kanda bulunan bütün bileşenlerin seviyesini bulmak için yapılır. Akyuvar ve trombosit sayısının az olması lupus göstergesi olabilirler.

2.Alyuvar çözüm hızı

Bu testte hangi alyuvarların bir saat içerisinde tüpün en altına ineceği gözlenir. Çözüm hızı herhangi bir hastalığa özel değildir fakat iltihaplanma ile ilgili bilgi verebilir.

3.Böbrek ve karaciğer değerlendirmesi

Kan testi ile böbrek ve karaciğerlerin durumu kontrol edilir. Bunun sebebi ise lupus hastalığının bu iki organı etkilemesidir.

4.İdrar testi

İdrarda bulunan protein ve alyuvar seviyeleri kontrol edilir. Lupus böbrekleri etkileyebileceği için idrar testi pek çok soruya cevap verebilir.

5.Anti nükleer antikor testi (ANA Testi)

Vücutta bu antikorların bulunması bağışıklık sisteminin uyarılmış olduğuna işaret eder. Bu testin sonuçları sayesinde doktorunuz daha kesin sonuç verecek ilaçlar deneyebilir.

6.Göğüs X-Ray’i

Akciğerlerde iltihaplanma olup olmadığını kontrol etmek için akciğerler incelenir.

7.Eko kardiyogram

Ses dalgaları sayesinde kalbinizin gerçek zamanlı olarak görüntülenmesi sağlanır. Kalp kapakçıklarınızın ve kalbinizin geriye kalan kısımlarının durumu incelenir.

8.Biyopsi

Lupus hastalığını tespit edebilmek için böbreklerde iltihaplanma olup olmadığı kontrol edilmelidir be nedenle böbreklerinize biyopsi uygulanır.

Lupus hastalığı tam olarak ölümcül bir hastalık değildir. Belirli bir kesin tedavisi bulunamamasına rağmen hastaların %80-90’ı diğer ilaçlar ile birlikte lupusun etkisi azaltılarak normal yaşamlarına döndürülebilmektedir. Diğer yüzdelik dilimde kalan hastalar ise ileri düzey lupus vakalarıdır ve durumlarının kontrol edilmesi biraz daha zordur.

Lupus bağışıklık sistemi kaynaklı bir hastalıktır ve bulaşıcı değildir.

Hastaya tam kan testi, sedimentasyon testi (alyuvar çöküm hızı testi), böbrek ve karaciğer testleri, idrar testi, anti-nükleer antikor testi, boğaz röntgeni, ekodiyagram ve biyopsi yapıldıktan sonra lupus hastalığı teşhisi konursa tedavi süreci başlar.

Tedavi belirtilere bağlıdır. Belirtilere karşı uygulanacak ilaç tedavileri doktorlarca iyi bir şekilde değerlendirilir ve hastalığın seyrine göre ilaçlar ve dozları sürekli değiştirilebilir. En çok kullanılan ilaçlar şunlardır:

1.Steroid Olmayan Antienflamatuar İlaçlar

Bu tür ilaçlar lupusla birlikte ortaya çıkan ağrı, ateş ve şişmeleri önlemek için kullanılır. Bu ilaçların mide kanaması, böbrek problemleri ve kalp problemleri risklerinin artması gibi yan etkileri olabilir.

2.Sıtma İlaçları

Sıtma için kullanılan bu ilaçlar lupus hastalığını da kontrol etmede işe yarayabilir. Mide rahatsızlıkları, çok nadiren de olsa retinada hasar gibi yan etkileri olabilir.

3.Kortikosteroitler

Kortikosteroidler lupus enflamasyonlarını (iltihaplarını) engelleyebilir fakat uzun vadede genellikle kilo alma, kolay morarma, kemiklerin incelmesi, yüksek kan basıncı, diyabet ve enfeksiyon risklerinin artması gibi yan etkileri de beraberinde getirmektedir. Yan etkilerin riskleri yüksek dozlarla ve uzun vadeleri terapiyle artar.

4.Bağışıklık Sistemini Koruyucu İlaçlar

Bu ilaçlar lupus hastalığının daha ciddi etkilerinde etkili olabilir. Potansiyel yan etkileri ise enfeksiyon riskinin artması, karaciğer hasarı, doğurganlığın azalması ve kanser riskinin artmasıdır.

Lupus hastası olanlar yaşam tarzında yapacakları bazı küçük değişiklerle belirtilerin ciddileşmesini engelleyebilir.

5.Yeterli Miktarda Dinlenmek

Lupus hastaları normal yorgunluktan farklı olarak sürekli bir yorgunluk halindedir. Bu nedenle çok yorucu işlerden kaçınma, yeterli gece uykusunun yanında gün içinde de zaman zaman kısa uykulara ihtiyaç duyarlar.

6.Güneşe Karşı Hassas Olmak

Ultraviyole ışınları belirtileri şiddetlendirebildiği için hastalar şapka, uzun kollu giysiler ve pantolonlar giymeli ve güneş kremleri kullanmalıdırlar.

7.Düzenli Egzersizler Yapmak

Egzersizler kalp rahatsızlıkları ve depresyon gibi bazı riskleri asgariye indirebilir.

8.Sigara Kullanmama

Sigara kardiyovasküler hastalıkların riskini artırır ve lupusun kalp ve kan damarları üzerindeki etkilerini artırır.

9.Sağlıklı Beslenme

Sebze, meyve ve tam buğdaylılardan oluşan bir sağlıklı diyet önemlidir. Özellikle yüksek kan basıncı, böbrek hasarları veya sindirim problemleri olduğunda bazı besinsel sınırlamalar gerekli olabilir.

Bazen alternatif veya tamamlayıcı ilaçların lupus hastalarına faydaları olabilir. Bu tür ilaçları kullanmadan önce doktora danışılmalıdır. Doktorlar bu ilaçların fayda ve riskleri hakkında gerekli bilgileri verirler. İlaçlar aşağıdaki gibidir:

10.Dehidroepiandrosteron

Bu hormonu içeren katkılar lupus hastası olan bazı insanların belirtilerini azaltmak için kullanılan steroidlerin dozunu düşürmeye yarayabilmektedir.

11.Keten Tohumu

Keten tohumu alfa-linolenik asit adında vücutta enflamasyonları azaltan bir yağ asidi içerir. Bazı çalışmalar keten tohumunun lupus hastası olup da böbrek rahatsızlığı geçirenlerin böbrek fonksiyonlarında gelişmeler sağladığını göstermektedir. Keten tohumu karın şişmesi gibi bir yan etki ortaya çıkarabilir.

12.Balık Yağı

Omega-3 yağ asidi içeren balık yağı takviyeleri lupus hastaları için faydalıdır.

13.D Vitamini

D vitamini katkılı ilaçlar da lupus hastalarında olumlu etkiler bırakmaktadır.

Lupus hastalığı ile savaşmak için kullanılabilen bitkisel yöntemler vardır. Bunun yanında lupusun ilerlemesine yol açan gıdalar da mevcuttur.

Lupus için önereceğim şey kurutulmuş kiraz sapı ve karabaş. Yalnız kurutulmuş kiraz sapını ısırgan ile birlikte hazırlayın. 25-30 kurutulmuş kiraz sapını 1 bardak suda 5 dakika kaynatın. 5 dakika olduktan sonra üzerine 4-5 gram ısırgan ilave edeceksiniz. Bu şekilde 3-4 dakika kaynatmaya devam edin. Bunu sabahları öğleden evvel için. Akşam yatmadan önce ise 6 başak karabaş bitkisini 150 ml suda kaynatıp için.

İbrahim Saraçoğlu

Profesör Doktor

1.Uzak durulması gereken gıdalar

• Glüten
• Trans yağ içeren yiyecekler
• Aşırı şeker tüketimi
• Alkol ve aşırı kafein

2.Yararlı Gıdalar ve Bitkiler

Taze meyveler ve sebzeler: İltihaplanma riskinizi azaltarak lupus hastalığının etkilerini azaltır.

3.Kalsiyum

Lupus tedavisi için ilaç kullanıyorsanız bu ilaçların yen etkisi olarak uzun vadede kemik erimesi ile karşılaşabilirsiniz. Bunu önlemek için kalsiyum içeren gıdalar tüketin.

4.Hindistan cevizi yağı

Hindistan cevizi yağı içerdiği besleyici gıdalar ile tiroit bezlerinizi korur ve düzgün bir şekilde çalışmalarına yardım eder.

5.Zencefil

Zencefil iltihaplanmaya yol açan otoimmun hastalıklar ile savaşma konusunda kanıtlanmış bir çözümdür. Kullanımı; 1 çay kaşığı zencefil tozunu 1 bardak süte ekleyin ve kaynatın. İsterseniz saf bal ile tatlandırabilirsiniz. Bunu günde bir ya da iki defa için.

6.Tarçın

Tarçın bir diğer iltihaplanma önleyicidir. Lupusun etkileri ile savaşma konusunda yardımcı olur. Kullanımı; Yemeklerinize katarak kullanabilirsiniz.

7.Egzersiz

Lupus eklemlerde iltihaplanmaya yol açar. Bu durumun etkilerini azalmak için egzersiz yapabilirsiniz.

8.D Vitamini

D3 vitamini eksikliği lupus ile bağdaştırılan bir durumdur. Bu nedenle D vitamini almanız sizin için iyi olacaktır. D vitaminini peynir, yumurta sarısı, mantarlar ve güneş ışınlarından alabilirsiniz.