Makattan kan gelmesinin nedeni çoğu zaman makattaki veya kalın bağırsağın sonlarındaki damar şişkinlikleri, yara veya iltihaplardır. Çoğu vaka kısa bir sürede iyileşir, ancak özel tedavi gerektiren bir durum da söz konusu olabilir.
Makattan Kan Gelmesi Belirtileri
Makattan kan gelmesine neden olan hastalığa bağlı olarak aşağıdaki farklı belirtiler ortaya çıkabilir:
- Kan dışkıda kırmızı renkte fark edilebilir.
- Dışkı kestane renginde veya katran gibi olabilir.
- Sadece tuvalet kağıdında fark edilebilen kanamalar olabilir.
Makattan kan gelmesi ile birlikte görülebilecek diğer belirtiler şunlardır:
- İshal
- Karın krampları
- Makatta baskı hissi
- Ağrı (olmayabilir de)
Aşağıdaki belirtiler ise çok miktarda kan kaybedildiği anlamına gelebilir:
- Aniden ayağa kalkınca baş dönmesi
- Baygınlık geçirme veya bayılma
- Yorgunluk, kan değerlerinde düşüklük gibi kansızlık belirtileri
- Tansiyon düşüklüğü
Makattan Kan Gelmesi Nedenleri
1) Basur
Basur (hemoroid) makattan kan gelmesinin en sık karşılaşılan nedenidir. Basurun nedeni makat bölgesindeki ve kalın bağırsak sonundaki damarların şişmesidir. Dışkıda parlak kırmızı renkte kana ve tuvalet kağıdında kan görülmesine neden olabilir. Makat civarında kaşıntıya da neden olur.
Aşağıdaki etkenler basuru tetikleyebilir:
- Yeterince lifli gıda almamak veya iltihaplı bağırsak hastalıkları gibi nedenlerle kabızlık yaşamak, tuvalette uzun süre kalmak
- Uzun süreli ishal
- Aşırı kilolu olmak
- Yaşlılık, bağ dokularının zayıflaması
- Hamilelik
- Sürekli ağır kaldırmak
- Kalıcı öksürükler, tekrarlayan kusmalar
- Uzun süre oturmak
2) Makat Çatlakları Ve Yırtıkları
Anal fissür denilen makat çatlakları sık sık makattan kan gelmesine neden olmaktadır. Ağrılı olabilir, makat bölgesindeki cildin hassaslaşmasına neden olabilir. Kanama genellikle bir süre sonra durur. Aşağıdaki etkenler makat çatlağına neden olabilir:
- Kabızlık
- Uzun süreli ishal
- Ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları
- Hamilelik ve doğum
- Nadiren frengi veya bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Anüsteki büzücü kasların beklenmedik şekilde gergin olması
Anal fissürler sürekli tuvalete çıkma ihtiyacı varmış gibi hissettirebilirler. Birkaç hafta içerisinde tamamen iyileşecektir.
3) Anal Fistüller
Anal fistül kalın bağırsak sonu ile makat arasında meydana gelen kanal benzeri doku değişimidir. Çoğu zaman makatın iç tarafında oluşan apselerden kaynaklanır. Bu apseler içi bakteri dolu iltihaplı keseciklerdir. Neden oluştukları tam bilinmemektedir.
4) Kolon Kanseri
Makattan kan gelmesinin nedeni nadiren kolon kanseri olmaktadır. Kolon kanseri aşağıdaki nedenlerle tetiklenebilir:
- Kırmızı et veya işlenmiş gıda tüketmek
- Sigara
- Alkol
- Aşırı kilolu olmak
- Hareketsizlik
- İltihaplı bağırsak hastalıkları
5) Diğer Nedenler
Aşağıdaki etkenler de makattan kan gelmesine neden olabilmektedir:
- Divertikülit: Kalın bağırsak yüzeyindeki çıkıntıların iltihap kapması durumudur. Lifli gıda tüketilmezse tetiklenebilir.
- Kolon polipi: Kolon kanserine de neden olabilen, kalın bağırsak ve rektum mukozasının anormal büyümesi ile ortaya çıkan yapılardır.
- Kolon ve rektum polip alma ameliyatı, diğer cerrahi müdahaleler
Mide ülseri, yaralanma vb. nedenlerle ağız, yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı veya ince bağırsakta oluşan kanamalar da makattan kan gelmesine neden olabilir. Ancak kırmızı renkte görülebilmesi için kanamanın aşırı miktarda olması gerekir. Bu durumda acilen hastaneye gidilmelidir.
Makattan Kan Gelmesi Tedavisi
1) Genel Öneriler
Aşağıdaki önlemler çoğu makattan kan gelmesi vakasının daha kısa sürede iyileşmesini sağlayacaktır:
- Lifli beslenin, kabızlığı giderin. Bu amaçla tahıl, meyve ve sebze tüketin.
- Bol su için.
- Çay, kahve ve kola gibi kafeinli ürünler tüketmeyin.
- Tuvalete oturulduğunda ıkınmak basuru, yırtıkları artırabilir.
- Kuru değil nemli tuvalet kağıdı kullanın.
- Tuvalet kağıdını silerek değil, küçük dokunuşlarla kullanın.
- Kabızlığı gidermek için laksatif ilaçlar kullanılabilir.
2) Hastalık Tedavileri
Basur Tedavisi: Çoğu basur oluşumları birkaç gün içerisinde kendiliğinden düzelir. İleri seviyedeki vakalarda hemoroid ameliyatı gerekli olabilmektedir.
- Tek seferde bir haftadan uzun süreli olmamak şartıyla kortikosteroid kremler kullanılabilir. Kaşıntıyı ve iltihabı azaltacaktır.
- Parasetamol ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler kullanılabilir. Kanama fazla ise kan sulandırıcı etkisi olan (ibuprofen ve aspirin gibi) ilaçlar kullanılmamalıdır.
- Şişen damarların çevresinde baskı oluşturarak kan akışını zayıflatacak bandaj tedavisi talep edilebilir. Aynı etki için skleroterapi yöntemi ile kimyasallar şırınga edilebilir.
Makat yırtığı tedavisi: Çoğu zaman özel bir tedavi gerekmez. Genel önlemler çoğu vakanın iyileşmesini sağlayacaktır. Nadiren aşağıdaki tedaviler de gerekli olabilir:
- Uyuşturucu etkili kremler kullanılabilir.
- Doktor önerisi ile gliseril trinitrat kullanılabilir. Kan damarlarını genişleterek yaralanan bölgenin hızlı beslenmesini ve çabuk iyileşmesini sağlar.
- Anüsteki kasların kontrolsüz kasılmalarını önlemek için botoks şırınga edilebilir.
3) Cerrahi Müdahale
Anal fistüller için genellikle cerrahi müdahale gerekmektedir. Şiddetli bağırsak iltihapları, kolon polipi veya kolon kanseri gibi bazı nadir vakalarda da kalın bağırsağın bir kısmının alındığı (kolonektomi) cerrahi müdahaleler gerekebilmektedir. Böylece anüs çevresindeki kanama ortadan kalkar.
