Menenjit (Beyin Zarı İltihabı) Erken Teşhis Hayat Kurtarır

Menenjitin en yaygın nedenleri virüs ve bakteri enfeksiyonudur.

Diğer nedenler:

• Kanser
• Kimyasal tahriş
• Mantar
• İlaç alerjisi

Bazı virüs ve bakteri menenjitleri bulaşıcıdır. Bunlar öksürme, hapşırma ya da yakın temas ile meydana gelir.

Başlangıçta virüs ve bakteri menenjitlerinin belirtileri benzerdir. Ancak bakteri menenjitleri genellikle daha ağırdır. Belirtiler yaşınıza bağlı olarak değişebilir.

Virüs Menenjiti Belirtileri

Çocuklardaki belirtiler:

• İştah kaybı
• Asabiyet
• Uykulu olma
• Uyuklama
• Ateş

Yetişkinlerdeki belirtiler:

• Baş ağrısı
• Ateş
• Boyun tutulması
• Nöbet
• Parlak ışığa karşı hassasiyet
• Uykulu olma
• Uyuklama
• Bulantı ve kusma
• İştah kaybı

Bakteriyel Menenjit Belirtileri

Bakteriyel menenjit belirtileri aniden ortaya çıkar.

• Değişken mental durum
• Bulantı
• Kusma
• Işığa hassasiyet
• Asabiyet
• Baş ağrısı
• Ateş
• Soğuk terleme
• Boyun tutulması
• Ciltte morluğa benzer renkler
• Uykulu olma
• Uyuklama
• Menenjit Kızarıklığı

Bakteriyel menenjitin son aşama belirtilerinden biriside deride meydana gelen soluk renkli kızarıklıklardır. Meningokoksik menenjit enfeksiyonun kan içerisinde üremesi kılcal damarlara zarar verir. Kılcal damarların hasar alması hafif kan sızıntılarına neden olur. Bunlar solgun pembe, kırmızı ya da mor kızarıklıklara neden olur. Bu kızarıklıklar görünüşleri nedeniyle kolaylıkla morarma ile karıştırılabilir.

Enfeksiyon yayılıp kötüleştikçe kızarıklıklar daha belirgin bir hal alır. Avuç içi ve ağız içi gibi rengi açık olan bölgelerde kızarıklıklar daha kolay görülür

Eğer bu belirtileri fark ederseniz acil olarak medikal yardıma başvurun. Bakteriyel ve virüs menenjitleri ölümcül olabilir. Nasıl hissettiğinize bakılarak bakteriyel mi yoksa virüs menenjitimi olduğunuzu bilmenizin imkânı yoktur.

Mantar Menenjitinin Belirtileri

• Bulantı
• Kusma
• Işığa hassasiyet
• Ateş
• Baş ağrısı
• Kafa kaşıklığı ve denge bozukluğu

Virüs ve bakteri enfeksiyonları en yaygın menenjit nedenleridir. Menenjitin çeşitli formları vardır. Kanser ile bağlantısı olan mantar enfeksiyonları daha nadir olarak görülür.

Virüs Menenjiti

En yaygın görülen virüs menenjitidir. Vakaların %85’ini oluşturmaktadır. Bunlar yaz ve sonbahar yaygındır.

• Koksakivirüs A
• Koksakivirüs B
• Ekovirüs

Enterovirüs kategorisinde bulunan virüsler her yıl 10-15 milyon vakaya neden olmaktadır. Ancak bu enfeksiyona sahip olan kişilerin küçük bir bölümü menenjit yaşamaktadır.

Menenjite neden olan diğer virüsler:

• Batı Nil virüsü
• Enflüanza
• Kabakulak
• HIV
• Kızamık
• Herpes virüsü
• Colorado kene ateşi

Bakteriyel Menenjitler

Bakteriyel menenjitler bulaşıcıdır ve belirli bakterilerin enfeksiyonlarından kaynaklanır. Eğer tedavi edilmez ise ölümcül olmaktadır. Çocuklarda %5-40 aralığında ve yetişkinlerde %20-50 arası vakada ölüm gerçekleşmektedir.

Menenjite neden olan yaygın bakteriler:

• Streptococcus pneumoniae
• Neisseria meningiditis
• Haemophilus influenza
• Listeria monocytogenes
• Staphycoccus aureus

Mantar Menenjiti

Mantar menenjiti nadirdir. Vücudu etkileyen ve ardından kan dolaşımını etkileyerek beyin ya da omuriliğe yayılır.

Menenjite neden olan mantar çeşitleri:

• Cryptococcus
• Blastomyces
• Histoplasma
• Coccidiodies

Parazit Menenjiti

Bu bakteri çeşidi virüs ya da bakteri menenjitine göre daha az görülür ve çamur, dışkı ve bazı hayvanlarda görülen parazitler nedeniyle meydana gelir.

Eozinofilik menenjit adı verilen tür diğerlerine oranlar daha nadir görülür.

Parazit menenjitinin başlıca kaynakları:

• Angiostrongylus cantonesis
• Baylisascaris procynosis
• Gnathostoma spinigerum

Parazit menenjitleri kişiden kişiye bulaşmaktadır. Bu parazitler yiyeceklerin ya da hayvanların üzerinde saklanır ve sonradan insanlara bulaşır.

Bulaşıcı Olmayan Menenjit

Bulaşıcı olmayan menenjitler enfeksiyondan kaynaklanmaz. Bu menenjitler diğer hastalıklardan kaynaklanır.

Bu hastalıklar:

• Lupus
• Baş yaralanmaları
• Beyin ameliyatı
• Kanser
• Belirli ilaçlar

Her menenjit vakasının ufak değişiklikte nedenleri bulunur. Bakteri, mantar, virüs ya da parazitler kan dolaşımı nedeniyle beyin ya da omuriliğe ulaşır. Bulaşıcı olmayan menenjitler fiziksel sakatlık ya da sorunların sonucunda oluşur ve enfeksiyon içermez.

Bazı bakteriyel menenjit çeşitleri için aşı vardır. Meningokoksik menenjit aşısı olan menenjitlere bir örnektir. Virüs enfeksiyonları daha yaygın olsa da bakteri menenjitleri tedavi edilmediği zaman daha tehlikeli olmaktadır. Bu nedenle iki ana menenjit aşısı bakteriyel menenjit içindir.

Menenjit aşılarının yan etkileri ağrı, kızarıklık ve yanmadır. Bazı kişilerde düşük seviyede ateş bir ya da iki gün devam edebilir. Soğuk terleme, baş ağrısı ve yorgunluk da mümkündür.

• Meningokoksik menenjit için kimler aşı olabilir?
• Yurtta yaşayan birinci sınıf üniversite öğrencileri
• 11-12 yaşındaki ergenler
• Meningokoksik hastalıkların bulunduğu yerlere seyahat edenler
• 2 yaşından büyük ve bağışıklık sisteminde sorun olan çocuklar

Tedavi menenjitin nedenine bağlıdır.

• Bakteriyel menenjitler acil olarak hastaneye yatırılması gerektirir. Erken teşhis beyin hasarı ve ölüm riskini azaltır. Bakteriyel menenjitler antibiyotik ile tedavi edilir.
• Mantar menenjitleri antifungal ilaçlar ile tedavi edilir.
• Parazit menenjitlerinde ise belirtiler ya da enfeksiyonun kendisi tedavi edilir. Nedene bağlı olarak antibiyotikler kullanılabilir. Eğer kötüleşme olursa doktor enfeksiyonun kendisini tedavi etmeyi deneyebilir.
• Virüs menenjitleri kendiliğinden iyileşir. Ancak bazı vakalarda damar yolu ile antivirüs ilaçlar verilir.

Menenjit vakalarının çoğu bulaşıcı değildir. Mantar, parazit ve bulaşıcı olmayan parazit çeşitleri bulaşıcı değildir. Virüs menenjitleri bulaşıcıdır. Bunlar sıvı, mukus, dışkı ve salya ile doğrudan temas ile bulaşır. Hapşırma ve öksürme sonucu çevreye yayılan damlacıklar da bulaşmaya neden olmaktadır.

Bakteriyel menenjit en ciddi menenjit çeşididir. Bireylerin teması ile bulaşmaktadır. Okul, kreş, askeri barakalar, hastaneler ve okul yurtları noktalardır.

Bebeklerde Menenjit (Beyin Zarı İltihabı)

Menenjit olan bebekler farklı belirtiler gösterebilir.

• Ateş
• Sarılık
• Vücut ya da boyun tutulması
• Tiz sesli ağlama
• Avutulamayan davranışlar
• Uykulu olması ya da uyanmada sorun yaşaması
• Asabi ve huysuz olması
• Emzirme sırasında iyi emememesi

Bebeklerde virüs menenjiti yaygındır. Soğuk algınlığı ve grip kaynaklı olarak meydana gelebilir.

Bakteriyel menenjit yaygın ve hayati tehlikesi olan türdür. Sinüs enfeksiyonunun dâhi kan dolaşımına dahil olması menenjite yol açabilir.

Çocuklarda Menenjit (Beyin Zarı İltihabı)

Okul yaşındaki çocuklarda menenjit daha yaygındır. Virüs ve bakteri menenjitlerinin belirtileri çocuklarda benzerdir.

• Ani ateş
• Vücut ve boyun ağrısı
• Kafa karışıklığı
• Bulantı
• Kusma
• Yorgunluk

Yetişkinlerde Menenjit (Beyin Zarı İltihabı)

Menenjit türlerinin çoğu yetişkinliğin ilk yıllarından sonra azalır. Bunun nedeni faktörlerin genelinin değişmesidir. Okulun bitmesi ile kalabalık alanlarda bulunma süreleri azalmaktadır.

Ancak riskler 60 yaşın ardından artmaktadır. Bunun nedeni hastalıkların bağışıklık sistemini zayıflatmasıdır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması menenjit gelişimi riskini arttırır.

Menenjit teşhisi sağlık geçmişi ve fiziksel muayene ile başlar. Yaş, yurtta kalmak ve kreşe gitmek önemli ipuçlarıdır.

Fiziksel muayene sırasında doktorun inceleyecekleri:

• Ateş
• Kalp ritminin artması
• Boyun tutulması
• Bilinç azalması

Omurilikten sıvı alınması doktorunuzun sinir sisteminde oluşan baskıyı incelemesine olanak sağlar. Ayrıca iltihaplanma ya da bakteri izlerini de ortaya çıkartır.

Diğer testler:

• Kan kültürü
• Toplam kan sayımı
• Göğüs X-Ray
• Bilgisayarlı tomografi

Doktorunuz ayrıca bardak testi de isteyebilir. Bu test için doktorunuz bir testi menenjit kızarıklıkları üzerinde yuvarlar. Eğer kızarıklık solmaz ise menenjit kızarıklığı olma riski yüksektir.

Özellikle risk gruplarında bulunan kişilerin sağlıklı yaşam alışkanlıklarına sahip olması riski azaltacaktır.

Yapılması gerekenler:

• Sigarayı bırakmak
• Yeteri kadar dinlenmek
• Hasta kişiler ile temastan kaçınmak

Eğer menenjit olan kişiler ile yakın temas halinde iseniz doktorunuz önleme amaçlı antibiyotik verecektir.

Menenjit aşıları:

• Hib aşısı
• Pneumocaccal conjugate aşısı
• Meningokok aşısı

• Nöbet
• Duyma kaybı
• Görüş sorunları
• Hafıza sorunları
• Artirit
• Migren ağrıları
• Beyin hasarı
• Beyinde su toplanması
• Subdural Ampiyem

Menenjit enfeksiyonları kan dolaşımında bakteri oluşumuna neden olabilir. Bu bakteriler çoğalır ve toksin salgılar. Bu toksinler damarlara zarar verir ve karmaşıklıklara yol açar.

Pnömokokkal menenjit nadir ancak hayati tehlikesi olan bir hastalıktır. Tedavi olsa bile hastaların %20’si hayatını kaybetmektedir.

Streptococcus pneumoniae bakterisini bireylerin yaklaşık olarak %40’ının boğazında ve burunun arka tarafında saklanır. Bu bakteri sinüzit ve enfeksiyonların yaygın nedenidir.

Ciddi menenjitin belirtileri:

• Soğuk terleme
• Yüksek ateş
• Kusma
• Göğüs ağrısı
• Bağ ağrısı
• Öksürme
• Zayıf düşmek
• Oryantasyon bozukluğu

Zayıf Bağışıklık Sistemi

Bağışıklık yetersizliği olan kişiler daha savunmasız durumdadır.

Bağışıklık sistemini zayıf düşüren durumlar:

• HIV/AIDS
• Otoimmun hastalıklar
• Kemoterapi
• Organ ve ilik nakli

Toplu Yaşam

• Yurt ortamı
• Baraka
• Yatılı okullar
• Kreşler

Hamilelik

Yaş

Bütün yaşlar risk altında olsa da en çok 5 yaş altı ve 60 yaş üstü bireyler risk altındadır.

Kaynak: Healthline