Menisküs Yırtığı: Diz ve Kova Sapı Yırtığı

Kova sapı yırtığı dizinizi etkileyen bir menüsküs yırtığı çeşididir. Artroskopi Teknikleri dergisine göre menüsküs yırtıklarının %10’unu kova sapı yırtıkları oluşturmaktadır. Bu yırtık çeşidi genel olarak genç erkekleri etkilemektedir. Menüsküs yırtığının pek çok çeşidinin olmasına rağmen tedavisi en zor olanı budur.

• Dizinizde iki adet menüsküs bulunur, mediyal ve lateral.  Medial menüsküsünüz C harfi şeklindedir ve dizin iç kısmını korur. Lateral menüsküsünüz U harfi şeklindedir ve dizinizin dış kısmını korur. İki menüsküsünüz de diz ekleminizdeki baskıyı azaltmak için vardır. Ancak menüsküsler yırtılmaya maruz kalırlar.
• Kova sapı yırtığı en çok medial menüsküsünüzün iç kısmında oluşan tam kalınlıkta bir yırtıktır. Kova sapı adı verilmesinin sebebi yırtığın menüsküsün tamamında oluşması ve tam olarak kova sapı gibi sallanmasıdır. Bazen yırtılan menüsküs ters döner ve diz ekleminin arasında sıkışır.
• Menüsküs yırtığının baş belirtisi ağrı ve rahatsızlıktır. Ağrı bazen bütün dizde oluşurken bazı durumlarda ise eklemin belirli noktalarına oluşur. Kova sapı menüsküs yırtığına eşlik eden diğer belirti ise dizin kitlenmesidir. Bu durum diziniziz bükülmenin ardından tam olarak düz konuma gelememesi nedeniyle oluşur.

Diğer belirtiler:

• Sertlik
• Darlık
• Şişme

Kova sapı yırtığına genellikle ön çapraz bağ yırtılması da eşlik eder. Ön çapraz bağ yırtığını işaret eden bazı belirtiler:

• Dizde ağırlık tutma sorunu
• Diz istikrarsızlığı
• Diz hareket ettiği zaman yerinden çıkma hissi
• Şiddetli ağrı

İki vakada hareketliliğe tekrar kavuşabilmek adına doktor tedavisi gerektirir.

Kova sapı menüsküs yırtığı her yaşta ve cinsiyette meydana gelebilir ancak en çok gençlerde ve spor aktiviteleri ile ilgilenenlerde görülür. Menüsküs yırtıkları genel olarak dönme sakatlıklar ile ortaya çıkarlar. Örneğin; düz olmayan bir yere basmak sonucu ani ağırlık değişimi ya da ani dönme sonucu meydana gelir. Menüsküsler genellikle 30 yaşlarında zayıflamaya başlar.

Kova sapı yırtığının diğer nedenleri.

• Merdiven çıkmak
• Squat yapmak
• Yürürken yanlış adım atmak ve dizi bükmek

Bazen kova sapı yırtığı dejeneratif hastalıklar sebebiyle kronik hale gelebilir.

Eğer aktivite sırasında dizinizde ani bir tok ses, ağrı, şişme hissederseniz ya da diz kilitlenmesi meydana gelirse doktora başvurmalısınız. Doktorunuz belirtilerinizi sorar ve gerekirse görüntüleme testi ister. Genel olarak MRI testi istenir. Ön çapraz bağ yırtılmasını doktorunuz bu sayede daha rahat belirleyebilir.

Doktorlar çok nadir istisnalar meydana gelmediği sürece tedavi için ameliyatı önerirler. İlk olarak kronik olmuşsa doktorunuz ameliyatı önermeyecektir ve kireçlenmeniz varsa ameliyat olmanız belirtilerinizin geçmesine yardımcı olmayacaktır.

Koruyucu tedavi menüsküs yırtığınızın nerede olduğuna ve seviyesine göre en iyi çareniz olabilir. Bu tedavi dinlenme, düzenli buz tedavisi ve iltihaplanma engelleyici ilaçları içerir.

Doktorların kullandığı diğer bir yöntem ise zengin trombosit içerikli plazma terapisidir. Bu ameliyatsız bir tedavi yöntemidir. Bir çalışmada 43 yaşında kova sapı menüsküs yırtılması olan hastanın trombosit içerikli plazma terapisi sayesinde iyileştiği rapor edilmiştir. Umut verici olsa bile sonuçlar her zaman doğru olmayabilir. Araştırmalar hala devam etmektedir.

*Ameliyat seçenekleri

• Doktorlar menüsküs yırtıklarını ameliyat sayesinde ideal olarak tedavi edebilmektedir. Bu ameliyatın adı diz artroskopidir. Bu yöntemde diz eklemindeki sorunların düzeltilmesi için küçük kesikler atılır ve gerekli araç gereçler yerleştirilir. Eğer mümkünse zarar görmüş bölümler tekrar birleştirilir.
• Bazen doktor zararı düzeltemeyebilir. Bu durumda enfekte olan bölümler çıkartılır. Bu durum belirtilerinizi azalmakla beraber erken kireçlenmeye yol açabilir.
•   Artroskopi Teknikleri dergisine göre insanların çoğu ameliyattan 4-5 ay sonra spor aktivitelerine dönebilmektedir.