Metabolik Bunama (Metabolik Demans) Yaşlılığın Sonucu Değildir…

Metabolik bunamanın belirtileri herkesi farklı bir şekilde etkiler. Ancak, bunama genellikle kafa karışıklığına ve düşüncelerde değişikliklere yol açar. Bu değişiklikler birkaç dakika veya birkaç ay boyunca devam edebilir. Hastalığın ilk aşamalarında kafa karışıklıkları orta seviyede olur ve hemen fark edilmez. Bunama ilerledikçe belirtiler daha belirgin hale gelebilir. Bu belirtiler, sizin kendinize bakmanıza engel olabilir. Bunamanın ilerleyen aşamalarında yaygın olarak görülen bazı belirtiler vardır.

Bu durumun örnekleri:
Yemek pişirme, kıyafetleri yıkama gibi basit işlerin yapılamaması
Market gibi aşina olunan yerlerde kaybolma
Aşina olunan eşyaların adlandırılamaması
Eşyaları yanlış yerleştirme
Duygu durumunda değişiklikler
Kişilikte değişiklikler
Sosyal becerilerde azalma

İlerleyen aşama belirtileri:
Kişinin geçmişini ve yaşadığı önemli olayları unutması
Yemek pişirme, banyo yapma ve giyinme gibi basit işlerin yapılamaması
Okumada ve yazmada zorlanma
Halüsinasyon görme
Tartışmacı ve şiddet içeren davranışlar
Tehlikenin tanımlanamaması
Sosyal temastan uzak durma
Kelimeleri doğru bir şekilde telaffuz edememe

Metabolik bunamaya, vücudunuzda yaşanan normal fiziksel ve kimyasal değişikliklere neden olan çeşitli hastalıklar yol açabilir.

Metabolik bunamaya neden olan durumlara bazı örnekler:
Addison veya Cushing hastalığı gibi endokrin hastalıkları
Kurşun, arsenik ya da cıva gibi ağır metallere maruz kalmak
Uzun süre kan şekerinin düşük olması
Kandaki kalsiyum seviyesinin yüksek olmasına neden olan hiperparatiroidizm
Tiroit hormonu seviyesinin düşük ya da yüksek olması
Karaciğerde siroz
B1 ve B12 gibi vitaminlerin eksikliği

Metabolik bunamanın teşhis edilmesi için hem bunamanın hem de metabolizmadaki sorunların teşhis edilmesi gerekir. Bunama, doktorunuz tarafından teşhis edilir. Doktorunuz yaşadığınız belirtileri ve sağlık geçmişinizi inceleyecektir. Doktorunuz sinir sisteminizi muayene etmek için nörolojik bir muayene de yapabilir.

Bunama teşhisi konduysa doktorunuz daha başka testler de isteyebilir. Bu testler durumunuza metabolik bir sorunun neden olup olmadığının anlaşılması için kullanılır.

Metabolik hastalıkların teşhis edilmesinde yaygın olarak kullanılan kan testleri:
Amonyak seviyesi
Elektrolit seviyesi
Kandaki şeker seviyesi
Kanda üre nitrojen ve kreatinin seviyelerinin ölçülerek böbrek fonksiyonlarının kontrol edilmesi
Karaciğer fonksiyon testi
Tiroit fonksiyon testi
B12 vitamini seviyesi
Doktorunuz şu testleri de isteyebilir:
Omurilikten sıvı alınması
İdrar tahlili
Beslenme değerlendirmesi
Beyin tümörü gibi diğer durumların elenmesi için baş tomografisi ya da MR’ı

Tüm bu testlerden toplanan bilgiler, doktorunuzun size metabolik bunama olup olmadığına karar verebilmesine yardımcı olur.

Metabolik bunamanın herhangi bir tedavisi yoktur. Tedavi, hastalığın belirtilerinin geçirilmesine yöneliktir. Alzheimer hastalığı gibi bunamanın diğer türlerini iyileştirmek için ilaçlar geliştirilmiştir. Bu ilaçların metabolik bunama üzerinde etkili olduğu gösterilmemiştir. Ancak, bunamaya metabolik durumlar neden oluyorsa hastalık genellikle iyileştirilebilir.

Tedavide, bunamaya neden olan sağlık durumunun kontrol altına alınması vardır. Diyabetiniz varsa hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak için kan şekerinin kontrol altına alınması iyi olacaktır. Hastalığın iyileşmesi yaşadığınız belirtilerin ciddiyetine ve beyinde oluşan hasarın boyutuna bağlıdır. Bazen, beslenme eksikliklerinin ya da yüksek tansiyonun neden olduğu bunamanın ilerlemesi durdurulabilir ve hatta tersine çevrilebilir. Hastalığın tersine çevrilmesi, beyinde oluşan hasarın ne kadar olduğuna bağlıdır.

Metabolik bunama, metabolizmada değişikliklerin sonucunda ortaya çıkar. Metabolizmadaki değişimler genellikle diyabet ya da tiroit hastalıkları gibi hastalıklarla ilişkilendirilirler. Metabolik ve hipotiroidi ya da diyabet gibi endokrinolojik hastalıkların kontrol altına alınması metabolik bunamayı önlemenize yardımcı olur.

Kaynak: Healthline