Mide fıtığı (hiatal herni) özellikle 50 yaş üzeri kişilerde sık karşılaşılan bir sorundur. Midenin bir kısmının göğüs kafesine taşması durumudur. Bu taşma çoğu mide fıtığı hastasında aralıklarla oluşur, nadir durumlarda sürekli öyle kalır.
Diyafram kası karın ile göğü kafesini birbirinden ayırır, nefes almamızı sağlar. Yemek borumuz diyaframın içinden geçerek ağzımız ile midemizi birleştirir. Mide çeşitli nedenlerle bu geçiş yerinden diyafram kasını yukarı doğru zorlarsa mide fıtığı oluşur.
Mide Fıtığı Belirtileri
Çoğu mide fıtığı hiçbir belirti göstermez. Oluşan belirtiler ise genellikle hafif seyreder.
Mide fıtığı asit reflüsüne neden olabilir. Bu rahatsızlıkta mide asidi yukarı çıkarak mide girişini, yemek borusunu ve boğazı tahriş etmektedir. Göğüs ağrısı ve yanmasına neden olan bu durum sigara, alkol veya kahve içince, çikolata yiyince artış gösterir.
Mide fıtığının diğer belirtileri şunlardır:
- Mide bulantısı, üst karın ağrısı
- Nefes alırken hırıltı veya öksürük oluşması
- Ağzın tükürükle dolması
- Yutkunma güçlüğü
- Geğirme, hıçkırık
- Kusma
- Yorgunluk
Bu belirtilerin bir kısmı asit reflüsünde de görülür. Mide fıtığı veya asit reflüsü ayrı ayrı meydana gelebilir ancak sık sık birlikte görülür.
Sabit mide fıtığı vakalarında nadiren fıtık çevresindeki kan akışı kısıtlanarak çok şiddetli ağrı ve ciddi hastalıklara yol açar. Bu durumda acilen tıbbi destek alınmalıdır.
Mide Fıtığının Nedenleri
Mide fıtığının kesin nedeni net olarak tespit edilememiştir. Ancak yapılan araştırmalar aşağıdaki nedenlerin dolaylı olarak etkili olduğunu göstermiştir:
1) Karın Basıncının Artması
Karın iç basıncında artış meydana getiren aşağıdaki durumlar mideyi zorlayarak yukarı doğru baskı yapmasına neden olabilmektedir:
- Fazla kilolu olmak veya aniden kilo almak
- Hamilelik
- Duruş bozuklukları
- Ağır kaldırma ve ağır egzersizler
- Sürekli ve güçlü öksürükler
- Ani hapşırma
- Kabızlık sonucu oluşan şişkinlik ve gerginlik
2) Genetik Faktörler
Mide fıtığının nedeni en genel anlamı ile midenin yukarı doğru ilerleyip baloncuk oluşturmasına izin veren zayıf kas dokularıdır diyebiliriz.
Bazı kişilerde yemek borusu beklenmedik şekilde diyafram kasına yeterince güçlü bağlanmaz. Bu faktörler ancak kalıtsal olarak aktarılan vücut kodları ile açıklanabilmektedir.
3) Asit Reflüsü ve Diğer Nedenler
Asit reflüsü yüzünden yemek borusunun tahriş olarak kısalıp mideyi yukarı doğru çekmesi mide fıtığına neden olabilir. Yani asit reflüsü mide fıtığının hem nedeni hem de belirtisi olabilir. Dolayısıyla sigara gibi asit reflüsüne yol açan etkenler mide fıtığına da neden olabilir.
Ayrıca şu durumlar mide fıtığına neden olabilir:
- Mide veya yemek borusu iltihabı
- Mide ve diyafram bölgesine alınan darbeler ve bölgede oluşan yaralar
- Yaşlanma
Mide Fıtığının Tedavisi
1) Yaşam Tarzı Önerileri
Mide fıtığının belirtilerinden kurtulmak için hayatınızda bir takım değişiklikler yapmanız gerekir:
- Ağır kaldırmayın, açma germe hareketlerini yaparken vücudunuzu çok zorlamayın ve mümkün olduğu kadar öne doğru çok fazla eğilmeyin.
- Oturma duruşunuz (postürünüz) düzgün olsun. Kambur oturmayın.
- Haftada en az beş gün yarım saat süre ile orta tempolu egzersizler yapın.
- Uyurken başınız 10-15 cm yukarıda olsun.
- Yaslanma ve oturma içeren aktivitelerden çok yürüme içeren aktiviteler yapın.
- Fazla kilolarınızda kurtulun.
2) Beslenme Önerileri
Aşağıdaki besinleri olabildiğince azaltın, mümkünse uzak durun:
- Kafein
- Çikolata
- Kızarmış veya yağlı yiyecekler
- Nane ve türevleri
- Alkol
- Baharatlı gıdalar
- Soğan, domates, asitli meyveler
Uykudan önceki 2-3 saat içinde yemek yemeyin. Tek öğünde çok fazla yemektense azar azar ama sık yiyin.
3) İlaç Tedavisi
Proton pompa inhibitörü ilaçlar sayesinde mide asidi miktarı düşürülmektedir. Böylece çoğu mide fıtığı belirtisi giderilir. İlaç örneklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Omeprazole (Prilosec)
- Lansoprazole (Prevacid)
- Pantoprazole (Protonix)
- Rabeprazole (Aciphex)
- Esomeprazole (Nexium)
Aniden beliren mide fıtığı belirtileri için Mylanta, Maalox, Gaviscon, Tums gibi antiasit ilaçlar kullanabilirsiniz. Mide fıtığı şikayetiniz sürekli ise Zantac, Tagament, Pepcid veya Axid gibi antiasit ilaçlar kullanarak belirtilerinizi yatıştırabilirsiniz.
Bu ilaçları kullanmadan önce hamilelik, başka ilaçlar kullanmak, kronik rahatsızlık vb. durumunuz varsa zararlı olmayacağından emin olmak için eczacınıza veya doktorunuza danışınız.
4) Cerrahi Müdahale
İfade ettiğimiz ilaç tedavileri sayesinde genellikle cerrahi müdahaleye gerek kalmamaktadır. Ancak ilaç tedavisinin yanıt vermediği vakalarda veya mide fıtığı yüzünden idrar yolu tıkanması, ülser, mide kanaması ve akciğer iltihabı gibi hastalıklara yakalanan kişilerde cerrahi operasyon gerekli hale gelir.
Operasyon laparoskopik destekle olabildiğince küçük açıklıklar sağlanarak yüksek başarı oranları ile gerçekleştirilmektedir.
