Mikrodalga Fırınlarla İlgili Sık Sorulan Sorular

1940’lı yıllarda Percy Spencer, mikrodalgaları üreten magnetronu test ediyordu. Bu sırada elindeki çikolatanın eridiğini fark etti.

Bu kaza, bugün çok sık kullandığımız teknolojik bir ürünün icadına yol açmış oldu. Yıllar içinde bu mutfak aleti, işlerimizi çok daha kolaylaştırır hale geldi.

Yine de mikrodalga fırınlar hakkındaki sorular pek çok kişinin kafasını bulandırmakta. Bu fırınlarda kullanılan radyasyon insanlar için güvenli mi? Aynı radyasyon, yiyeceklerin besin değerini düşürmez mi? Mikrodalga fırında ısıtılan suyla beslenen bitkiler üzerinde yapılan çalışmaların sonuçları ne anlama geliyor?

Tüm bu soruları yanıtlayabilmek için uzmanların görüşlerini sizler için derledik.

1.Mikrodalga Fırında Isıtılan veya Pişirilen Yiyeceklere Ne Oluyor?
Mikrodalga fırınlar iyonize olmayan elektromanyetik radyasyon kullanarak yemeklerin hızlıca ısınmasını sağlarlar. Mikrodalga fırınlarda kullanılan elektromanyetik dalgalar çok özel uzunlukta ve frekanstadırlar.

Elektromanyetik radyasyon dalgaları ya da mikrodalgalar, magnetron denilen elektronik bir tüp aracılığıyla iletilirler. Bu dalgalar yemekteki su molekülleri tarafından emilerek hızlı bir şekilde titremeye ve ısınmaya neden olur.

Bu tür bir radyasyon, atomlardaki elektronları atmaya yetmez. Bu durum iyonlaştırıcı radyasyonun tam tersidir. İyonlaştırıcı radyasyonda atomlar ve moleküller değişerek hücresel hasara neden olur.

2.Mikrodalga Fırında Isıtıldığında Yiyeceklerde Ne Gibi Değişiklikler Olur?
Mikrodalgada ısıtılan yiyeceklere çok düşük enerjili dalgalar gönderildiğinden çok küçük moleküler değişiklikler olur. Bu dalgalar iyonlaştırıcı olmadığından yiyeceklerde kimyasal değişiklikler oluşmaz.

Yiyeceklerin içinde su molekülleri vardır. Su molekülleri mikrodalga fırınların gönderdiği elektromanyetik radyasyon dalgalarını hızlı bir şekilde emerler. Yiyeceklerdeki iyonların kutuplaşarak dönmesine neden olurlar.

Bu durum, sürtünmeyi oluşturarak yiyeceklerin ısınmasını da sağlar. Moleküllerin hızlı bir şekilde hareket etmesinden dolayı yiyeceklerdeki su molekülü çabucak buharlaşır ve yiyecekler kuru bir doku kazanırlar. Yani oluşan kimyasal ve fiziksel tek değişim yiyeceğin ısınmış olmasıdır.

Mikrodalga fırın kapatıldığında, enerji alanı da gider ve su moleküllerindeki kutuplaşma normale döner.

3.Yiyecekler Isıtıldığında Besin Değerlerinde Bir Değişim Olur mu?
Mikrodalga fırında, ocakta veya normal fırında yiyeceklerinizi ısıttığınızda gıdaların çiğ hallerine göre besin değerleri bir miktar düşer. Bu yüzden sebzelerin mümkün olduğu kadar az pişirilmesi besin değerini korumak için gereklidir. Mikrodalga fırınla daha hızlı pişirileceğinden besin değerleri korunabilir. 2009 yılında farklı pişirme yöntemlerinin incelendiği bir çalışmada ızgara, mikrodalga fırında pişirme ve normal fırında pişirme yönteminin besin değerini korumak için en uygun yöntemler olduğu ortaya çıkmıştır.

Mikrodalga fırında hızlı ısınmayla yiyeceklerdeki su miktarı azalır. Mikrodalga fırında pişirme ya da aşırı pişirmeyle yiyeceklerin dokusu istenmeyen duruma gelebilir. Proteinler kauçuksu bir yapıya, çıtır yapılar yumuşamaya ve nemli yapılar ise kurumaya başlar.

Aynı şekilde C vitamini de suda çözülebilen bir vitamin olduğundan mikrodalgada pişirmeyle daha çok özellik kaybeder. Mikrodalga fırında pişirirken antioksidanlar azalırken aynı yiyeceklerdeki diğer besin değerlerini kızartma ya da kavurma gibi yöntemlere göre daha fazla korumaktadır.

Mikrodalga fırınlar, yiyeceklerdeki bakterileri azalttığından pastörizasyon ve gıda güvenliği için uygun bir yöntem olarak kullanılabilir. Örneğin, karalahananın mikrodalgada pişirilmesi, antosiyanin korunmak isteniyorsa buharda pişirme yöntemine göre daha etkilidir. Ancak, C vitamini korunmaya çalışılıyorsa mikrodalga fırında C vitamini daha fazla azalacaktır.

Mikrodalga fırınlar karnabaharda bulunan kuversetinin korunmasında çok etkilidir ancak kaempferol buharda pişirme yöntemiyle korunabilir.

Mikrodalga fırında ezilmiş sarımsağın 60 saniye pişirilmesi, sarımsakta bulunan antibakteriyel özellikli allicin maddesinin kaybolmasına neden olur. Ancak, sarımsak ezildikten 10 dakika sonra mikrodalga fırında pişirilirse allicin maddesi kaybolmaz. Mikrodalgada özellikle sebzeleri pişirmek ekstra su katmanıza gerek olmadan çok hızlı bir şekilde yapılabilir.

4.Yiyecekleri Mikrodalga Fırında Pişirmenin Zararlı Etkileri Nelerdir?
Mikrodalga fırında pişirilmiş yiyeceklerin insanlarda zararlı etkilere neden olduğunu destekleyen kanıtlar bulunmamaktadır.

Bilinen kadarıyla mikrodalga fırınların yiyecekler üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır. Mikrodalga fırınlar, yiyeceklerin sadece ısısını değiştirirler. Bunun dışında bir etki oluşturmazlar.

Mikrodalga fırınlara konulan plastik maddeler yiyeceklere zehirli kimyasalların bulaşmasına neden olurlar. Bu yüzden, mikrodalga fırın içerisinde kullanımının uygun olacağı belirtilse bile plastik ürün kullanılmamalıdır. Bunun yerine, cam kaplar kullanmalısınız.

Kalitesiz mikrodalga fırınlarda ya da çok eski mikrodalga fırınlarda radyasyon sızıntısı olabilir. Bu yüzden, pişirme yaparken mikrodalga fırından en az 15 santimetre uzak durmalısınız.

Mikrodalga fırında ısıtma veya pişirme yaparken karşılaşabileceğiniz en kötü şey, ısının eşit dağılmaması ya da yiyeceklerin bazı kısımlarının aşırı sıcak olması olacaktır.

Mikrodalgadan çıkardığınız yiyeceklerin sıcaklığını kontrol etmeden önce mutlaka karıştırmalısınız.

5.Mikrodalgada Isıtılan Suyla Sulanan Bitkilerin Büyümediği İddia Edilmektedir. Bu Doğru mudur?
Bu konu hakkında yapılan çalışmalar net değildir. Bazı araştırmalar, mikrodalgada ısıtılan suyun bitkilerin üzerinde olumsuz etkisi olduğunu göstermektedir. Radyasyonun bitkilerin genlerini ve yaşamlarını etkiledikleri öne sürülmektedir. Ancak, bu durum sadece iyonlaşmış radyasyon ya da yüksek enerjili radyasyon kullanıldığında ortaya çıkar. Mikrodalga fırınlarda ise iyonlaşmamış yani düşük enerjili radyasyon kullanılmaktadır.

Bu iddia, 2008 yılına dayanır. Mikrodalgada ısıtılan suların bitkiler üzerindeki etkisiyle ilgili sorular iste hala inceleme altındadır.

Mikrodalgada ısıtılan suyla sulanan nohut tohumu gibi bazı bitkilerin geliştiğini gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Ancak, bazı bitkilerdeyse bunun tam tersi gerçekleşmektedir. Bunun nedeni, pH değişimi, mineral fonksiyonu ve su moleküllerinin hareketi olabilir.

Diğer çalışmaların sonuçları da klorofil içeren bitkilerle ilgili kafa karıştırıcı sonuçlar ortaya koymuştur. Bazı bitkilerde renklerde değişiklikler ve klorofil içeriğinde azalma görülürken bazılarında klorofil içeriği artmıştır.

Bu durumdan, bazı bitkilerin mikrodalga fırınlardaki radyasyonlara karşı daha hassas olduğu sonucuna varılabilir.

Mikrodalga fırınlarda kullanılan suların bitkiler üzerindeki etkisi sadece bilim fuarına katılan bir çocuğun araştırmaya çalıştığı bir sorudur. Bu çocuğun çalışmasında, su mikrodalga fırında ısıtılır ve sonrasında soğuması beklenir. Bu durumda, suyun moleküler yapısında herhangi bir değişim olmaz.

6.Fırında, Ocakta ve Mikrodalga Fırında Pişirilen Yiyeceklerin Arasında Anlaşılabilir Bir Tat Farkı Var mıdır?
Mikrodalga fırınlar, yiyecekleri içeriden dışarıya doğru ısıttıklarından daha etkilidirler. Ocakta ve normal fırında ise ısıtma dışarıdan içeriye doğrudur. Bu yüzden, mikrodalga fırında pişirme yöntemi ve diğer yöntemler arasındaki en belirgin fark pişme süresidir.

Mikrodalgada pişirilen yiyeceklerin dokularında, renklerinde, nem durumlarında ve vitamin durumlarında farklılıklar olabilir. Ancak genel anlamda bir tat farkı yoktur. Pişireceğiniz yemeğe eklenen su, kullandığınız pişirme kabı ve seçtiğiniz pişirme yöntemi yemeğin pişme süresini ve besin değerlerini değiştirir.

Mikrodalga fırınlarda pişme süresi daha kısa olduğundan fazla yağ ya da su eklenmesine gerek kalmaz ve bu yüzden daha sağlıklı olabilir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı açıklamalara göre, mikrodalga fırında pişirilen yiyecekler de en az diğer pişirme yöntemleriyle pişirilen yiyecekler kadar güvenlidir.