Multipl miyelom genellikle daha yaşlı insanlarda görülen bir tür kemik iliği kanseridir. Multipl miyelom hastasının kan değerleri düşer. Başta kemik hasarı olmak üzere birçok farklı sorun ortaya çıkabilir.
Multipl Miyelom Belirtileri
Erken dönemdeki multipl miyelom herhangi bir belirtiye yol açmayabilir, sadece kan veya idrar tahlilleri ile ortaya çıkar. İlerleyen dönemde aşağıdaki belirtilere yol açabilir:
- Özellikle sırt, kalça ve kaburga kemiklerinde ağrı. Bu ağrı hareket esnasında şiddetlenebilir.
- Kemiklerde kırılmalar
- Ayaklarda uyuşma
- Tuvalet ihtiyacını kontrol edememe
- Yorgunluk
- Nefes darlığı
- Sürekli hasta olma
- Aşırı susuzluk, sık idrara çıkma
- Kabızlık
- Sersemlik, kafa karışıklığı
- Burun veya diş eti kanamaları
- Ağır adet geçirme
- Baş ağrısı, baş dönmesi
- Bulanık görme
- Böbrek sorunları nedeniyle kilo kaybı, ayaklarda şişme
Multipl Miyelom Neden Olur?
Kan hücrelerinin üretildiği kemik iliği hücrelerinin kanser olması multipl miyeloma neden olur. Multipl miyelom hastalığında kan hücreleri kontrolsüz şekilde üretilmeye başlar. Bu durumun nedeni bilinmemektedir ancak aşağıdaki etkenler multipl miyelomun ortaya çıkma riskini artırmaktadır:
1) MGUS (Anlamı Belirsiz Monoklonal Gamopati)
MGUS, kanda aşırı miktarda immunoglobulin isimli protein moleküllerinin bulunması durumudur. Normal şartlarda bir belirti göstermez ve tedavi gerektirmez. Hemen hemen tüm multipl miyelom vakaları daha önceden MGUS geçiren kişilerde görülmektedir.
2) Yaşlanmak
Multipl miyelom riski yaşlandıkça artmaktadır. Çoğu vaka 70 yaş üzerinde görülür, 40 yaş altında görülen vaka sayısı çok azdır.
3) Kalıtsal Etkenler
Multipl miyelom, ailesinde MGUS veya multipl miyelom olan kişilerde daha sık görülmektedir.
4) Diğer Etkenler
Aşağıdaki etkenler de multipl miyelom görülme riskini artırmaktadır:
- AIDS olmak, kemoterapi tedavisi almak vb. nedenlerle bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Erkek olmak
- Aşırı kilolu olmak
- Radyasyona maruz kalmak
- Bazı zararlı kimyasallara maruz kalmak
Multipl Miyelom Tedavisi
1) Kemoterapi
Kemoterapi ilaçları kullanılarak miyelom hücreleri öldürülebilir. Multipl miyelom vakalarında en sık kullanılan ilaç türleri melfalan ve siklofosfamidtir.
Kemoterapinin daha sık hasta olmak, saçların dökülmesi, genel yorgunluk hali gibi ciddi yan etkileri vardır.
2) Steroid İlaçlar
Steroid ilaçlar miyelom hücrelerini öldürür ve kemoterapi ilaçlarının daha etkili olmasını sağlar. Multipl miyelom vakalarında en sık kullanılan steroit türleri deksametazon ve prednizolondur. Yemekten sonra oral yoldan alınırlar.
3) Diğer İlaçlar
Multipl miyelom tedavisinde aşağıdaki ilaçlar da kullanılabilir:
- Talidomit (hamileler veya hamile kalmayı düşünenler kullanmamalıdır)
- Bortezomib: Miyelom hücrelerinin içerisinde protein biriktirerek onları öldürür, şırınga yolu ile verilir
- Lenalidomid
- Pomalidomid
4) Kemik İliği Nakli
Yukarıda verilen tedaviler yüksek dozda uygulanmaya başladıklarında kemik iliği hücrelerinin hasar görmesine neden olurlar. Bu durumda kemik iliğinin kök hücre nakilleri ile desteklenmesi gerekir. Bu hücrelerin çoğu zaman diğer multipl miyelom tedavilerinden önce toplanmış olması gerekir.
5) Belirtilerin Tedavisi
Direk multipl miyelomun tedavisinin yanı sıra, hastalığın neden olduğu belirtilerin de tedavi edilmesi gerekir:
- Ağrıların azaltılması veya giderilmesi için ağrı kesici kullanılabilir.
- Kemik ağrısını azaltmak ve herhangi bir cerrahi müdahale sonrasında kemiklerin daha hızlı iyileşmesini sağlamak için radyasyon tedavisi uygulanabilir.
- Kemik hasarını azaltmak ve kandaki kalsiyum miktarını dengelemek için bifosfonat ilaçlar gerekebilir.
- Kansızlığı gidermek ve alyuvar sayısını artırmak için kan nakilleri veya eritroprotein ilaçlar gerekebilir.
- Omurganın üzerindeki baskıyı hafifletmek ve kırıkları-çatlakları iyileştirmek için kemik ameliyatları gerekebilir.
- Böbrek yetmezliği söz konusu ise hastanın diyalize girmesi gerekebilir.
- Kan kalınlaşması varsa hastadan kan plazması alınması gerekebilir.
