“Bazı araştırmacılara göre, multitasking verimliliği yaklaşık %40 oranında düşürüyor.”
“Bir işten diğerine geçmek, dikkat dağıtan şeyleri görmezden gelmeyi zorlaştırır ve süreci yavaşlatan mental bloklar oluşturur.”
Bir dakika durun ve şu an yapmakta olduğunuz şeyleri düşünün. Görünen o ki, bu makaleyi okuyorsunuz ama muhtemelen başka şeyler de yapıyorsunuz. Belki müzik dinliyorsunuz, arkadaşınıza mesaj atıyorsunuz, başka bir sekmede mail’lerinizi kontrol ediyorsunuz veya bilgisayar oyunu oynuyorsunuz.
Eğer birçok şeyi aynı anda yapıyorsanız, pek iyi yaptığınız söylenemez. Muhtemelen bütün bunları dengelemede çok iyi olduğunuzu düşünüyorsunuz. Ama birçok farklı araştırmaya göre, sandığınız kadar multitasking’de iyi değilsiniz.
Geçmişte, multitasking’in verimliliği artırma noktasında iyi bir yol olduğu düşünülürdü. Ama son zamanlardaki araştırmalar bir işten diğerine geçmenin verimliliğe ket vurduğunu gösteriyor. Bir kerede tek göreve odaklananlara göre, aynı anda birçok işi yapmaya çalışanlar dikkat dağıtıcıları kendilerinden uzaklaştırmada başarısızlar. Ayrıca birçok işi bir kerede yapmaya çalışmak bilişsel yeteneği azaltıyor.
Multitasking Üzerine Yapılan Araştırmalar
İlk olarak, multitasking terimi ile neyi kastettiğimizi açıklayalım. Multitasking iki veya daha fazla görevi aynı anda yapmaya çalışmak veya görevler arasında sürekli değişim yapmak şeklinde tanımlanabilir.
Multitasking’in etkisini belirleyebilmek için, psikologlar deneklerden görevleri değiştirmelerini istediler ve sonra değişimle ne kadar zaman kaybedildiğini ölçtüler. Robert Rogers ve Stephen Monsell tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, denekler aynı göreve devam etmek yerine görevleri değiştirmeye başladıklarında yavaşlıyorlardı.
2001 yılında Joshua Rubinstein, Jeffrey Evans ve David Meyer tarafından gerçekleştirilen bir deneyde ise farklı görevler arasında geçiş yapmanın ciddi zaman kaybına neden olduğu, görevler giderek karmaşıklaşıyorsa verimliliğin daha da düştüğü gözlenmiş.
Multitasking Araştırmalarının Anlamı
Multitasking beyinde “mental yürütme fonksiyonları” tarafından yönetilir. Bu yürütme fonksiyonları diğer bilişsel süreçleri kontrol edip, yönetirler. Aynı zamanda görevlerin hangi sırayla yapılacağına, ne zaman ve nasıl yapılacağına karar verirler. Meyer, Evans ve Rubinstein’a göre yürütme kontrolü sürecinde iki aşama vardır. Birinci aşama “hedefi değiştirmek” (başka bir işi yapmaya karar vermek), ikincisi ise “görevi aktifleştirmek” (önceki görevin kurallarından, şimdiki görevin kurallarına geçiş yapmak) olarak adlandırılır.
Bunlar arasında geçiş yapmak, birkaç 10 saniyeye mâl olmakla kalmaz, geçiş yapıldıkça süreler de artar. Bazı durumlarda bu önemsiz gibi görünebilir. Ütü yaparken, televizyon izlemek gibi. Ama eğer güvenlik ve verimin önemli olduğu bir durumdaysanız (trafikte araba sürmek gibi), çok kısa zamanlar bile kritik olabilir.
Multitasking Araştırmaları İçin Pratik Uygulamalar
David Meyer görevler arasında geçiş yaparken mental blokların oluştuğunu ve verimliliğin %40’a kadar düştüğünü söylüyor.
Tabi hangi durumda olduğunuz önemli. Maç izlerken arkdaşınıza mesaj atmanız herhangi bir büyük probleme neden olmayacaktır. Ama araba sürerken, doğru radyoyu bulmaya çalışan bir insan için hayatlara bedel olabilir.
Bir dahaki sefere kendinizi birden fazla işi aynı anda yaparken bulursanız, hızlı bir değerlendirme yapın ve sadece bir işe odaklanmaya çalışın.
