Obstrüktif Uyku Apnesi Nedir?

⇒Horlama, obstrüktif uyku apnesinin karakteristiğidir. Horlama, daraltılmış hava yolu boşluğunda hava akışının sıkışmasından kaynaklanır. Tedavi edilmeyen uyku apnesi, aşağıdaki gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir:

• Hipertansiyon
• Kalp hastalığı
• İnme
• Şeker hastalığı

Komplikasyonları önlemek için uygun tanı ve tedavi gereklidir.

⇒Uyku apnesi, beyne ve vücudun diğer kısımlarında azalmış oksijen kaynağı ataklarına neden olur. Uyku kalitesi kötüdür, bu da gündüz uyuşukluğa ve sabah ayık olunmamasına neden olur. Uyku apnesi olan kişiler de aşağıdaki semptomları yaşayabilir:

• Tedavisi zor bir baş ağrısı
• Hoşnutsuzluk hissi (huysuzluk)
• Unutkanlık
• Uyuşukluk

Diğer belirtiler şunlardır:

• Çocuklarda hiperaktivite
• Kötüleşen depresyon
• Kötü iş ve okul performansı
• Cinsellikte ilgi kaybı
• Bacak şişmesi (uyku apnesi şiddetli olduğunda ortaya çıkabilen ödem)

⇒Gündüz uyku hali, motorlu araç ve endüstriyel kazalar uyku apnesi olan insanları risk altına koyar. Tedavi, uyku apnesinin neden olduğu gündelik uyuşukluğun tamamen ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir.

⇒Birkaç çeşit uyku apnesi vardır, ancak OUA en yaygın olanıdır. OUA yaşlı kişilerde ve aşırı kilolu kişilerde ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Kanıtlar, kilo kaybının semptomlarda belirgin iyileşmeye neden olduğunu göstermektedir. Sırtında uyumak uyku apnesini kötüleştirebilir.

Üç tip uyku apnesi vardır:

• Obstrüktif uyku apnesi: Hava yolunun daraltıldığı, tıkandığı veya disketlendiği en yaygın uyku apnesi türüdür.
• Merkezi uyku apnesi: Hava yolunun tıkanması yoktur, ancak beyin solunum kaslarına nefes almak için kasılmasını bildirmez.
• Karma uyku apnesi: Bu, obstrüktif ve santral uyku apnesinin bir kombinasyonudur.

Üst hava yolunu daraltan koşullar veya özellikleriniz varsa OUA için risk artar. OUA’nın risk faktörleri şunları içerir:

• Büyük bademcikler ve adenoidler çocuklar
• Yaka boyutu 17 inç veya daha fazla olan erkekler
• Yaka boyutu 16 inç veya daha fazla olan kadınlar
• Hava yolunu tıkayabilen büyük dil
• Alt çenenizin üst çenenizden daha kısa olduğu zaman olan retrognati
• Daha kolay çöken dar bir damak ya da hava yolu

Kalp hastalığı obez insanlarda daha sık görülür ve obezite kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve uyku apnesi için bir risk faktörüdür.

⇒Uyku apnesi tanısı, tam bir tarih ve fizik muayene ile başlar. Gündüz uyuşukluk ve horlama bildirimi önemli ipuçlarıdır. Doktorunuz başınızı ve boynunuzu uyku apnesi ile ilişkili herhangi bir fiziksel faktörü belirlemek için, muayene edecektir. Doktorunuz size gündüz uyku hali, uyku alışkanlıkları ve uyku kalitesi hakkında bir anket doldurmanızı isteyebilir. Yapılabilecek testler şunları içerir:

1.Polysomnogram

Bir polisomnogram genellikle bir hastanede ya da uyku çalışma merkezinde bir gece kalmanızı gerektirir. Test bütün bir gece boyunca sürer. Uyurken, polisomnogram, uyku ile lişkili farklı organ sistemlerinin aktivitesini ölçecektir. Şunları içerebilir:

• Beyin dalgalarını ölçen elektroensefalogram (EEG)
• Göz hareketini ölçen elektro-okülogram (EOM)
• Kas aktivitesini ölçen elektromiyogram (EMG)
• Kalp hızı ve ritmi ölçen elektrokardiyogram (EKG veya EKG)
• Kanınızdaki oksijen seviyenizdeki değişiklikleri ölçen nabız oksimetre testi
• Arteryel kan gazı analizi (ABG)

2.EEG ve EOM

Bir EEG sırasında, beyin dalgalarına uyumadan önce, uyku sırasında ve sonrasında beyin dalgalarını izleyecek olan elektrotlar bağlanır. EOM göz hareketini kaydeder. Sağ gözün dış köşesinin 1 cm üzerine küçük bir elektrot yerleştirilir, diğeri sol gözün dış köşesinin 1 cm altına yerleştirilir. Gözler merkezden uzaklaşınca, bu hareket kaydedilir.

Beyin dalgaları ve göz hareketleri, doktorlara uykunun farklı fazlarının zamanlamasını anlatır. Uyku evreleri REM-olmayan (hızlı olmayan göz hareketi) ve REM (hızlı göz hareketi) evreleridir. REM uykusu sırasında rüya görülür, kas tonusu ve hareket azalır ve felç olunur.

3.EMG

EMG sırasında çene üzerine iki elektrot yerleştirilir: biri çene çizgisinin üstünde ve diğerinin altında. Her bir incik kemiğinin üzerine başka bir elektrot yerleştirilir. EMG elektrotları kas hareketleri sırasında oluşan elektriksel aktiviteyi algılar. Uyku sırasında derin kas gevşemesi meydana gelmelidir. EMG, kaslarınız rahatlarken ve uyurken hareket ettiğinde ortaya çıkar.

4.EKG

12 kurşunlu EKG, kalp hastalığınızın olup olmadığını doktorunuza belirlemede yardımcı olabilir. Uzun süreli yüksek tansiyon aynı zamanda EKG’de değişikliklere neden olabilir. Kalp atış hızını ve ritmi izlemek, doktorların apne atakları sırasında herhangi bir kardiyak bozukluğun meydana gelip gelmediğini görmelerini sağlar.

5.Nabız Oksimetresi

Bu testte, nabız oksimetresi adı verilen küçük bir cihaz, vücudunuzun parmak ucu veya kulak memesi gibi iyi kan akışına sahip olan ince bir bölgesine klipslenir. Nabız oksimetresi, kanınızda ne kadar oksijen bulunduğunu ölçmek için kırmızı ve kızılötesi LED’li küçük bir verici kullanır. Kanınızdaki oksijen miktarı veya oksijen satürasyonu, apne atakları sırasında azalır. Normalde oksijen doygunluğu %95 ila %100 civarındadır. Doktorunuz sonuçlarınızı yorumlayacaktır.

6.Arter Kan Gazı (ABG)

Bu çalışmada, bir arterden kan elde etmek için bir şırınga kullanılmıştır. Arteryel kan gazı, arteryel kandaki çeşitli faktörleri ölçer:

• Oksijen içeriği
• Oksijen doygunluğu
• Kısmi oksijen basıncı
• Kısmi karbondioksit basıncı
• Bikarbonat seviyeleri

Bu test doktorunuza kanınızın oksijen, karbondioksit ve asit-baz dengesi hakkında daha detaylı bir resim verecektir. Ayrıca fazladan oksijene ihtiyaç duyduğunuzda ve doktorunuza da yardımcı olacaktır.

Uyku apnesinin tedavisi için amaç, uyku sırasında hava akışının engellenmediğinden emin olmaktır. Tedavi yöntemleri şunları içerir:

1.Kilo kaybı

Kilo kaybı, OUA semptomlarından mükemmel bir rahatlama sağlar.

2.Nazal Dekonjestanlar

Nazal dekonjestanların hafif OUA’da etkili olma olasılığı daha yüksektir. Horlama rahatlatmaya yardımcı olabilirler.

3.Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı (CPAP)

Sürekli pozitif havayolu basıncı (CPAP) tedavisi obstrüktif uyku apnesi için ilk tedavi yöntemidir. CPAP gece giyilen yüz maskesiyle uygulanır. Yüz maskesi yavaşça hava yollarını gece açık tutmak için pozitif hava akımı sağlar. Pozitif hava akımı, solunum yollarını açar. CPAP uyku apnesi için oldukça etkili bir tedavidir. Alt çeneyi öne doğru tutmak için bir diş cihazı da gerekli olabilir.

4.Bilevel Pozitif Havayolu Basıncı (BiPAP veya BPAP)

CPAP tedavisi etkili değilse, OELA pozitif havayolu basıncı makineleri bazen OUA tedavisinde kullanılır. BiPAP makineleri, solunumunuza yanıt veren yüksek ve düşük ayarlara sahiptir. Bu, soluma sırasında ekshalasyona karşı basınç değişimleri anlamına gelir.

5.Konumsal Terapi

Sırtta uyumak (sırtüstü pozisyonu) bazı insanlar için uyku apnesini daha da kötüleştirebildiği için, uyku apnesi olanların başka pozisyonlarda uyumasını sağlamak için pozisyonel tedavi kullanılır. Pozisyonel tedavi ve CPAP kullanımı bir uyku merkezinde bir profesyonel ile tartışılabilir.

6.Ameliyat

Uvulopalatofaringoplasti (UPPP), boğazın arkasından ekstra dokuların çıkarılmasını içerir. UPPP, OUA için en yaygın ameliyat tiptir ve horlamayı azaltmaya yardımcı olur. Bununla birlikte, bu ameliyatın uyku apnesini tamamen ortadan kaldırdığı kanıtlanmamıştır ve komplikasyonları olabilir.

Trakeostomi son çare olarak uygulanabilir. Trakeostomi, boğazdaki tıkanıklığı atlayan bir nefes borusu deliğini açar. CPAP gibi tedavilere uyku apnesinin yanıt vermediği yerlerde ve diğer yerlerde yapısal problemleri düzeltmek için başka cerrahi prosedürler gerekebilir. Yaklaşık %75 nedeni genişletilmiş bademcikler veya lenf bezleri için OUA olan çocukların cerrahiden yardım almaktır.

Amerikan Uyku Apnesi Derneği (ASAA), Amerikan Pediatri Akademisi’nin bademcikler ve adenoidlerin genişlemiş bademciklerin uygun bulduğunu veya adenoidler nedeniyle uyku problemi olan çocuklar için tercih edilen tedavi olarak cerrahi olarak çıkarılmasını desteklediğini söylüyor.

⇒Gündüz uyuşukluk yaşıyorsanız veya sürekli uyku problemleri yaşıyorsanız daima doktorunuzla konuşmalısınız. OUA, semptomları yönetilebilir hale getiren birçok farklı tedavi seçeneğine sahiptir. Doktorunuz, yaşam tarzı değişikliklerini ve diğer terapileri birleştiren bir tedavi planı oluşturacaktır.

Kaynak: Healthline