Ötanazi Nedir?

Ötanazi bir kişinin hayatının kasıtlı olarak sonlandırılmasıdır ve genellikle acıya son vermek için tercih edilir. Doktorlar bazı durumlar ölümcül hastalığı olan ve ağrısı fazla olan hastalara ötanazi uygulamaktadır.

Bu karmaşık bir işlemdir ve pek çok faktörün değerlendirilmesi gerekir. Yerel yasalar, kişinin fiziksel ve mental sağlığı ve kişisel inançlar ile istekler.

Ötanazinin farklı çeşitleri vardır. Kişinin durumu ve bilinci de dahil olacak şekilde pek çok faktör vardır.

1.Yardım Edilen İntihar vs. Ötanazi

Yardım edilen intihara aynı zaman doktor yardımlı intihar (PAS) adı da verilir. PAS bir doktorun bilerek hastanın kendi hayatını sona erdirmesine yardım etmesidir. Bu kişi sonu olmayan ve kalıcı acı içerisindedir. Ayrıca ölümcül bir hastalığa da sahip olabilirler. Doktor en etkili ve acısız yönteme karar verir. Vakaların genelinde doktor hastaya kendi hayatını sonra erdirebileceği bir ilaç sağlar. Ölümcül dozda opioid bu durumda kullanılabilir. Bunun sonunda karar vermek hastaya kalmıştır. Ötanazi ile doktorun kişinin hayatını acısız şekilde sonlandırmasına izin verilir.

2.Aktif vs. Pasif

Ötanazi düşünüldüğü zaman bir doktorun kişinin hayatına son vermesi akıllara gelir. Buna aktif ötanazi adı verilir. Bir kişiye bilerek ölümcül dozda yatıştırıcı verilmesi ötanazi olarak bilinir. Pasif ötanazi ise kişinin ölümünü hızlandırmak için yaşam desteğinin kısıtlı olarak verilmesi ya da verilmemesidir. Doktor artan dozda ağrı kesici verir ve bu doz zaman içerisinde zehirli bir seviyeye ulaşır. Bu durum hafifletici bakım ile ötanazi arasındaki ilişkiyi bulanıklaştırır. Örneğin hafifletici bakım kişinin ölüme yakınlaşması sırasında yan etkilerin meydana gelmemesi için ilaçları kullanmayı bırakmasına izin vermesidir. Diğer vakalarda ise ciddi ağrıların bastırılması için daha yüksek dozlarda ağrı kesici alınmasına izin verilebilir. Bu durum hafifletici bakımın standart bir parçasıdır fakat bazı kişiler bu durumu ötanazi olarak değerlendirir.

3.İstekli vs. İsteksiz

Eğer kişi bilinçli olarak hayatını sona erdirmeyi seçiyorsa bu durum istekli ötanazidir. Kişinin olacak şeyleri tam olarak anlaması gerekmektedir. İsteksiz ötanazi ise başka bir kişinin ölümcül dozdaki ilacın enjekte edilmesine karar vermesidir. Bu kararı genel olarak yakın bir aile bireyi verir. Bu durum kişi kalıcı olarak aciz durumda ya da bilinçsiz olması durumunda meydana gelir. Bu durum genellikle yaşam desteğinin kesilmesini içeren pasif ötanazidir.

İnsanlar PAS ve ötanazinin yasal ve etik olup olmadığını yıllardır tartışmaktadır. Bugünlerde ötanazi ve PAS hakkındaki yasalar eyaletler ve ülkelere göre değişiklik göstermektedir.

Amerika’da yasal kabul edilen eyaletler:

• Washington
• Oregon
• California
• Colorado
• Montana
• Vermont
• Washington D.C.
• Hawaii (2019 yılında başlayacak)

ABD dışında PAS’ın yasal olduğu ülkeler:

• İsviçre
• Almanya
• Japonya

Ötanazi, PAS dahil, yasal olan ülkeler:

• Hollanda
• Belçika
• Lüksemburg
• Kolombiya
• Kanada

Ötanazi devam etmekte olan bir tartışmanın konusudur. Bu konuda kişilerin düşünceleri ve gerçek anlamda ne sıklıkla yapıldığına dair araştırmalar devam etmektedir.

1.Düşünceler

2013 yılında New England Journal of Medicine’in yapmış olduğu bir oylamaya göre 74 ülkede insanların %65’i PAS’a karşıdır. Amerika’da ise bu oran %67’dir. Ancak bu 74 ülkenin 11’inde insanların çoğu PAS’a destek vermiştir. Ayrıca Amerika’daki 18 eyalette insanların geneli PAS’ın yasal olması gerektiğini düşünmektedir. Bu durum PAS ve ötanazi hakkındaki fikirlerin değişmekte olduğunu göstermektedir. 2017 yılında yapılan bir oylamaya göre ise çok büyük kaymalar meydana gelmiş ve Amerika’da insanların yaklaşık olarak %75’i PAS’ı desteklemiştir. Diğer bir %67’i ise doktorların hastalara yardım etmesi gerektiğini belirtmiştir. Birleşik Krallık ’ta yapılan bir oylamaya göre doktorların geneli ötanazi ve PAS’ın karşısında durmuştur.

2.Yaygınlık

Yasal olan ülkelerde ölümlerin 0,3 ila 4,6’sı ötanazi ve PAS kaynaklıdır. Bu ölümlerin ise %70’i kanser kaynaklıdır.

1.Ahlaki ve Dini

Bazı insanlar ötanazinin cinayet olduğunu ve ahlaki değerlere göre kabul edilemez olduğunu düşünmektedir. Ayrıca pek çok kişi kendi ölümüne karar verebilmenin hayatın kutsallığına karşı olduğunu söylemektedir. Bunun yanında kiliseler, dini gruplar ve inanç organizasyonları benzer nedenlerle ötanazinin karşısında durmaktadır.

2.Doktor muhakemesi

PAS, eğer kişi bu kararı verebilecek bilince sahip ise yasaldır. Ancak kişinin bilincine karar vermek o kadar kesin değildir. Bir araştırma PAS isteyen hastaların bilinçlerinin tam olarak yerinde olmadığını göstermiştir.

3.Etik

Bazı doktorlar PAS sonrası doktorların yüzleşebileceği etik sorunlar nedeniyle buna karşı çıkmaktadır. 2500 yıldan uzun zamandır doktorlar Hipokrat yemini etmektedir. Bu yeminde doktorlar bakımları altındaki kişiye asla zarar vermeyeceklerini belirtirler. Bazı kişiler PAS’ın acıyı dindirerek daha fazla zarar görmeyi engellediğini düşünerek Hipokrat’ın PAS’ı desteklediğini savunuyorlar.

4.Kişisel Tercih

PAS ya da ötanaziye karar veren kişilerin ana tetikleyicisi “Onurumla öleyim” olmaktadır. Bazı kişiler uzun ve acılı olan ölüm sürecinden geçmek istemezler ve sevdikleri kişilerin de acı çekmemesi için buna erkenden son vermeyi seçerler.

Kaynak: Healthline