Pankreas Nakli

–İnsanlarda ilk pankreas nakli 1966 yılında yapılmıştır. Uluslararası Organ Nakli Ağı, Amerika Birleşik Devletleri’nde Ocak 1988 ile Nisan 2018 tarihleri arasında 32,000’den fazla organ nakli yapıldığını belirtmektedir.

–Pankreas naklinin amacı, vücuttaki kan şekerini normale çekmektir. Nakledilen pankreas, insülin üreterek kan şekerini kontrol altına alma kabiliyetine sahiptir. Bu durum, hastanın var olan pankreasının artık sürdüremediği bir beceridir.

–Pek çok pankreas nakli türü bulunmaktadır. Bazı kişilere sadece pankreas nakli yapılır. Böbreklerinde diyabetten dolayı hasar oluşan, diyabetik nefropatisi olan kişilere pankreas ve diyabet bağışı yapılabilir. Bu işleme simultane pankreas-böbrek nakli denir.

–Buna benzer operasyonlar olan böbrek naklinden sonra pankreas nakli ya da pankreas naklinden sonra böbrek nakli de yapılabilir.

–Pankreas donörü genellikle beyin ölümü gerçekleşen ancak makineye bağlı bir şekilde aşamaya devam eden kişidir. Bu donörün, nakil için gerekli yaş ve diğer sağlık durumlarına dair kriterlere uyması gerekmektedir.

–Donörün pankreası immünolojik olarak alıcının vücuduna uyum sağlamak zorundadır. Bu kriter, organ reddi riskinin azaltılmasına yardımcı olması için önemlidir. Organ reddi, alıcının bağışıklık sistemi bağışlanan organa karşı ters tepki gösterdiğinde görülür.

–Bazen pankreas donörleri yaşayan kişiler olabilirler. Bu durum tek yumurta ikizi gibi çok yakın akrabalardan uyum sağlanan bir pankreas bulunduğunda yapılabilir. Sağlıklı donör, pankreasın tamamını değil bir kısmını verir.

–Ulusal Organ Nakli Ağı’na göre Amerika Birleşik Devletleri’nde 2500’den fazla kişi pankreas nakli için bekleme listesindedir.

–Johns Hopkins Medicine, simültane pankreas böbrek nakli için bir kişinin bir veya iki yıl beklemesi gerektiğini belirtmektedir. Pankreas için diğer organ nakillerini bekleyen kişilerse iki yıldan daha fazla bekleme listesinde kalabilirler.

–Nakil merkezinde organ naklinden önce tıbbi değerlendirme yapılır. Bu değerlendirmede genel sağlık durumunu ölçmek için yapılan fiziksel testler de dâhil olmak üzere pek çok test bulunmaktadır. Nakil merkezinde sağlık uzmanı sağlık geçmişinizle ilgili bilgileri de öğrenmek isteyecektir.

Pankreas nakli yapılmadan önce bazı özel testler yapılacaktır:

• Kan türünün ya da HIV enfeksiyonunun araştırılabileceği kan tahlilleri
• Göğüs röntgeni
• Böbrek fonksiyon testi
• Nöropsikolojik muayeneler
• Ekokardiyogram ya da elektrokardiyogram (EKG) gibi kalp fonksiyonunu ölçmek için kullanılan testler

–Bu değerlendirmenin ne kadar süreceği değişiklik gösterebilir. Buradaki amaç, ameliyat için iyi bir aday olup olmadığınızın ve organ naklinden sonra ilaçları kaldırıp kaldıramayacağınızın anlaşılmasıdır.

–Organ nakli için uygun olduğunuza karar verilirse nakil merkezindeki bekleme listesine yerleştirilirsiniz.

–Farklı hastanelerin farklı süreçleri olabileceğini göz önünde bulundurmalısınız. Bu durum, donörün ve alıcının sağlık durumuna göre de değişkenlik gösterebilir.

–Donör vefat ettiyse, cerrah ince bağırsağa bağlı olan pankreası çıkaracaktır. Donör hayattaysa, cerrah pankreasın bir kısmını alacaktır.

–Pankreas nakli iki ila dört saat süren bir operasyondur. Bu operasyon sırasında acı hissedilmemesi için bilincin tamamen kapalı olması gerektiğinden genel anestezi uygulanır.

–Cerrahınız, karın bölgenize bir kesik atarak alt karın bölgesine bağışlanan organ dokusunu yerleştirir. Daha sonra donörün pankreasını içeren ince bağırsak, sizin ince bağırsağınızın olduğu yere yerleştirilir veya donör pankreas mesaneye bağlanarak pankreas damarlara tutturulur. Hastanın pankreası vücutta kalır.

–Bu işlem sırasında böbrek nakli de yapılacaksa işlemin süresi uzar. Bu durumda cerrah donörün böbreğini mesaneye ve damarlara tutturur. Genellikle, mümkünse hastanın sahip olduğu böbrek alınmaz.

–Nakil ameliyatından sonra komplikasyonların yakından takip edilmesi için birkaç gün yoğun bakım ünitesinde kalınır. Daha sonrasında hasta, toparlanana kadar nakil iyileşme ünitesine alınır.

–Pankreas nakli için birçok ilacın kullanılması gerekebilir. Organ reddinin engellenmesi için pek çok ilaç kullanıldığından hastanın ilaç tedavisi yakından takip edilmelidir.

–Tüm organ nakillerinde olduğu gibi, pankreas naklinde de organ reddi riski bulunmaktadır. Ayrıca pankreas yetmezliği riski de bulunur. Ameliyat teknolojisinde ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlarda gelişme olduğundan bu risk çok daha düşüktür. Her ameliyatta olduğu gibi bu ameliyatta da ölüm riski bulunmaktadır.

–Mayo Clinic, pankreas nakli geçiren hastaların beş yıllık yaşam oranlarının %91 olduğunu belirtmektedir. 2015 yılında yapılan bir incelemeye göre simültane pankreas böbrek nakillerinde pankreas naklinin dayanma süresi 14 yıldır. Araştırmacılar, hastaların pankreas naklinden sonra mükemmel ve uzun süreli bir yaşam sürebildiğini ve pankreas naklinin tip 2 diyabeti olan ve yaşı ilerlemiş kişilerde başarılı bir şekilde uygulanabileceğini belirtmektedirler.

–Doktorlar, organ naklinin faydalarının oluşabilecek komplikasyon risklerine ve ölüm oranlarına göre daha ağır bastığını belirtmektedirler.

–Bu operasyonda kanama, kanın pıhtı atması ve enfeksiyon gibi pek çok risk bulunmaktadır. Nakil sırasında veya nakilden sonra hiperglisemi (kan şekeri yüksekliği) riski de bulunmaktadır.

–Organ naklinden sonra verilen ilaçlar ciddi yan etkilere neden olmaktadır. Organ nakli yapılan kişiler, organ reddinin engellenmesi için pek çok ilacı uzun süreler boyunca kullanmak zorundadırlar.

Bu ilaçların yan etkileri:

• Yüksek kolesterol
• Yüksek tansiyon
• Hiperglisemi
• Kemik erimesi
• Kadınlarda ve erkeklerde saç dökülmesi veya aşırı kıllanma
• Kilo alma

–İlk pankreas naklinden beri bu işlemde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu gelişmelerin arasında organ donörlerinin daha iyi bir şekilde seçilmesi ve doku reddinin engellenmesi için bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçların kullanılması bulunmaktadır.

–Doktorunuz sizin için pankreas naklinin uygun olduğuna karar verirse bu işlemin karmaşık olacağının bilincinde olmalısınız. Ancak pankreas nakli başarılı olduğunda hayat kalitenizde gelişmeler görürsünüz.

–Organ naklini düşünen kişiler, Ulusal Organ Nakli Ağı’ndan bilgilendirici materyaller isteyebilirler.

Kaynak: Healthline