Paranoyak Kişilik Bozukluğu Nedir?

Paranoyak kişilik bozukluğu (PPD) bir tür eksantrik kişilik bozukluğudur. Eksantrik kişilik bozukluğu, kişinin davranışının başkalarına tuhaf veya sıra dışı görünebileceği anlamına gelir. Paranoyak kişilik davranışı olan bir birey, diğer insanlardan çok şüphelenebilir. Başkalarının güdülerine güvenmezler ve başkalarının onlara zarar vermek istediğine inanırlar. Bu durumun ek nitelikleri diğerlerine güvenmeye isteksiz davranmak, kin gütmek ve yorumların veya olayların en masumiyetinde bile aşağılayıcı veya tehdit edici alt metinlerin bulmasıdır. PPD'li bir kişi, öfkelenmek ve başkalarına karşı düşmanlık hissetmede aceleci olabilir. PPD genellikle erken yetişkinlikte görülür. Cleveland Clinic'e göre PPD erkeklerde kadınlardan daha sık görülür. PPD tedavisi zor olabilir, çünkü PPD'li kişiler başkalarına karşı şiddetli şüphe ve güvensizliğine sahiptir. Bir ruh sağlığı uzmanı, hastayla arasında güven oluşturmalıdır. Bu güven hastanın profesyonellere güvenmesini sağlar ve bir bozukluğa sahip olduklarına inanır.

Paranoyak Kişilik Bozukluğu Kısaca

Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.

Dikkat
Normal

Endişelenmeli miyim?

PPD bireyin tedaviyi kabul etmeye istekli olup olmadığına bağlıdır. Tedaviyi kabul eden bireyler bir işe tutunabilir ve sağlıklı ilişkiler kurabilir.

Neye Dikkat Etmeliyim?

PPD'li kişilerin yaşamları boyunca tedaviye devam etmeleri gerekir, çünkü PPD için bir tedavi yoktur. PPD belirtileri devam edecek, ancak bakım ve destek ile yönetilebilir.

Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?

Paranoyak kişilik bozukluğu (PPD) için Psikiyatri (Ruh Sağlığı ve Hastalıkları) bölümüne gidilir.

Paranoyak Kişilik Bozukluğunun Nedenleri

Paranoyak kişilik bozukluğunun nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, araştırmacılar biyolojik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun paranoyak kişilik bozukluğuna yol açabileceğine inanmaktadır.

Bozukluk şizofreni ve sanrısı, bozukluk geçmişi olan ailelerde daha sık görülür. Erken çocukluk travması katkıda bulunan bir faktör olabilir.

Paranoyak Kişilik Bozukluğunun Belirtileri

Sıklıkla paranoyak kişilik bozukluğu olan kişiler davranışlarının anormal olduğuna inanmazlar. PPD’li bir kişinin başkalarından şüphelenmesi tamamen rasyonel görünebilir. Ancak etraftakiler bu güvensizliğin haksız ve saldırgan olduğuna inanabilirler. PPD olan kişi düşmanca veya inatçı bir şekilde davranabilir. Sık sık başkalarının düşmanca bir tepkisini ortaya koyarcasına alaycı olabilirler, bu da onların orijinal şüphelerini doğrular gibi görünebilir.

PPD’li biri paranoyasını besleyebilecek başka koşullara sahip olabilir. Örneğin depresyon ve kaygı kişinin ruh halini etkileyebilir. Ruh hali değişiklikleri PPD’ye sahip olan kişinin paranoyak ve izole hissetme olasılığını artırabilir.

Diğer belirtiler şunlardır:
Başkalarının gizli amaçlara sahip olduklarına ya da onlara zarar vermeye niyetli olduğuna inanmak
Başkalarının sadakatinden şüphe duymak
Eleştiriye karşı aşırı hassas olmak
Başkalarıyla birlikte çalışmakta sorun yaşamak
Öfkeli ve düşman olmada hızlı olmak
Müstakil veya sosyal olarak izole olmak
Tartışmacı ve savunmacı olmak
Kendi sorunlarını görmekte zorlanıyorlar
Rahatlayamamak

PPD’nin bazı semptomları diğer bozuklukların semptomlarına benzer olabilir. Şizofreni ve sınırda kişilik bozukluğu, PPD’ye benzer semptomları olan iki bozukluktur. Bu bozuklukları açıkça teşhis etmek zor olabilir.

Paranoyak Kişilik Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?

Aile doktorunuz size semptomlarınızı ve geçmişinizi sorar. Ayrıca sahip olabileceğiniz diğer sağlık koşullarını aramak için fiziksel bir muayene yapacaktır. Aile doktorunuz sizi daha fazla test için bir psikiyatrist, psikolog veya başka bir ruh sağlığı uzmanına gönderebilir.

Ruh sağlığı uzmanı kapsamlı bir değerlendirme yapacaktır. Çocukluğunuz, okulunuz, işiniz ve ilişkileriniz hakkında sorular sorabilirler. Hayalî bir duruma nasıl cevap vereceğinizi de sorabilirler. Bu, belirli durumlara nasıl tepki verebileceğinizi ölçmek içindir. Ruh sağlığı uzmanı daha sonra tanı koyacaktır ve bir tedavi planı oluşturacaktır.

Paranoyak Kişilik Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

PPD tedavisi çok başarılı olabilir. Bununla birlikte, bu durumdaki çoğu birey tedaviyi kabul etmekte zorlanmaktadır. PPD’li biri semptomlarını gereksiz görmez. Bir birey tedaviyi kabul etmeye istekli ise, konuşma terapisi veya psikoterapi yararlıdır.

Bu yöntemler:

Bireye bozukluğun üstesinden nasıl geleceğini öğrenmek
Sosyal durumlarda başkalarıyla nasıl iletişim kuracağını öğrenmek
Paranoya hislerini azaltmaya yardım et mek

Özellikle PPD’li kişilerde depresyon veya anksiyete bozukluğu gibi başka ilgili rahatsızlıklar varsa, ilaçlar da yardımcı olabilir.

İlaçlar şunları içerebilir:

Antidepresanlar
Benzodiazepinler
Antipsikotikler

İlacı konuşma terapisi veya psikoterapi ile birleştirmek çok başarılı olabilir

Tedaviye direnç gösteren PPD hastaları daha az işlevsel yaşama yol açabilir. PPD, bir işi tutma veya olumlu sosyal etkileşimlere sahip olma yeteneklerini etkileyebilir.

Kaynak: Healthline