Peptik ülser dünya nüfusunun yüzde 10’unda görülmekle birlikte tedavisi için milyarlarca dolar harcanmaktadır.
Peptik ülser, yemek borusunun, midenin ya da oniki parmak bağırsağının iç yüzeyinde aşınma, delik ve yara oluşumu olarak görülebilmektedir. Bu ülserler sindirim enzimlerinin asitli yapısından dolayı sindirim sisteminin iç yüzeyinin aşınması ile meydana gelir.
Peptik Ülser Belirtileri
Peptik ülserin yaygın belirtileri
Peptik ülserin en yaygın belirtilerinden birisi karın ağrısıdır. Bu ağrı genellikle üst karnın orta kısmında (göğüs kemiği ile göbek arasında kalan kısım) oluşur. Bir kemirilme ya da yanma hissi gibi hissedilen bu ağrı sırta doğru da yayılabillir. Bu ağrı genellikle yemeklerden sonra başlamakla birlikte, geceleri ve sabahın erken saatlerinde daha şiddetli bir hal alarak birkaç dakikadan birkaç saate kadar da devam edebilir. Mide ekşimesine yönelik ilaçlarla, yemekle ya da kusarak bir miktar rahatlık sağlanabilir.
Peptik ülserin diğer belirtileri
Peptik ülsere aynı zamanda mide bulantısı, kusma, kilo kaybı ve iştahta azalma gibi belirtiler de eşlik edebilir.
Peptik ülserin şiddetli belirtileri
Bazen hastalar kan kusma gibi şiddetli şikayetler de yaşayabilir ki bu durum midedeki ülserden kaynaklanan hızlı bir kanamanın varlığına işaret eder. Kanamalı ülserler ayrıca siyah,katranlı dışkı varlığı ile de anlaşılabilir. Bazen peptik ülserler ancak kanamaya başladıktan sonra teşhis edilebilir. Bu şikayetler yaşandığında vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınmalıdır.
Ne zaman doktora danışılmalı?
Eğer şikayetleriniz sürekli devam ediyor ya da sizi endişelendiriyorsadoktora başvurunuz. Mide ekşimesini gideren ve asit engelleyici ilaçlar (OTC acid blocker) yanma hissiniazaltsa da etkileri kısa süreli olmaktadır.
Peptik Ülserin Nedenleri
Bakteri enfeksiyonu
H pylori, bazı insanlarda peptik ülsere sebep olabilen bir bakteri türüdür. Kuzey Amerika ve Batı Avrupa yaşayan birçok insan,su ve yemek yolu ile yayılan bu bakteri türünü midelerinde barındırmaktadırlar. Bu bakteri midedeki asit üretimini artırdığından dolayı iç yüzeyde tahriş ve tahribe yol açarak iltihap oluşumuna sebep olabilir. Tedavisi ise, nüksetmesini önlemek amacıyla bu bakteriyi mideden tamamen yok etmeye yönelik yapılır.
Kullanılan ilaçlar
İbuprofen, diclofenac ve naproxen gibi iltihap sökücü ilaçlar (NSAID) başta olmak üzere bazı ilaçlar midenin koruyucu tabakasını etkiledikleri için peptik ülsere sebebiyet verebilmektedirler.
Genetik faktör
Ailesinde peptik ülsere yakalanmış insanlar bulunan kişiler bu hastalığa yakalanma açısından daha büyük risk altındadırlar.
Sigara kullanımı
Sigara kullanmak peptik ülser riskini artırır.
Alkol alımı
Düzenli olarak alınan yüksek miktarda alkol peptik ülser riskini artırır.
Zihinsel durum
Stres direkt olarak ülsere sebebiyet vermemekle birlikte, peptik ülseri olan kişiler stres zamanlarında şikayetleri daha fazla hissetmektedirler.
Peptik Ülser Tedavisi
Peptik ülser tedavisinde kullanılan ilaçlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
Proton pompa inhibitörleri
Prilosec, Prevacid, ve Nexium gibi mide asitini azaltarak ülserin iyileşmesine olanak sağlayan ilaçlar.
Antibiyotikler
H.plori bakteri enfeksiyonunu tedavi etmek amacıyla kullanılır. Bu ilaçlar pepto-bismol ve proton pompa inhibitörleri ile birlikte yaklaşık 2 hafta boyunca kullanılır.
Sindirim sisteminin üst kısmına uygulanan endoskopi
Bu tedavi ülser kanamalarını durdurmaya yönelik yapılır.
Ameliyat
Endoskopi ile kontrol altına alınamayan ve mide duvarını aşındırarak kanamalara sebep olan ülserlerin alınması amacıyla yapılır.
Peptik ülser tedavisinde evde yapılabilecek uygulamalar:
Sağlıklı beslenin.
Protein oranı yüksek bir diyet, yaraların iyileştirilmesi ve doku tamiri için yardımcı olabilir. Bununla birlikte, sindirim sistemini aşırı uyarmaktan kaçınmak amacı ile et kaynaklı olmayan proteinler tercih edilmelidir.
Süt ürünlerinin içerisindeki kalsiyumun sindirim asitlerini artırması sebebi ile,bu ürünlerden de uzak durulmalıdır. Baharatlı ve yağlı yemeklerden ziyade daha yavan yiyecekler tüketilmesi midedeki aşınmayı azaltmaya yardımcı olur.
Elma, sarımsak, soğan ve yaban mersini içerdikleri bazı etken maddeleri (flavonoidler) yardımı ile bakteri gelişimini engelleyebilir.
Ağrı kesici tercihinizi değiştirin
NSAID gibi mide iç yüzeyine zarar veren ilaç grubu yerine doktorunuza danışarak acetaminophen (tylenol) kullanımını tercih edebilirsiniz. Çünkü bu ilaçlar mide yüzeyini daha az tahriş edici yapıya sahiptir.
Sigarayı bırakın
Midedeki koruyucu tabakayı yok eden, mide asitlerini artıran ve ülser oluşumuna sebep olan sigarayı bırakarak tedavinize destek olabilirsiniz.
Alkol alımını azaltın
Mide mukozasını tahriş ederek iltihap, aşınma ve kanamaya sebep olan aşırı alkol alımınından kaçınınız.
Stresten uzak durun
Stres, peptik ülser şikayetlerini artırır. Bazen stres kaçınılmaz olsa da, egzersiz yaparak, aile ve arkadaşlarla vakit geçirerek ya da günlük tutarak bu stresle baş edebilirsiniz.
