Perikardiyosentez: Hangi Durumlarda İstenir?

Perikardiyosentez, invaziv bir işlemdir. Perikardiyal sıvıyı almak için iğne ve kateter kullanılır. Sıvı, daha sonrasında anormal hücrelerin mikroskopla incelenmesi için laboratuvara gönderilir.

Bu test genellikle enfeksiyonların, kanserin ya da kalbi çevreleyen fazla sıvının nedeninin teşhis edilmesine yardımcı olmak için kullanılır. Bu işlem, nefes darlığı gibi belirtilerin hafifletilmesi için de kullanılabilir.

Perikardiyumda çok fazla sıvının olmasına perikardiyal efüzyon denir. Bu durum, fazla sıvının sıkışmasına neden olabileceğinden kalbin kanı normal şekilde pompalamasını önleyebilir. Bunun sonucunda ise perikardiyal efüzyon kardiyak tamponadı adı verilen hayatı tehdit edebilecek bir durum oluşabilir. Bu sorun yaşandığında kalp normal bir şekilde çalışamayacak kadar çok sıkışır. Kardiyak tamponadında hayati risk bulunur ve bir an önce tedavi edilmelidir.

Perikardiyumda sıvı birikmesine neden olabilecek pek çok durum bulunur:
Böbrek yetmezliği
Hipotiroidi ya da tiroit bezinin az çalışması
Kanser hastaları için radyasyon tedavisi
HIV/AIDS
Yüksek tansiyon için kullanılan hiralazin, tüberküloz için kullanılan izniazid (Nydrazid) ve nöbetler için kullanılan fenitoin (Dilantin) gibi ilaçlar
Kalbin yakınında piercing olması ya da darbe alınması
Kalp ve perikardiyum kanserinin görülmesi ya da diğer organlarda metastatik kanser
Sistemik lupus eritematozus ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar
Virüslerin, bakterilerin, mantarların ve parazitlerin neden olduğu hastalıklar
Doğuştan kalp yetmezliği
Ventriküler anevrizma rüptürü

Perikardiyosentez, hastanede yapılır. Doktorunuza kullandığınız ilaçlarla ve takviyelerle ilgili bilgi vermeniz gerekir. Doktorunuza ilaçların dozunu değiştirmeniz gerekip gerekmediğini danışın. Diyabet hastasıysanız durumunuzu belirtin. Muayene öncesindeki 6 saat boyunca bir şeyler yiyip içmeyi bırakın.

Perikardiyosentez genellikle hastanelerin yoğun bakım ünitesinde ya da kardiyoloji bölümünde gerçekleştirilir ancak perikardiyal efüzyon yaşarsanız bu işlem hastaneye yatırılarak ya da acil serviste yapılabilir.

İşlem sırasında sedyeye 60 derecelik bir açıyla uzanmanız istenir. İşlem sırasında tansiyonda ciddi bir düşüşün olması ya da kalp atışının yavaşlaması durumunda damardan serum ve ilaç verilmeye başlanır. Göğüs kemiğinin altına ve çevresine lokal anestezi uygulanır. Sakinleştirici de verilebilir ancak işlem sırasında uyanık kalmanız gerekir.

Perikardiyal kesenin içine bir iğne yerleştirilir. İğne içeri girerken biraz baskı hissedebilirsiniz. Doktorunuz, ultrasona benzeyen ekokardiyogram tarafından yönlendirilir. Bu yönlendirme, sıvının boşaltılmasının takip edilmesini de sağlar. İğne doğru bir şekilde yerleştirildiğinde doktorunuz kateter denilen ince bir tüpü sokar. Bu işlem 20 ila 60 dakika arasında sürer.

Sonrasında ise kateter birkaç saat boyunca sıvının boşaltılması için sabit bir şekilde tutulur. Sıvı boşaldığında kateter çıkarılır.

Yaptırdığınız yere, doktorunuza ve efüzyonun nedenine bağlı olarak iğne perikardiyosentezi sırasında daha invaziv bir cerrahi kullanılabilir.

İnvaziv tüm prosedürlerde olduğu gibi perikardiyosentezde de bazı riskler bulunur. Doktorunuz tüm bu riskleri gözden geçirir ve işlem öncesinde size bir onay formu imzalatır.

Olası riskler arasında şunlar bulunur:
Kalp krizi
Akciğerlerin iflas etmesi
Kalp ritminde anormallik
Kanama
Enfeksiyon
Kalp kasının delinmesi

İşlem sonrasında kateterin koyulduğu bölge enfeksiyon açısından düzenli olarak kontrol edilmelidir. İşlemden sonra tansiyon ve nabız kontrol edilir ve doktorunuz sizi ne zaman eve gönderebileceğine karar verir. Eğer sakinleştirici kullanıldıysa başka birinin sizi eve götürmesi gerekir. İşlem sonrasında araba kullanmanıza izin verilmez.

Boşaltılan sıvının enfeksiyon ve kanser için test edilmesi gerekiyorsa sıvı laboratuvara gönderilir. Sıvıda enfeksiyon belirtilerinin görülmesi durumunda enfeksiyon bağışıklık sisteminde bozukluğun, hipotiroidinin, romatizmal ateşin, bağışıklık sisteminin baskılanmasının, göğse alınan radyasyonun, kanserin ve böbrek yetmezliğinin sonucunda oluşabilir. Bazen enfeksiyonun nedeni bilinmemektedir ve perikardiyumda belirgin bir neden olmadan da iltihap oluşabilir. Bu duruma idiyopatik perikardit denir.

Özellikle kanser hastaları başta olmak üzere bazı kişilerin perikardiyumunda sıvı birikebilir. Sürekli olarak boşaltmanın yapılması ve perikardiyosentezin tekrarlanmasının önlenmesi için kateter yerleştirilebilir. Bazen kalbin etrafındaki boşluğun kapatılması için perikardiyal skleroz adı verilen cerrahi bir prosedür gerekli olabilir. Böylece, kalbi saran kesenin içinde sıvı birikimi oluşmaz.

Sıvıda anormal sonuçların olması, doktorunuza sıvı birikiminin nedenini gösterebilir. Sonuçların ne anlama geldiğini ve sıvının tekrar birikip birikmeyeceğini doktorunuzla konuşmalısınız. Doktorunuz tedavi seçeneklerini size belirtecektir.

Kaynak: Healthline