Pernisiyöz anemi, B12 vitamini yetmezliğinin neden olduğu kansızlık türlerinden bir tanesidir. Çoğu zaman önlenemeyen bir hastalıktır, ömür boyu B12 takviyesi almayı gerektirebilir.
Pernisiyöz Anemi Belirtileri
Pernisiyöz anemisi olan bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilir veya belirtiler çok hafif olabilir. Bazı belirtiler şunlardır:
- Buz yeme isteği (veya diğer gıda olmayan şeyleri yeme isteği, pika sendromu)
- İshal veya kabızlık
- Yorgunluk, enerjisizlik
- Hızla ayağa kalkınca oluşan baş dönmesi veya sersemlik
- İştah kaybı
- Ciltte solgunluk
- Odaklanma sorunları
- Özellikle egzersiz esnasında nefes darlığı
- Dilde şişme veya kızarma
- Diş etlerinde kanama
B12 vitamini seviyesi uzun bir süre düşük kalan kişilerde sinir sistemi hasarı oluşabilir. Bu durumda aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Depresyon
- Denge kaybı
- El ve ayaklarda uyuşukluk, karıncalanma
- Zihinsel karmaşa
Pernisiyöz Anemi Neden Olur?
Vücut alyuvar üretmek için hayvansal gıdalarda yoğun şekilde bulunan B12 vitaminine ihtiyaç duyar. Bazı mide hücreleri B12 vitamininin bağırsaklardan emilebilmesini sağlayan özel bir protein salgılar. Bu protein yeterli miktarda olmazsa pernisiyöz anemi oluşur.
B12 vitamini eksikliğinin birçok farklı nedeni olabilir. Ancak pernisiyöz anemi türünde B12 yetmezliği büyük oranda aşağıdaki nedenlerle sınırlıdır:
1) Mide Yüzeyinin Hasar Görmesi
Midenin iç yüzeyindeki mukoza tabakasında bulunan epitel hücreler ve salgı bezleri hasar görürse B12 vitamini emecek proteinlerin üretimi azalır, pernisiyöz anemiye kapı aralanır. Midenin hasar almasına neden olan bu duruma atrofik gastrit de denmektedir.
Aşağıdaki etkenler atrofik gastrite yol açabilir:
- Bağışıklık sistemi sorunları
- Helikobakter pylori bakterisinin neden olduğu mide iltihapları
- Nadiren kronik asit reflüsü
2) Bağışıklık Sisteminin Hatalı Tepkileri
Vücudumuzun savunma hattı olan bağışıklık sistemi bazen hatalı tepki vererek B12 vitamininin emilmesini sağlayan proteinlere saldırabiliyor. Bu proteinlere veya üretildikleri yer olan mide hücrelerine saldırırsa pernisiyöz anemi ortaya çıkabilir.
3) Şeker Hastalığı
Tip 1 şeker hastalarında pernisiyöz anemi daha sık görülüyor. Aşağıdaki hastalıklar da pernisiyöz aneminin ortaya çıkma riskini artırmaktadır:
Addison hastalığı: Böbreküstü bezlerinin az çalışması sonucu kandaki kortizol ve bazı diğer hormonların azalmasına neden olan hastalık
Haşimato hastalığı: Tiroit üretiminin kısıtlanmasına yol açar.
Graves hastalığı: Tiroit bezlerinin aşırı çalışması şeklinde karakterize olan hastalıklardan biri
Hipoparatiroidizm: Tiroit bezlerinin yetersiz çalışması durumu
Hipopituitarizm: Hipofiz bezi salgı yetersizliği
Myastenia gravis: Kaslarda çabuk yorulma ile karakterize bir sinir-kas hastalığı
Sekonder amenore: Hamile olmayan, emzirmeyen, menopoza girmemiş ve daha önce adet görmüş bir kadının 6 ay süre ile adet görmemesi durumu
Testis Problemleri: Testislerde fonksiyon bozukluğu olması
Vitiligo: Vücutta pigment kaybı ile birlikte beyaz bölge oluşumuna neden olan cilt hastalığı
4) Mide kanseri
Pernisiyöz anemi nadiren kalıtsal etkenlerle ortaya çıkmaktadır. 30 yaşından önce görülen vaka sayısı çok azdır, hastaların ortalama yaşı 60’tır.
Pernisiyöz Anemi Tedavisi
Tedavide B12 vitamini seviyesinin artırılması amaçlanır. Tedaviye ömür boyu devam edilmesi gerekir.
- Hastaya ayda bir kere B12 vitamini iğnesi vurulması gerekebilir. İleri derecede B12 yetmezliği olan hastalara başlangıçta daha sık B12 şırınga edilmesi gerekir. Bir şırıngada genellikle 1000 mikrogram (1 miligram) B12 verilir.
- Bazı hastalara ayrıca B12 vitamin hapları gerekmektedir. Bazı hastalarda ise yüksek dozlu B12 vitamin hapları yeterli olmakta, iğneye gerek kalmamaktadır.
- B12 vitaminin bir türü burun kanalından spreylerle de verilebilir.
Kronik reflü gibi önlenebilir hastalıkların tedavisi pernisiyöz aneminin şiddetli belirtilerinden korunmayı sağlayacaktır.
