Psoriatik Artrit Nedir?

⇒Yaklaşık 7.5 milyon Amerikalı, sedef hastalığına sahiptir ve bu insanların %30 kadarı PsA geliştiriyor. PsA hafif veya şiddetli olabilir ve bir veya daha fazla eklemi içerebilir. Siz ya da sevdiğiniz birine PsA teşhisi konulduysa, bu durumla yaşamın nasıl olduğu hakkında sorularınız olabilir.

Beş çeşit PsA vardır.

1.Simetrik PsA

Bu tipi vücudunuzun her iki tarafındaki aynı eklemleri etkiler, yani hem sol hem de sağ dizlerinizi mesela. Semptomlar romatoid artrit (RA) gibi olabilir. Simetrik PsA daha hafif ve RA’dan daha az eklem deformitesine neden olur. Ancak, simetrik PsA iyileştirilebilir. Yaklaşık %50 PsA’lı insanlarda bu tür vardır.

2.Asimetrik PsA

Bu, vücudunuzun tek bir tarafındaki bir eklemi veya eklemleri etkiler. Eklemleriniz ağrılı ve kırmızıya dönüşebilir. Asimetrik PsA genellikle hafiftir. PsA olan insanların yaklaşık %35’ini etkiler.

3.Distal İnterfalangeal Baskın PsA

Bu tip tırnaklarınıza en yakın eklemleri içerir. Bunlar distal eklemler olarak bilinir. PsA olan insanların yaklaşık %10’unda görülür.

4.Spondilit PsA

Bu tip bir PsA, omurganızı içerir. Tüm omurganız boynunuzdan alt sırtınıza kadar etkilenebilir. Bu, hareketi çok acı verici hale getirebilir. Elleriniz, ayaklarınız, bacaklarınız, kollarınız ve kalçalarınız da etkilenebilir.

5.Psoriatik Artrit Mutilans

Bu şiddetli, deforme edici bir PsA türüdür. PsA olan kişilerin yaklaşık %5’i bu tiptedir. Psoriatik artrit mutilans genellikle ellerinizi ve ayaklarınızı etkiler. Ayrıca boyunda ve belinizde ağrıya neden olabilir.

⇒PsA belirtileri her kişi için farklıdır. Hafif veya şiddetli olabilirler. Bazen durumunuz remisyona girer ve bir süre daha iyi hissedersiniz. Diğer zamanlarda belirtileriniz daha da kötüleşebilir. Belirtileriniz, sahip olduğunuz PsA türüne bağlıdır.

PsA’nın genel belirtileri şunlardır:

• Vücudunuzun bir veya iki tarafında şişmiş, hassas eklemler
• Sabah sertliği
• Şişmiş parmaklar ve ayak parmakları
• Ağrılı kaslar ve tendonlar
• Eklem ağrıları alevlendiğinde daha da kötüleşebilen pullu cilt yamaları
• Pul pullu kafa derisi
• Yorgunluk
• Tırnak çukuru
• Çivi tırnak yatağından ayırma
• Göz kızarıklığı (konjonktivit)
• Göz ağrısı (üveit)

Spondilit PsA, özellikle aşağıdaki semptomlara neden olabilir:

• Omurga ağrısı ve sertliği
• Kalça, diz, ayak bileği, ayak, dirsek, el, bilek ve diğer eklemlerde ağrı, şişme ve halsizlik
• Şişmiş ayak parmakları veya parmaklar

⇒Simetrik PsA, vücudunuzun her iki tarafında beş veya daha fazla eklemi etkiler. Asimetrik PsA, beş eklemden daha azını etkiler, ancak karşıt taraflarda olabilirler.

⇒Psoriatik artrit mutilans eklemlerinizi deforme eder. Etkilenen parmak ve ayak parmaklarını kısaltabilir. Distal PsA, parmaklarınızın ve ayak parmaklarınızın uç eklemlerinde ağrıya ve şişmeye neden olur.

⇒PsA’da bağışıklık sisteminiz eklemlerinize ve cildinize saldırır. Doktorlar, bu saldırılara neyin sebep olduğunu kesin olarak bilmemektedirler. Bunun genlerin ve çevresel faktörlerin birleşiminden kaynaklandığını düşünüyorlar.

⇒PsA aileden aktarılır. Hastalığı olan kişilerin yaklaşık %40’ının bir veya daha fazla PsA’lı akrabası vardır. Ortamdaki bir durum genellikle hastanın PsA geliştirme eğilimini tetikler. Bu bir virüs, aşırı stres veya bir yaralanma olabilir.

⇒PsA tedavisinin amacı deri döküntüsü ve eklem iltihabı gibi semptomları iyileştirmektir. Çok farklı tedavi seçenekleriniz var. Tipik bir tedavi planı aşağıdakilerden bir veya daha fazlasını içerecektir:

1.Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler)

Bu ilaçlar eklem ağrılarını ve şişmeyi kontrol etmeye yardımcı olur. Reçetesiz ilaçlar arasında ibuprofen (Advil) ve naproksen (Aleve) bulunmaktadır. Reçetesiz ilaçlar etkili değilse, doktorunuz NSAID’leri daha yüksek dozlarda reçete edebilir. Yanlış kullanıldığında, NSAID’ler aşağıdakilere neden olabilir:

• Mide tahrişi
• Mide kanaması
• Kalp krizi
• İnme
• Karaciğer ve böbrek hasarı

2.Hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar (DMARD)

Bu ilaçlar eklem hasarını önlemek ve PsA’nın ilerlemesini yavaşlatmak için inflamasyonu azaltır. Bu ilaçları enjeksiyon veya infüzyonla alırsınız. En yaygın olarak reçete DMARD’lar şunlardır:

• Metotreksat (Trexall)
• Leflunomide (Arava)
• Sülfasalazin (Azulfidin)

Apremilast (Otezla) ağızdan alınan daha yeni bir DMARD’tır. İnflamasyonda yer alan bir enzim olan fosfodiesteraz 4’ü bloke ederek çalışır.

DMARD yan etkileri şunlardır:

• Karaciğer hasarı
• Kemik iliği baskılanması
• Akciğer enfeksiyonları

3.Biyolojikler

Ayrıca tümör nekrozis faktör-alfa (TNF-alfa) inhibitörleri olarak bilinen biyolojik ilaçlar, protein tümör nekrozis faktör-alfa etkilerini engeller. Bu inflamasyonu azaltır ve sert ve şişmiş eklemler gibi semptomları iyileştirir.

Biyolojik ilacınızı cildiniz altında bir enjeksiyon yoluyla veya bir infüzyon olarak alırsınız. Bu ilaçlar bağışıklık yanıtınızı azalttığından, ciddi bir enfeksiyon riskinizi artırabilir. Diğer yan etkiler bulantı ve ishali riski de taşır.

Biyolojik maddeler pahalıdır, bu nedenle doktorunuz diğer tedavilerle durumunuz düzelmediği sürece bu ilaçlardan birini reçetelendirmeyecektir. Genellikle reçete edilen biyolojik ilaçlar şunlardır:

• Adalimumab (Humira)
• Certolizumab (Cimzia)
• Golimumab (Simponi)
• Etanercept (Enbrel)
• İnfliximab (Remicade)

4.Steroidler

Bu ilaçlar inflamasyonu azaltabilir. PsA için genellikle etkilenen eklemlere enjekte edilirler. Yan etkiler arasında ağrı ve hafif bir eklem enfeksiyonu riski bulunur.

5.İmmünosupresanlar

Azatioprin (Imuran) ve siklosporin (Gengraf) gibi ilaçlar, PsA’da aşırı aktif immün yanıtı dindirir. TNF-alfa inhibitörlerinin mevcut olduğu sıklıkta kullanılmamaktadırlar. Bağışıklık yanıtını zayıflattığı için, immün baskılayıcılar enfeksiyon riskinizi arttırabilir.

6.Topikal Tedaviler

Kremler, jeller, losyonlar ve merhemler kaşıntılı PsA döküntülerini hafifletebilir. Bu tedaviler sayaçta ve reçete ile kullanılabilir. Seçenekler şunları içerir:

• Anthralin
• D-3 vitamini formları olan kalsitriol veya kalsipotrien
• Salisilik asit
• Steroid kremler
• A vitamininin bir türevi olan tazaroten

7.Işık Tedavisi ve Diğer PsA İlaçları

Işık tedavisi, sedef cilt döküntülerini tedavi etmek için ilaç kullanmayı ve ardından parlak ışığa maruz bırakmayı içerir. Diğer birkaç ilaç da PsA semptomlarını tedavi eder. Bunlar arasında secukinumab (Cosentyx) ve ustekinumab (Stelara) bulunur. Bu ilaçlar cildinizin altında enjekte edilir. Enfeksiyon ve kanser riskinizi arttırabilirler.

Kaynak: Healthline