Rahim ağzı yarası, açık bir yara anlamına gelmez. Rahim ağzı yarası, rahim ağzındaki dokuların normalden farklı göründüğü durumlar için kullanılan bir ifadedir. Genellikle östrojen hormonunun yükselmesi neden olur. Tedavide sıcak veya soğuk tekniklerle farklılaşan dokular yakılır, ancak çoğu vaka tedaviye ihtiyaç duymaz.
Rahim Ağzı Yarası Belirtileri
Çoğu rahim ağzı yarası vakasında herhangi bir belirti görülmemektedir. Bazen aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
Vajinadan Akıntı Gelmesi: Akıntı genellikle çok miktarda, berrak ve kaygan olmaktadır. Ancak rahim ağzı yarası, rahim ağzı iltihabı (servisit) riskini artırdığı için akıntı sümüksü, irinli veya kötü kokulu olabilir.
Kanama: Farklılaşan hücreler daha hassas ve hasara açık hale gelir. Özellikle cinsel ilişki esnasında penisin rahim ağzına temas etmesi ile kanama görülebilir. Kabızlık da kanamaya yol açabilir.
Rahim ağzı yarası ile birlikte aşağıdaki belirtiler de görülebilir. Ancak bu belirtilerin asıl kaynağının rahim ağzı yarası ile birlikte görülen pelvik bölge (leğen kemiği civarı) iltihaplarının olması daha muhtemeldir:
- Bel ağrısı, sırt ağrısı
- Alt karın ağrısı
- Genel sağlık şartlarının sürekli kötü olması
- Nadiren kısırlık
Rahim Ağzı Yarası Neden Olur?
Rahim ağzı yarası, rahim ağzının iç yüzeyindeki (rahim ağzı kanalındaki) hücrelerin dışarı taşarak rahim ağzının dış yüzeyine ilerlemesidir. Rahim ağzının dış yüzeyindeki hücreler farklılaşarak rahim içi hücrelerine benzerse de rahim ağzı yarası ortaya çıkabilir.
1) Östrojen Seviyesi
Kan dolaşımındaki yüksek östrojen hormonunun rahim ağzı yarasının başlıca nedenlerinden biri olduğuna inanılıyor. Aşağıdaki etkenler östrojen yüksekliğine neden olabilir:
Hamilelik: Rahim ağzı yarası, hamilelikte sık karşılaşılan bir durumdur. Özellikle hamileliğin ilk üç ayından sonra östrojen seviyesinin kat kat yükselmesi rahim ağzı yarasına zemin hazırlayabiliyor.
Doğum Kontrol Hapı: Bu haplar östrojen ve progesteron başta olmak üzere farklı hormonlar içerebilmektedir. Özellikle yüksek dozda östrojen içerenlerinin kullanımı rahim ağzı yarasına neden olabilir.
Bebeklerde: Kız bebeklerin en az üçte birinde doğum sonrası rahim ağzı yarası görülmektedir. Bunun nedeninin anne karnında iken etki eden östrojen hormonu olduğu düşünülüyor.
Dikkat: Rahim ağzı yarasının açık yara olmadığı, geçici bir doku farklılaşması olduğunu hatırda tutmak gerekiyor. Bebek yaş aldıkça östrojen miktarı düşeceği için rahim ağzı yarası birkaç yıla kadar kaybolacaktır.
Hormon Takviyeleri: Menopoz, adet düzensizliği vb. nedenlerle östrojen takviyeleri almak, östrojen kremleri kullanmak rahim ağzı yarası ihtimalini artırır.
2) Vajina Asitlik Derecesinin Değişmesi
Vajina pH’ının (asitlik derecesinin) değişmesine yol açabilecek aşağıdaki gibi etkenlerin rahim ağzı yaralarına zemin hazırlayabileceği üzerinde duruluyor:
- Vajinal duş almak
- Anti-sperm jel, krem vb. doğum kontrol amaçlı kullanılan yüzey kimyasalları
- Kronik iltihaplar
Ancak bu ihtimaller yeterli bilimsel delille desteklenmemiştir.
3) İltihaplı Hastalıklar
Yakın zamana kadar bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar vb. iltihapların rahim ağzı yarasına yol açabileceği düşünülüyordu. Ancak son araştırmalar bu iddianın delilsiz olduğunu, iltihaplı hastalıkların rahim ağzı yarası nedeni ile ortaya çıkıyor olma ihtimalinin daha güçlü olduğunu ortaya koydu.
Rahim Ağzı Yarası Tedavisi
Rahim ağzı yarası rutin kontrol esnasında ortaya çıktıysa ve herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Bu durumda aktif izlem yapılacaktır.
Hamilelikte görülen rahim ağzı yarası doğumdan sonraki 3-6 ay içinde kendiliğinden gerileyerek yok olacaktır.
1) Elektrokoterizasyon
Rahim ağzı yüzeyindeki farklılaşan veya taşan hücreler elektrik akımı kullanılarak yakılıp yok edilebilir. Güvenli ve iyi sonuç verme yüzdesi yüksek bir müdahaledir.
2) Diyatermi (Isı Tedavisi)
Rahim ağzı yarasının yüksek ısı ile yok edilmesidir. Müdahale elektrikten elde edilen mikrodalgalarla yapılabilir. Ultrason tekniği ile de derin sıcaklık yakalanarak farklılaşan hücreler yok edilebilir.
3) Kriyokoterizasyon (Soğuk Yakma)
Farklılaşan hücreleri yok etmek için aşırı soğuk uygulama teknikleri de uygulanabilir. İşlem azot oksit gazı ile uygulanır.
4) İlaç Tedavisi
Rahim ağzı yarası ile birlikte görülen iltihaplı hastalıkların birçoğu antibiyotik ilaçlarla tedavi edilmektedir.
Östrojen tedavileri alan hastalar alternatif tedaviler için doktoru ile görüşebilir.
Not: Müdahale sonrasında rahim ağzı yarasının tamamen iyileşmesi 6-8 haftayı bulabilmektedir. Hastanın süreçte cinsel ilişkiye girmemesi ve tampon vb. rahim içi araçlar kullanmaması gerekir.
