Safra kesesi iltihabı (kolesistit) genelde safra kesesini tıkayan taşlar sonucu ortaya çıkar. Safra kesesi karaciğerin altında bulunan ve yağları daha rahat sindirmemizi sağlayan organdır. Safra kesesinin iltihap kapması tehlikeli bir durumdur ve acilen tedavi edilmesi gerekir.
Safra kesesi iltihabı tekrarlayıcı özellikte veya ani gelişen özellikte olabilir.
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit) Belirtileri
En bariz belirtisi karın ağrısıdır (karnın sağ üst kısmında). Bu ağrı sağ omza, bele veya sağ kürek kemiğinin ucuna doğru yayılabilir. Çoğu hasta, safra kesesi iltihabı belirtilerini ağır yağlı bir yemekten sonra hissetmeye başlar.
Diğer belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Vakaların %60-%80’inde kusma ve bulantı, iştahsızlık
- Ateş ve nabızda yükselme
- Karında gaz varmış hissi
- Dışkıda balçık rengi
Kronik (tekrarlayan) safra kesesi iltihabında ise sağ üst karındaki ağrı yarım saat ile altı saat arasında sürer. Hasta o bölgedeki kaslarını kasar.
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit) Neden Olur?
1) Safra Kesesi Taşı
Safra kesesi iltihabı vakalarının %90’ı safra kesesi taşı kaynaklıdır. Bu taşlar safra kanalını tıkayarak safra yoğunluğunu artırıp iltihaba neden olabilirler. Safra kesesinde taş oluşum nedeni henüz netleşmemiş olmasına rağmen doktorlar aşağıdaki ihtimaller üzerinde duruyor:
- Safra kesesinin, içeriğini yeterince sık ve tamamen boşaltmaması
- Safra sıvısının çok fazla kolesterol veya safra boyası (bilirubin) içermesi
Safra kesesi taşlarına kadınlarda ve kırk yaş üzeri kişilerde daha sık rastlanır. Sık doğum yapmış kadınlarda risk daha fazladır. Hormon farklılıkları buna zemin hazırlar.
2) Tümör
Safra kanalını tıkayacak veya sıkıştıracak şekilde büyüyen bir tümör safra yoğunluğunu artırarak safra kesesi iltihabına neden olabilir.
3) Yaralanma
Herhangi bir yaralanma ile veya bir etki sonucu safra kanalının bükülmesi sonucu safra kanalı tıkanarak kolesistit ortaya çıkabilir.
4) İskemi veya Enfeksiyon
Bazı nadir durumlarda safra kesesi kanla yeterince beslenmezse (iskemi) safra kesesi iltihabı oluşabilir. Nadiren kan yolu ile taşınan iltihap yapıcı mikroorganizmalar da iltihaba neden olabilir.
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit) Tedavisi
1) Cerrahi Operasyon
Safra kesesi iltihabının uzun vadede tek çözümü, safra kesesinin alınmasıdır (kolesistektomi). Bu işlem esnasında şu anda kullanılan teknikler sayesinde, safra kesesi vücutta açılan 1 cm çapında bir delikten dışarı alınabilmektedir.
Sürekli tekrarlayan vakalarda zaman kaybetmeden safra kesesi alınmalıdır.
2) İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi sadece safra kesesi iltihabının belirtilerini dindirir. Hastaya sıvı, antibiyotik ve ağrı kesici verilir. Ne yazık ki safra kesesi iltihabını tekrarlamayacak şekilde tedavi edecek bir ilaç tedavisi henüz geliştirilmemiştir.
3) Taş Aldırma
Cerrahi operasyonla safra kanalında oluşan taşlar alınabilir. Ancak tecrübeler göstermiştir ki operasyondan kısa bir süre sonra tekrar taş oluşumu başlar.
Ani gelişen safra kesesi iltihabının ağrısı bir süre sonra kendi kendine geçebilir. Ancak hastada hiçbir iltihap belirtisi görülmese, sadece safra kesesi taşlarına rastlansa bile en çok tercih edilen tedavi yöntemi kolesistektomidir.
Safra kesesi iltihabı sonucu sepsis (kan zehirlenmesi) yaşayan hastaların bir an önce yoğun bakıma alınması gerekir.
