Safra kesesi taşları, safra kimyasallarının kristalize olup büyümesi ile ortaya çıkar. Çoğu zaman ciddi bir soruna neden olmaz, ancak safra kanallarını tıkarsa şiddetli ağrıya yol açabilir. Tedavi için asidik etkili gıda tüketimi veya ilaçlar gerekli olabilir.
Safra Kesesi Taşları Belirtileri
Çoğu vaka belirtiye neden olmaz. Ancak safra kesesi taşları, safra kanallarının tıkanmasına yol açarsa biliyer kolik adı verilen ani ve şiddetli karın ağrısı görülebilir. Bu ağrı sağ yana, sırta ve sağ kürek kemiğine vurabilir. Çoğu zaman ataklar halinde gelir.
Tedavi edilmeyen vakalarda aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Yüksek ateş
- Ağrının kalıcı hale gelmesi
- Nabız yükselmesi
- Sarılık, göz beyazının ve cildin sararması
- Ciltte kaşıntı
- İştah kaybı
- Bulantı, kusma, ishal gibi sindirim sistemi sorunları
- Kafa karışıklığı
Safra Kesesi Taşları Neden Olur?
Safra kesesi taşı, safradaki kimyasal dengenin bozulması ile ortaya çıkar. Kesin neden bilinmemekle birlikte, aşağıdaki iki etken bu denge bozulmasına yol açabilir:
- Safradaki kolesterol miktarının beklenmedik derecede yüksek olması (her 5 safra kesesi taşından dördü kolesterolden oluşuyor)
- Safradaki bilirubin (alyuvar yıkımı sonrası artık madde) miktarının yüksek olması
Bu dengesizlikler, safrada mini kristal parçacıklarının oluşmasına yol açıyor. Kristaller aşamalı olarak büyüyünce, safra kesesi taşına dönüşüyor.
Risk Faktörleri
Aşağıdaki kişilerde safra kesesi taşı oluşması riski daha yüksektir:
- Kadınlarda
- Yüksek dozda östrojen tedavisi görenlerde
- Aşırı kilolu olanlarda
- 40 yaş üzerinde (yaş ilerledikçe risk artar)
- Siroz, birincil sklerozan kolanjit, gebelik (obstetrik) kolestazı vb. safra akışını etkileyen sorunları olan kişilerde
- Crohn hastalığı, iritabl bağırsak sendromu vb. sindirim sorunları yaşayanlarda
- Yakın akrabasında safra kesesi taşı görülenlerde
- Yakın tarihte, kısa zamanda hızlı kilo vermiş olanlarda
- Ceftriaxone isimli antibiyotik tedavisi görenlerde
Safra Kesesi Taşları Tedavisi
1) Taş Düşürme Tedavisi
Safra kesesi taşlarını büyük tuvaletle birlikte düşürmek için aşağıdakileri adım adım uygulayın:
a) 5 Gün Elma Suyu:
Arka arkaya beş gün boyunca her gün 250 ml (Bir buçuk su bardağı) elma suyu veya elma sirkesi için.
- Elma suyunun oda sıcaklığında veya hafif ılıtılmış olması daha iyi sonuç verir.
- Alternatif olarak her gün 5 elma yiyebilirsiniz.
- Bu süre içinde başka özel bir diyet kısıtlaması yoktur, ancak sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat etmelisiniz.
Elmanın içerdiği limonoitler ve malik asit (elma asidi), safra kesesi taşını yumuşatır ve taşın yol açtığı ağrıyı hafifletir.
b) 6. Günün Akşamı Yemeyi Bırakın:
Altıncı günün son öğününü 16.00 civarında bitirmiş olun. Bir sonraki adımınıza geçmeden önce 2 saat beklenmeniz gerekecek.
- 6. günde elma suyu içmenize gerek yoktur.
c) Epsom Tuzu
250 ml ılık suda 1 yemek kaşığı epsom tuzu çözün. Altıncı günün akşamında saat 18.00 civarında bu suyu hızla için. Aynı işlemi saat 20.00 civarında tekrar edin.
- Su yerine elma suyuna karıştırabilirsiniz.
Epsom tuzunun içerdiği magnezyum sülfat safra kanallarını açarak safra kesesi taşının düşmesini kolaylaştıracaktır.
d) Limonlu Zeytinyağı
125 ml (yarım büyük su bardağı) taze sıkılmış limon suyu ve 125 ml zeytinyağını karıştırın. Altıncı günün gecesi saat 22.00 civarında bu karışımı hızla tüketin.
- Limon suyunun asidik yapısı safra kesesi taşını iyice yumuşatacak, zeytinyağı ise safrayı artırarak taşın düşmesini sağlayacaktır.
e) Kontrol
Altıncı günün gecesi son adımdan sonra her zamanki gibi uyuyun. Yedinci günün sabahında safra kesesi taşı bağırsaklara düşmüş olacaktır. Büyük tuvaletinizi kontrol edin.
- Safra kesesi taşları yeşil renkli kürecikler şeklindedir. Boyutu kum tanesi kadar olabilir, bazen bezelye tanesi kadar büyüyebilir. Duruma göre 50 adet taş bile düşebilir.
Not: Safra kesesi taşları düşmemişse ya asidik etki zaten taşları yok etmiştir, ya da safra kesesi taşları ev tedavileri ile düşemeyecek kadar büyüktür.
2) Yağlı Yiyecekleri Kısıtlayın
Yağlı yiyecekler safra kesesinin daha fazla çalışmasına neden olarak karın ağrısına neden olabilir. Bu yüzden fazla yağlı tüketmemeye çalışın.
Safra kesesi taşı diyeti ile ilgili lütfen şu makaleye göz atınız: Safra Kesesi Taşı Olanlar Ne Yemeli, Ne Yememeli?
2) İlaç Tedavisi, Medikal Müdahaleler Veya Ameliyat
Kolesterol taşlarının tedavisi için doktorunuz ursodiol veya safra asidi hapı önerebilir.
- Bu ilaçlar safra pigmentlerinden ve bilirubinden oluşan safra kesesi taşını çözmez.
- İlaç tedavisinin yanıt vermesi aylar alabilir.
Şok Dalgası Tedavisi: Orta boyuttaki veya büyük safra kesesi taşı vakalarında önerilebilir. Tedavide taşın üzerine yüksek frekanslı ultrason dalgaları gönderilerek taş ufalanır.
Bu tedavi taşı kırar ancak çözmez. Ursodiol vb. ilaç tedavileri yine de gerekli olabilir.
Kontakt Dissolüsyon: Bu tedavide doktor karın içinden bir sonda yardımı ile safra kesesine ulaşır. Taşın üzerine doğrudan özel ilaçlar dökerek çözer. Birkaç saat içinde safra kesesi taşı yok olacaktır.
Kolesistektomi (Safra Kesesinin Alınması Ameliyatı): Çok nadiren gerekli olan bir yöntemdir. safra kesesinde ileri düzeyde hasar ve iltihap oluşmuş şiddetli vakalarda uygulanabilir.
