Sakıngan / Kısıtlayıcı Gıda Alım Bozukluğu

ARFID’li bireyler, belirli gıdalardan uzak durmalarına ya da yiyecekleri tüketmelerine neden olan beslenme ya da beslenme ile ilgili bir tür problem geliştirmişlerdir. Sonuç olarak diyetleri sırasında yeterli kalori veya besin almazlar. Bu beslenme eksikliklerine, gecikmiş büyümeye ve kilo alımı ile ilgili sorunlara yol açabilir. Sağlık komplikasyonlarının yanı sıra, ARFID olan kişiler de durumlarında okulda veya işte zorluk yaşayabilirler. Başka insanlarla yemek yemek, başkalarıyla ilişkilerini sürdürme gibi sosyal etkinliklere katılmakta güçlük çekebilirler.

ARFID genellikle bebeklik döneminde ya da çocukluk döneminde ortaya çıkar ve yetişkinliğe kadaar devam edebilir. Başlangıçta çocukluk döneminde yaygın olan seçici yemeye benzeyebilir. Örneğin birçok çocuk sebze veya belirli bir koku veya kıvama sahip yiyecekleri yemeyi reddeder. Ancak bu seçici yemek desenleri genellikle büyüme veya gelişme ile ilgili sorunlara neden olmadan birkaç ay içinde çözülür.

⇒Aşağıdaki durumlar varsa, çocuğunuzda ARFID olabilir:

Yeme sorunu sindirim bozukluğu veya başka bir tıbbi durumdan kaynaklanmıyorsa
Yeme sorunu bir yiyecek kıtlığı veya kültürel yemek geleneğinden kaynaklanmıyorsa
Yeme problemi bulimia gibi yeme bozukluğundan kaynaklanmıyorsa
Yaşları için normal kilo alma eğrisini takip etmiyorlarsa
Geçen ay içinde kilo almayı başaramadılar veya kayda değer miktarda kilo verdilerse

⇒Çocuğunuz ARFID belirtileri gösteriyorsa, çocuğunuzun doktoru ile randevu planlamak isteyebilirsiniz. Bu durumun hem tıbbi hem de psikososyal yönlerini ele almak için tedavi gereklidir.

⇒Tedavi edilmediğinde, ARFID ciddi uzun süreli komplikasyonlara yol açabilir. Hemen doğru bir teşhis almak önemlidir. Çocuğunuz yeterince yemek yemiyorsa ancak yaşı için normal kilolu ise, doktoru ile randevu almalısınız.

ARFID Belirtileri Nelerdir?

⇒ARFID belirtilerinin birçoğu, çocuğunuzun yetersiz beslenmesine neden olabilecek diğer koşullara benzer. Çocuğunuzun ne kadar sağlıklı olduğunu düşündüğünüzden bağımsız olarak, aşağıdakileri fark ederseniz bir doktora başvurmalısınız:

Düşük kilolu görünüyorsa
Olması gerektiği gibi sık yemek yemiyorsa
Sık sık sinirleniyor ve sık sık ağlıyorsa
Sıkıntılı veya içe kapanık gibi görünüyor
Bağırsak hareketlerinde geçiş için zorluk veya acı çekiyor gibi görünüyorsa
Düzenli olarak yorgun ve durgun görünürsa
Sık sık kusuyorsa
Yaşa uygun sosyal becerilerden yoksun ve başkalarından uzaklaşmaya eğilimliyse

⇒ARFID bazen hafif olabilir. Çocuğunuz kötü beslenme belirtileri göstermeyebilir ve sadece seçici bir yiyen gibi görünebilir. Ancak, çocuğunuzun doktoruna beslenme alışkanlıklarını bir sonraki muayenesi sırasında anlatması önemlidir.

⇒Çocuğunuzun diyetindeki bazı yiyecek ve vitaminlerin yokluğu, daha ciddi vitamin eksikliğine ve diğer tıbbi durumlara yol açabilir. Doktorunun, çocuğunuzun tüm önemli vitaminleri ve besinleri aldığından emin olmanın en iyi yolunu belirleyebilmesi için daha ayrıntılı bir inceleme yapması gerekebilir.

ARFID Sebebi Nedir?

⇒ARFID’in tam nedeni bilinmemektedir, ancak araştırmacılar , bozukluk için belirli risk faktörlerini tanımlamıştır. Bunlar şunları içerir:

Erkek olmak
13 yaşın altında olmak
Sindirim sistemi sorunları semptomları, mide ekşimesi ve kabızlık gibi
Yemek alerjisi olması

⇒Az kilo alımı ve yetersiz beslenme vakaları, sindirim sistemi ile ilgili altta yatan bir tıbbi durumdan kaynaklanmaktadır. Ancak bazı durumlarda işaretler fiziksel bir tıbbi sorunla açıklanamaz. Çocuğunuzun yetersiz beslenme alışkanlıkları için muhtemel tıbbi nedenler aşağıdakileri içerebilir:

Çocuğunuz bir şey hakkında endişeli veya streslidir.
Çocuğunuz boğulma veya şiddetli kusma gibi geçmişte yaşanan travmatik olay nedeniyle yemek yemekten korkmaktadır.
Çocuğunuz, ebeveynden veya birincil hasta bakıcıdan yeterli duygusal yanıt almıyordur. Örneğin, bir çocuk ebeveynin öfkesinden korkuyor olabilir veya bir ebeveynin depresyonda ve çocuktan uzak duruyor olabilir.
Çocuğunuz sadece belirli yiyeceklerin dokularını, tatlarını veya kokularını sevmiyordur.

ARFID Nasıl Teşhis Edilir?

⇒ARFID, Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabının (DSM) yeni baskısında yeni bir tanı kategorisi olarak tanıtıldı. Bu kılavuz Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanmıştır ve doktorların ve ruh sağlığı uzmanlarının ruhsal bozuklukları teşhis etmelerine yardımcı olur.

⇒Çocuğunuz, DSM-5’ten aşağıdaki tanı ölçütlerini karşıladığında ARFID tanısı konabilir:

Bazı yiyeceklerden kaçınmak ya da gıdaya olan ilgisizlik gösterme gibi beslenme ya da beslenme ile ilgili bir problemleri vardır
En az bir ay boyunca kilo almamışlardır.
Geçen ay içinde önemli miktarda kilo vermişlerdir
Beslenmeleri için harici beslenmeye veya eklere bağımlıdırlar.
Besin yetersizliği vardır.
Yeme problemleri, altta yatan bir sağlık sorunu veya zihinsel bozukluktan kaynaklanmıyordur.
Yemek problemler, kültürel yemek geleneklerinden veya mevcut yiyecek eksikliğinden kaynaklanmıyordur.
Yeme problemleri, mevcut bir yeme bozukluğu veya zayıf vücut imajından kaynaklanmıyordur.

⇒Çocuğunuzun ARFID’si varsa, çocuğunuzun doktoru ile randevu alın. Doktor çocuğunuzu tartıp ölçecek ve rakamları bir grafik üzerinee çizecek ve de bunları ulusal ortalamalarla karşılaştıracaktır. Çocuğunuz aynı yaş ve cinsiyete sahip diğer çocuklardan daha hafifse daha fazla test yapmak isteyebilir. Çocuğunuzun büyüme paterninde ani bir değişiklik varsa, test yapmak da gerekli olabilir.

⇒Doktor çocuğunuzun kilolu veya yetersiz beslendiğini tespit ederse, çocuğunuzun büyümesini kısıtlayan tıbbi durumları taramak için çeşitli teşhis testleri gerçekleştirir. Bu testler kan testleri, idrar testleri ve görüntüleme testlerini içerebilir.

⇒Doktor altta yatan bir tıbbi durum bulamazsa, muhtemelen çocuğunuzun beslenme alışkanlıklarını, davranışlarını ve aile ortamını sorar. Bu konuşmaya dayanarak, doktor sizi ve çocuğunuzı aşağıdakilere yönlendirebilir:

Beslenme danışmanlığı için diyetisyen
Aile ilişkilerini ve çocuğunuzun hissettiği herhangi bir endişe veya üzüntü için olası tetikleyicileri incelemek için bir psikolog
Çocuğunuzun oral veya motor beceri gelişimini geciktirip geciktirmediğini belirlemek için bir konuşma veya meslek terapisti

⇒Çocuğunuzun durumunun ihmal, istismar veya yoksulluk nedeniyle olduğuna inanılıyorsa, sizinle ve ailenizle çalışmak için bir sosyal hizmet görevlisi veya çocuk koruma memuru gönderilebilir.

ARFID Nasıl Tedavi Edilir?

⇒Acil bir durumda, hastaneye yatış gerekli olabilir. Oradayken, çocuğunuzun yeterli beslenme için bir besleme tüpüne ihtiyacı olabilir.

⇒Çoğu durumda bu tür yeme bozukluğu hastaneye yatışa ihtiyaç duyulmadan önce ele alınmaktadır. Bir terapistle beslenme danışmanlığı veya düzenli toplantılar, çocuğunuzun bozukluklarının üstesinden gelmesinde yardımcı olabilir. Çocuğunuzun belirli bir diyete devam etmesi ve reçete edilen besin takviyeleri alması gerekebilir. Bu, tedaviye devam ederken önerilen bir kiloyu yakalamalarına yardımcı olacaktır.

⇒Vitamin ve mineral eksiklikleri ele alındığında, çocuğunuz daha dikkatli olabilir ve düzenli beslenme daha kolay hale gelebilir.

ARFID’li Çocuklar için Prognoz Nedir?

⇒ARFID hala yeni bir tanı olduğundan, gelişimi ve görünümü hakkında sınırlı bilgi vardır. Çocuğunuz sürekli yetersiz beslenme belirtileri göstermeye başlar başlamaz, genel olarak, yeme bozukluğu kolayca çözülebilir.

⇒Tedavi edilmediğinde, yeme bozukluğu çocuğunuzun yaşamını etkileyebilecek gecikmiş fiziksel ve zihinsel gelişime yol açabilir. Örneğin belirli yiyecekler çocuğunuzun diyetine dahil edilmediğinde, oral motor gelişimi etkilenebilir. Bu, benzer zevklere veya yapılara sahip yemek yemekleriyle konuşma gecikmelerine veya uzun süreli sorunlara yol açabilir. Komplikasyonları önlemek için hemen tedavi almalısınız. Çocuğunuzun beslenme alışkanlıklarından endişe ediyorsanız ve ARFID’i olduğundan şüpheleniyorsanız bir doktora başvurun.

Kaynak: Healthline