
Şarbon Hastalığı Nedir?
Şarbon Hastalığının Nedenleri
1. Hayvanlar
Hayvanlara şarbon birçok yolla bulaşabilir:
- Enfekte olmuş otlaklarda veya enfekte olan yemlerle beslenen hayvanlara maruz kalınmasıyla
- Enfekte olmuş hayvanların yün veya postlarına maruz kalınmasıyla
- Kirlenen hayvansal ürünlerin işlenmesi sırasında sporların solunmasıyla
- Enfekte olan hayvanın yenmeden önce yeterince pişmemesiyle
2. Biyolojik Silahlar
Şarbon nadiren de olsa biyolojik silah olarak kullanılabilir.
Şarbon Neden Bu Kadar Tehlikeli?
Şarbonun biyoterör saldırılarında kullanılmasının diğer nedenleri:
- Doğada kolayca bulunabilir olması
- Laboratuvar ortamında kolayca üretilebilmesi
- Zorlayıcı depolama koşullarına gerek kalmadan saklanabilmesi
- Daha önce silah olarak kullanılmış olması
- Toz veya sprey olarak dikkat çekmeden kolayca salınabilmesi
- Şarbon sporları ancak mikroskopla görünebilir. Kokudan, tattan ya da görünüşten anlaşılamaz.
Kimler Şarbona Maruz Kalma Riski Altındadır?
Şarbon normalde çok sık rastlanan bir şey olmasa da çiftliklerde kolayca bulunabilir. Dünyanın pek çok bölgesinde şarbon sporuna rastlanır:
- Orta ve Güney Amerika
- Karayipler
- Güney Avrupa
- Doğu Avrupa
- Sahra Altı Afrika
- Orta ve Güney Afrika
Şarbon hastalığına, çiftlik hayvanlarında insanlara göre daha çok rastlanır. Şu durumlarda insanların şarbon hastalığına yakalanma riski artar:
- Laboratuvarda şarbon sporlarıyla çalışılıyorsa
- Çiftlikte veteriner olarak çalışılıyorsa
- Şarbon riskinin yüksek olduğu yerlerde hayvanların ciltleri kontrol ediliyorsa
- Hayvanları otlatmaktan sorumlu olunduğunda
- Yüksek şarbon riski taşıyan yerlerde görev yapılıyorsa
Şarbon, insanlara hayvanlarla temasla geçebilse de insanların arasında yayılamaz.
Şarbonun Belirtileri Nelerdir?
Şarbonun belirtileri ne tür bir temas oluştuğuna göre değişir.
1. Cilt Teması
- Cilt teması, şarbonun ciltten bulaşmasına neden olur.
- Cildiniz, şarbon sporlarıyla temas ettiyse kaşınan küçük bir şişlik oluşur. Bu şişlik genellikle böcek ısırığı gibi görülür.
- Şişlik hızlı bir şekilde su toplar. Sonrasındaysa, merkezinde siyahlık oluşan bir deri ülserine dönüşür. Bu durum, genellikle acıya veya ağrıya neden olmaz.
- Belirtiler genellikle bir ile beş gün arasında geçer.
2. Soluma
Şarbon sporlarını soluyan kişilerde belirtiler genellikle bir hafta içinde ortaya çıkar. Ancak bu belirtiler solunduktan sonraki iki hafta ile 45 gün arasında da ortaya çıkabilir.
Şarbon sporlarının solunduğunun belirtileri:
- Grip benzeri belirtiler
- Boğaz ağrısı
- Ateş
- Kasların ağrıması
- Öksürük
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Titreme
- Kusma
3. Sindirim
Şarbon sporlarının sindirildiğinin belirtileri genellikle bir hafta içinde ortaya çıkar.
Şarbonun sindirilmesinin belirtileri:
- Ateş
- İştah kaybı
- Bulantı
- Aşırı karın ağrısı
- Boynun şişmesi
- Kanlı ishal
Şarbon Nasıl Teşhis Edilir?
Şarbonu teşhis etmek için kullanılan testler:
- Kan tahlilleri
- Cilt testleri
- Gaita testi
- Omurilik sıvısının test edilmesi
- Göğüs röntgeni
- Tomografi
- Endoskopi
Şarbon Nasıl Tedavi Edilir?
Şarbon Hastalığının Seyri
Şarbon, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak, çoğu insan çok geç olduğunda tedavi aramaya başlar. Tedavi olunmadığında, şarbon hastalığından dolayı ölüm riski artar.
- Tedavi edilmezse şarbon hastalıklarının %20’si ölümle sonlanır.
- Kişi sindirim yoluyla şarbon hastalığına yakalandıysa ölüm riski %25 ile %75 arasındadır.
- Şarbonu soluduktan sonra tedavi olmayan kişilerin %80’i ölür.
Şarbonu Önlemenin Yolları
Kaynak: Healthline
Bir cevap yazın