Şekersiz Diyabetle İlgili Bilmeniz Gereken Her Şey

Şekersiz diyabetin temel belirtisi kontrol edilemeyen bir şekilde su içme isteğine işaret eden aşırı susuzluk ve idrar hacminin çok fazla artmasıdır. Sağlıklı bir yetişkin günde 3 litreden az idrar çıkarır. Şekersiz diyabeti olanlarda ise gün içindeki idrar miktarı 15 litreye kadar çıkabilir.

Şekersiz diyabeti anlamak için vücudumuzun normalde sıvıları nasıl düzenlediğini de anlamalıyız. Sıvılar, vücut ağırlığımızın %60’ını oluşturur. Vücudumuzda doğru oranda sıvı bulundurmak sizi sağlıklı tutar. Gün içinde su ve yiyecek tüketmek, vücudunuza sıvı sağlar. İdrara çıkmak, nefes almak ve terlemek vücudunuzdan sıvıların gitmesine neden olur.

Vücudunuz, organlardan ve hormon sinyallerinden oluşan bir sistem kullanarak vücut sıvılarını düzenler. Böbrekler, kandaki fazla sıvıyı atarak vücuttaki sıvının düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Mesane, idrar olarak atılacak atık sıvıyı depolar. Terlemeyle kaybedilen sıvının yerine sıvı alınması gerektiğinde vücudunuz daha az idrar üreterek ya da çok fazla sıvı olduğunda daha fazla idrar üreterek sıvı seviyesini düzenler.

Beyniniz birkaç farklı şekilde bu süreci düzenler. Beynin bir parçası olan hipotalamus, susama hissini ve suya duyduğunuz ihtiyacı düzenler. Beyin, vazopressin olarak da bilinen antidiüretik hormonu salgılar. Bu hormon üretildikten sonra hipofiz bezinde depolanır.

Vücudunuzun suyu tutması gerektiğinde hipofiz bezi vazopressini kana salar. Suyun atılması gerektiğinde ise hormon ya azalır ya da hiç salınmaz. Buna bağlı olarak daha sık idrara çıkarsınız. Bu düzenleme sisteminin bir kısmında bozulma olduğunda şekersiz diyabet ortaya çıkar.

Şekersiz diyabetin 4 türü bulunur:

1 Santral Şekersiz Diyabet

Şekersiz diyabetin en yaygın görülen türüdür ve hipofiz bezinde veya hipotalamusta oluşan bir hasar bu hastalığa neden olur. Bu hasar, antidiüretik hormonun üretilemeyeceği, depolanamayacağı ya da normal bir şekilde salınamayacağı anlamına gelir. Antidiüretik hormon olmadan, çok fazla sıvı idrar olarak atılır.

Bu şekersiz diyabet türü genellikle şu durumların sonucunda ortaya çıkar:
Kafa travması
Beyinde şişliğe neden olan hastalıklar
Ameliyat
Tümörler
Hipofiz bezine yeterli kanın gitmemesi
Nadir görülen genetik hastalıklar

2 Nefrojenik Şekersiz Diyabet

Bazı genetik kusurlar böbreklere hasar vererek antidiüretik hormona karşı böbreklerin tepki oluşturamamasına neden olabilirler.

Nefrojenik şekersiz diyabete şu durumlar da neden olabilir:
Lityum ya da tetrasiklin gibi ilaçlar
Vücuttaki kalsiyum seviyesinin yüksek olması
Vücuttaki potasyum seviyesinin düşük olması
Kronik böbrek hastalıkları
İdrar yolu tıkanıklığı

3 Dipsojenik Şekersiz Diyabet

Hastalığın bu türü, hipotalamustaki susama mekanizması düzgün bir şekilde işlemediğinde oluşur. Bu durum, aşırı susamış hissetmenize ve çok fazla su içmenize neden olur. Santral şekersiz diyabete neden olan şeyler, dipsojenik şekersiz diyabete de neden olurlar. Bu hastalık bazı akıl sağlığı hastalıklarıyla ve ilaçlarla da ilişkilidir.

4 Gebelik Şekersiz Diyabeti

Şekersiz diyabetin bu türü sadece hamilelik sırasında plasenta tarafından üretilen ve annenin antidiüretik hormonunu parçalayan bir enzim tarafından oluşturulur. Ayrıca, böbrekleri antidiüretik hormona karşı daha az duyarlı hale getiren hormon benzeri bir kimyasalın seviyesinin artması sonucunda da görülebilir. Plasenta, fetüsle anne arasında besin ve atıkların iletilmesi konusunda önemli bir rol oynar. Bu hastalık, hamilelikten sonra düzelir.

Doktorunuz sizinle belirtileriniz hakkında ve hastalığa karar vermek için hangi testlerin yapılması gerektiği hakkında konuşacaktır. Doktorunuz teşhisi koymak için birçok test yapabilir.

Bu testler:

1 İdrar Tahlili

Doktorunuz, idrar örneğini alarak tuz ve diğer atık içeriklerini kontrol etmek için test eder. Şekersiz diyabetiniz varsa su konsantrasyonu yüksek olurken diğer atıkların konsantrasyonu düşük olacaktır.

2 Su Yoksunluğu Testi

Testin öncesinde belli bir süre su içmeyi bırakmanız istenir.

Daha sonra kan ve idrar örnekleri alınır ve doktorunuz şu durumlardaki değişiklikleri ölçer:
Kandaki sodyum ve ozmolalite seviyeleri
Vücut ağırlığı
İdrar çıkışı
İdrar içeriği
Antidiüretik hormon seviyesi

Test, yakın takip altında tapılır ve testin güvenli bir şekilde yapılması için bazı kişilerin hastanede kalması gerekebilir.

3 Manyetik Rezonans (MR)

Bu test, beyin dokularının mıknatıs ve radyo dalgalarını kullanarak bir görüntüsünü oluşturur. Daha sonra doktorunuz bu görüntülere bakarak belirtilerinize yol açacak beyinde oluşmuş doku hasarını kontrol eder.

Doktorunuz, hipotalamus ve hipofiz bezindeki görüntülere yakından bakarak anormallikleri ve oluşmuş olabilecek hasarları inceler.

4 Genetik Tarama

Bu tarama, şekersiz diyabet ailede görülen kalıtsal bir rahatsızlık olduğunda yapılır.

Tedavi şekersiz diyabetin hangi türünü yaşadığınıza ve hastalığınızın ciddiyetine bağlıdır. Hafif şekersiz diyabet vakalarında doktorunuz su alımını günde belli bir miktarla sınırlandırarak durumu kontrol altına almaya çalışır.

1 Hormon Tedavisi

Tüm şekersiz diyabet türlerinin en yaygın tedavisi desmopressin kullanımıdır. Bu yapay hormon hap, burun spreyi ya da iğne olarak alınabilir. Bu ilaç, vazopressin hormonunun sentetik halidir. Bu ilacı kullanırken su tüketiminizi düzenlemeniz ve sadece susadığınızda su içmeniz önemlidir.

Desmopressin, önceden santral şekersiz diyabeti tedavi etmek için kullanılırdı ve ciddi gebelik şekersiz diyabetinde de verilirdi.

2 İlaç Tedavisi

Nefrojenik şekersiz diyabette, bu duruma neden olan etkeni tedavi etmek sorunu çözebilir. Diğer tedavi seçenekleri arasında aspirinle ya da ibuprofenle birlikte veya tek başına diüretik ilaçlar, indometasin (TIVORBEX) gibi diğer ilaç türleriyle birlikte yüksek dozda desmopressin kullanımı bulunur. Bu ilaçları kullanırken sadece susadığınızda su içmeniz önemlidir.

Bu rahatsızlığı kullandığınız ilaçlardan dolayı yaşıyorsanız ilacınızı değiştirmek ya da ilacı bırakmak için doktorunuzla birlikte karar vermelisiniz. Kullandığınız hiçbir ilacı doktorunuza danışmadan bırakmayın.

3 Hastalığa Neden Olan Durumların Tedavi Edilmesi

Şekersiz diyabete tümör ya da hipofiz bezindeki bir sorun neden oluyorsa doktorunuz önce bu durumu tedavi edip daha sonra şekersiz diyabetin tedavi edilmeye ihtiyacı olup olmadığına karar verecektir.

Dipsojenik şekersiz diyabet için özel bir tedavi bulunmamaktadır ancak bu hastalığa neden olan akıl sağlığı sorunu düzeltildiğinde belirtiler rahatlatılabilir.

4 Hayat Tarzında Yapılabilecek Değişiklikler

Hayat tarzında değişiklik yapılması, şekersiz diyabet için önemli bir tedavi yöntemidir. En önemli şey, vücudun susuz kalmasının önlenmesidir. Bunu, yanınızda sürekli su taşıyarak ya da şekersiz diyabeti olan çocuğunuza birkaç saatte bir su içirerek sağlayabilirsiniz. Doktorunuz, günde ne kadar su içmeniz gerektiğini belirleyecektir.

Kaynak: Healthline