Eklemlerde enfeksiyon sonucu oluşan ve şiddetli ağrıya yol açan duruma septik artrit denir. Vücudun diğer kısımlarından gelen mikropların eklemleri etkilemesi veya deride açık yara bırakan yaralanmalar sonucunda mikropların eklemlere girmesi ile oluşur.
En çok etkilenen eklemler diz ve kalça eklemleri olmakla birlikte bu hastalık genellikle bebekleri ve yaşlı yetişkinleri etkilemektedir. Septik artritin kıkırdak dokuda ve eklemdeki kemiklerde hasara sebebiyet vermesi dolayısıyla vakit geçirmeden tıbbi müdahaleye başvurulması gerekmektedir. Eklemler bir iğne yardımı veya ameliyatla kurutulur. Enfeksiyonu durdurmak için damardan antibiyotik ile tedavi yapılır.
Septik Artrit Belirtileri
Septik artrit belirtileri kişinin yaşı ve almış olduğu ilaçlara göre değişiklik gösterir. En yaygın belirtilerden bazıları:
- Eklemlerde şişme
- Eklem etrafında ısı artışı ve kızarıklık
- Hareket esnasında eklemlerde sürekli bir ağrı hali
- Ateş, halsizlik ve soğuk terleme
- Güçsüzlük, asabilik ve iştahta azalma
- Kalp atışında hızlanma
Ne zaman doktora başvurulmalı?
Eklemlerde birden başlayan ve sürekli devam eden bir ağrı hissediyorsanız doktora görünmelisiniz. Yapılacak basit bir müdahale ile eklemlerde oluşacak büyük bir hasar engellenebilir.
Septik Artritin Nedenleri
Vücudun başka yerinden kaynaklanan bakterilerin kan dolaşımı yoluyla vücuda yayılması septik artritin oluşmasına neden olur. Ayrıca açık yaralar veya ameliyat kesiklerinin (diz ameliyatı gibi) bakteriyel enfeksiyon kapması da mümkündür. Septik artrite sebep olan bakteriler haemophilus influenza, staphylococcus ve streptococcusdır. Kana karıştığında eklemleri enfekte ederek ağrı ve iltihaba sebep olur.
Septik artirit aynı zamanda virüs kaynaklı da olabilir. Bunlardan en yaygın olanları:
- Hepatit A, B ve C virüsleri
- Herpes virüsü (uçuğa sebep olan virüs)
- AIDS
- Parvovirus B19, HTLV-1
- Adenovirus, Coxsackie virusü ve Mumps virusü
Septik artrit aynı zamanda mantar kaynaklı da olabilir. Bunlar histoplasma, coccidiomyces ve blastomyces‘tir. Bunların sebep olduğu enfeksiyonlar bakteriler kaynaklı olanlardan daha hafif geçer.
Septik Artritin Risk Faktörleri
Septik artrite sebep olan risk faktörleri aşağıdaki gibidir.
Varolan Eklem Problemleri
Eğer osteoartrit, romatoid artrit, gut hastalığı ve verem gibi hastalıklarından birine sahipseniz veya herhangi bir eklem operasyonu (protez eklem ameliyatı) ya da yaralanması geçirdiyseniz septik artrite yakalanma riskini daha fazla taşımaktasınız demektir.
Romatoid Artrit İlaçlarının Kullanımı
Romatoid artrit ilaçları bağışıklık sisteminin çalışmasını zayıflatarak septik artrite duyarlılığı artırır. Ayrıca romatoid artriti olan hastalarda, beliritilerin benzer olması sebebiyle teşhis koyulması zorlaşmaktadır.
Hassas Cilt
Derisi kolay moraran, çabuk hasar gören veya hemen iyileşmeyen insanlar bakterileri daha kolay kapabilir. Bu durum sedef hastalığı ve egzeması olan insanlarda daha fazla görülür. Derideki yaralar ve enjeksiyon izleri de enfeksiyon kapmaya yatkınlığı artırır.
Zayıf Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemi zayıf olduğu için vücudun enfeksiyon ile savaşması zorlaşır. Bağışıklık sistemi yavaşlatıcı ilaçlar alan, böbrek rahatsızlığı, karaciğer rahatsızlığı veya şeker hastalığı olan insanlar daha yüksek risk taşımaktadır.
Septik Artrit Tedavisi
Septik artrit tedavisinde değişik yöntemler mevcuttur. Aşağıda bunlardan en fazla tavsiye edilenleri sıralanmıştır.
Antibiyotikler
Tedavinin ilk aşaması geniş etki alanı olan antibiyotiklerin damar yolundan enjekte edilmesi ile septik artrite sebep olan bakterilerin öldürülmesidir. İlacın dozu genellikle bakterilerin yok olmasını sağlayacak kadar yüksektir. Kan testleri sonucunda bakteri için uygun olan antibiyotik belirlenerek enjekte edilir. Antibiyotikler alınırken şikayetler azalsa da enfeksiyonun tamamen yok olduğundan emin olmak için tedaviye belirli bir sürü devam edilmelidir.
Eklem Sıvısının Alınması
Enfekte olmuş eklem sıvısı eklemlerden alınarak eklemde herhangi bir hasara yol açması önlenir. Ayrıca bu durum antibiyotiğin enfeksiyon üzerindeki etkisini artırır. Söz konusu diz veya dirsek gibi eklemler olduğunda bu kurutma işlemi daha kolaydır. Bununla birlikte kalça eklemi için küçük bir operasyon da gerekebilir. Bazen enfekte olmuş eklem sıvısının tekrar toplanmasını önlemek için kurutma işleminin birden fazla kez yapılması gerekebilir.
Sabitleyici
Enfeksiyon hareket halinde şiddetli ağrıya sebep olduğu için genellikle eklem operasyon öncesinde sabitlenir.
Fizyoterapi
Enfeksiyon tedavi edildikten sonra hareketsizlikten dolayı eklem bir süre için tutuk olabilir. Fizyoterapi, eklemlerin hareket kaabiliyetinin sağlanmasında yardımcı olacaktır.
Yapay eklemler
Yapay eklemlerin enfekte olması durumunda çıkarılarak yerine yenileri takılır.
