Sindirim Sistemiyle İlgili Temel Bilgiler

–Yemek yediğinizde, yemek ağızdan yemek borusuna oradan da mideye kadar ilerler. Daha sonra ince ve kalın bağırsaklarda işlenir ve en sonunda anüs yoluyla dışarı atılır. Karaciğer, pankreas ve safra kesesi de sindirim sistemine dâhildir. Bu organlar sindirimin gerçekleşmesine izin veren kimyasallar üretir.

–Tüm bu organlar vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri aldığından emin olmak için uyum içinde çalışır. Bazı organların içi boşken bazılarınınki doludur. Kasların kasılmasıyla yiyecekler, sindirim sistemi içinden içi boş organlardan katı organlara taşır. Bu önemli sürece peristalsis denir.

-Sindirim sisteminde içi boş organlar şunlardır:

İçi Boş Organlar	İşlevleri
Ağız	Sindirim ağızda başlar. Çiğneme eyleminin nişastalı yiyecekleri karbonhidratlara ayırmaya başladığı yer burasıdır. Ağızdaki özel bezler salyayı serbest bırakır. Tükürükte bulunan tükürük sıvısı ve enzimler de nişastalı gıdaların parçalanmasını hızlandırır.
Yemek Borusu	Bu organ yiyecekleri ağızdan sindirim sisteminin bir sonraki kısmına yani mideye doğru iter.
Mide	Yemek yutaktan aşağı düştüğünde, midenin üst kısmındaki kaslar yiyeceğin girmesine izin vermek için rahatlar. Yiyecek mideye gittikten sonra, midenin altındaki kaslar hareket etmeye başlar. Hareket, gıdaları midedeki bezlerin ürettiği asidik ve sindirime yardımcı olacak sıvıyla birleştirir. Asit öncelikle protein içeren gıdaları parçalar. Sonunda, midenin içeriği ince bağırsağa boşaltılır.
İnce Bağırsak	İnce bağırsak kasları, pankreas ve karaciğerden gelenlerle birlikte kendi sindirim sıvıları ile birlikte yiyecekleri karıştırır. İnce bağırsak, yiyecekleri kalın bağırsağa doğru iterken, bu sindirime yardımcı olan sıvılar yiyeceklerin karbonhidratlar, yağlar ve proteinlere daha da iyi ayrılmasına yardımcı olur. Daha sonra ince bağırsağın duvarları besinleri sindirilmiş yiyeceklerden emer ve bunları kan dolaşımına iletir. Oradan da kan, besinleri vücuttaki hücrelere taşır.
Kalın Bağırsak	Tüm yiyecekler sindirim sistemi tarafından parçalanmaz. Atık veya sindirilmemiş gıda ve ölü hücreler, kalın bağırsağa doğru itilir. Kalın bağırsak, suyu ve kalan besin maddelerini katı dışkıya dönüştürmeden önce atıktan emer. Dışkı, bağırsak hareketi sırasında vücuttan atılana kadar rektum adı verilen kalın bağırsağın ucunda depolanır.

–İçi boş organlar sindirim sürecindeki kritik rolleri oynarken, katı organlar sindirim sürecinin gerçekten işe yaramasına izin veren çeşitli kimyasalları serbest bırakır.

-Sindirim sisteminde içi dolu organları şunlardır:

İçi Dolu Organlar	İşlevleri
Pankreas	Pankreas karnın üst kısmında, midenin arkasında bulunur. İnce bağırsağın yiyecekleri karbonhidratlara, proteinlere ve yağlara parçalamasına yardımcı olan sindirim sıvılarını üretir. Aynı zamanda, vücudun kullanabileceği enerji miktarını etkileyen kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan kimyasalları da üretir.
Karaciğer	Karaciğer, üst karın bölgesindeki mide üzerinde bulunan çok büyük bir organdır. Birçok önemli işlevi arasında, karaciğer safra kesesinde depolanan bir sindirim maddesi olan safrayı da oluşturur. Sindirim sırasında safra, yağ içeren gıdaların parçalanmasına yardımcı olmak için ince bağırsağa gönderilir. Karaciğer sindirim sürecine yardımcı olmanın yanı sıra, besinleri de depolar ve toksinlerin vücuttan çıkarılmasına yardımcı olur.
Safra Kesesi	Safra kesesi karaciğerde yapılan safrayı depolayan küçük bir torbadır. Sindirim sırasında safra kesesinden safra, ince bağırsağın üst kısmına yağ içeren gıdaların parçalanması için salınır.

–Bazen sindirim sisteminin bir veya daha fazla kısmı düzgün çalışmayabilir. Bu durum, küçük rahatsızlıklara neden olabileceği gibi ciddi sağlık sorunlarına da neden olabilir.

Bazı yaygın sindirim sistemi sorunları şunlardır:

1 Reflü ve Gastroözofageal reflü

Reflü, mide asidi veya safra, yemek borusu içine geri aktığında mide yanması ve diğer rahatsızlık belirtilerine neden olduğunda ortaya çıkar. Çoğu insan, özellikle baharatlı veya ağır yemekler yedikten sonra zaman zaman reflü yaşar. Ancak reflü haftada ikiden fazla olduğunda, durum gastroözofageal reflü hastalığı olarak kabul edilir. Reflü bazı rahatsızlıklara yol açarken, gastroözofageal reflü ciddi sağlık sorunlarına neden olma potansiyeline sahiptir.

Reflü ve gastroözofageal reflü belirtileri şunlardır:
Bazen boğazda yukarı doğru hareket eden göğüste yanma hissi (mide ekşimesi)
Ağzın arkasında ekşi bir tat
Yutmada sıkıntısı
Kuru öksürük
Boğaz ağrısı
Mide bulantısı
Geğirme
Yediklerinizi veya ekşi bir sıvıyı geri çıkarma
Boğaz bir yumru hissi

2 Safra Taşları

Safra kesesi taşları safra kesesinde oluşabilecek katılaşmış sindirim sıvısı parçalarıdır. Bu taşlar, bir kum tanesi kadar küçük veya bir golf topu kadar büyük olabilirler. İnsanlar aynı zamanda bir veya birkaç safra taşı taşıyabilirler. Bazı insanların safra keselerini çıkarmak için ameliyat gerekebilirken, bazı insanlar safra keseleri için herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymazlar.

Kolesterol safra taşı ve bilirubin safra taşı olmak üzere iki ana safra taşı türü vardır. Kolesterol safra taşları sarıdır ve çoğunlukla kolesterolden yapılır. Diğer yandan bilirubin safra taşları koyu kahverengi veya siyahtır ve bilirubini içerir. Bilirubin, vücudun alyuvar hücrelerini parçaladığı zaman oluşturduğu kimyasal bir maddedir.

Küçük bir safra taşı herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Ancak daha büyük bir safra taşı, genellikle belirtilere neden olur.

Bu belirtiler arasında şunlar olabilir:
Sağ omza ya da kürek kemiğine yayılan ağrı
Ciltte veya gözlerin beyazlarında sarı renk (Sarılık)
Ateş
Mide bulantısı
Kusma
Kil renginde dışkı

3 İltihabi Bağırsak Sendromu

İltihabi bağırsak sendromu, kalın bağırsağı etkileyen, aşırı karın ağrısına neden olan birçok belirtiye neden olan bir hastalıktır. Uzun süreli tedavi ile kontrol altına alınması gereken kronik bir durumdur. İltihabi bağırsak hastalığı olan çoğu insan diyetlerini ve yaşam tarzı alışkanlıklarını değiştirerek belirtilerini kontrol edebilir. Bununla birlikte, bazı insanlar şiddetli belirtiler yaşayabilir, ilaç ve danışmanlığa ihtiyaç duyabilirler.

Yaygın görülen iltihabi bağırsak sendromu belirtileri şunlardır:
Karın ağrısı veya kramp
Şişkinlik
Gaz
İshal
Kabızlık
Dışkıda mukus

4 Hemoroit (Basur)

Hemoroit, kazık olarak da adlandırılır ve anüs çevresinde şişmiş damarlar veya kalın bağırsağın ucundaki alt rektumda bulunur. Hemoroit içte veya dışta olabilir. İç hemoroitler rektumun içinde yer alırken, dış hemoroitler anüsteki deri altına yerleştirilir.

Hemoroitlerin bazı yaygın belirtileri şunlardır:
Bağırsak hareketleri sırasında kanama
Anüs çevresinde kaşıntı veya tahriş
Anüs çevresindeki ağrı veya rahatsızlık
Anüs etrafında şişme
Anüs yakınlarında bir yumru
Dışkının kaçırılması

Hemoroitler bazı rahatsızlıklara yol açarken, tipik olarak merhemler, kremler veya fitiller ile tedavi edilebilirler. Evde uygulanabilecek basit tedavilerle düzelmeyen daha ciddi hemoroitlerin ameliyatla tedavi edilmesi gerekebilir.

Sindirim sisteminizi sağlıklı tutmak, sindirim sorunlarından kaçınmanıza yardımcı olabilir.

Kaynak: Healthline